Hệ thống KRX triển khai từ ngày 5/5 sẽ chưa có giao dịch T+0 và bán khống

HoSE thông báo chính thức vận hành KRX từ ngày 5/5, kỳ vọng sẽ tăng nhanh tốc độ xử lý lệnh, đảm bảo giao dịch thông suốt với khối lượng lớn, kiểm soát thị trường theo thời gian thực, minh bạch, an toàn. Mặc dù có sẵn tính năng và nền tảng kỹ thuật, tuy nhiên, nghiệp vụ giao dịch T+0 và bán khống sẽ không triển khai ở thời điểm này. 

Thông báo lần này đã có sự đồng thuận của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc đưa vào vận hành Hệ thống công nghệ thông tin mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam (Hệ thống KRX) từ ngày 5/5/2025.

Đây là hệ thống công nghệ thông tin quản lý và điều hành giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam, được HoSE ký kết với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc năm 2012.

Việc triển khai hệ thống mới được xem là một bước tiến quan trọng để đưa thị trường chứng khoán Việt Nam đến gần hơn với các chuẩn mực quốc tế mà các tổ chức xếp hạng như MSCI và FTSE yêu cầu khi nâng hạng thị trường.

Hệ thống KRX hứa hẹn sẽ xử lý được khối lượng giao dịch lớn hơn, nhanh hơn, minh bạch hơn so với hệ thống hiện hành. Mười thay đổi lớn trong giao dịch như sau:

Lệnh ATO/ATC không còn được ưu tiên tuyệt đối

Hiện tại, lệnh ATO/ATC được ưu tiên khớp tuyệt đối, thậm chí trước lệnh mua giá trần/bán giá sàn. Với hệ thống KRX, lệnh ATO/ATC sẽ không còn được ưu tiên trước lệnh mua giá trần và lệnh bán giá sàn nếu vào sau. Tuy nhiên, lệnh ATO/ATC vẫn được ưu tiên trước các lệnh LO bình thường khác không phải giá trần/sàn. Thứ tự ưu tiên giữa lệnh ATO/ATC và lệnh mua giá trần/bán giá sàn sẽ dựa vào thời gian đặt lệnh

Không hiển thị giá ATO/ATC

Giá ATO/ATC sẽ không hiển thị dưới dạng chữ “ATO”, “ATC” nữa mà hiển thị dưới định dạng một lệnh giới hạn. Khối lượng dư mua/dư bán hiển thị trên bảng giá trong phiên ATO/ATC sẽ chỉ là khối lượng còn lại chưa khớp sau khi dự kiến khớp. Phần khối lượng đã được dự khớp sẽ hiển thị ở khu vực dự khớp cùng với giá dự khớp.

Không được sửa cả giá và khối lượng cùng lúc

Hệ thống KRX không cho phép sửa đồng thời cả khối lượng và giá trong cùng một lần sửa. Tại một thời điểm, nhà đầu tư chỉ có thể sửa khối lượng hoặc sửa giá. Sửa giá hoặc sửa tăng khối lượng sẽ làm thay đổi thứ tự ưu tiên của lệnh. Sửa giảm khối lượng sẽ giữ nguyên thứ tự ưu tiên. Đối với phiên ATO/ATC, nguyên tắc là vẫn không được hủy sửa lệnh.

Lệnh MP đổi thành MTL

Lệnh thị trường MP vẫn tồn tại với đặc tính ưu tiên khớp cao nhất. Tuy nhiên, tên gọi sẽ thay đổi thành lệnh MTL (Market to Limit). Khi lệnh MTL không khớp hết khối lượng, phần còn lại sẽ được chuyển thành lệnh LO (lệnh giới hạn) với mức giá được điều chỉnh cộng/trừ một bước giá (tick size) so với giá khớp cuối cùng.

Thay đổi về giao dịch lô lẻ

Hiện tại chỉ đặt được trong phiên khớp lệnh liên tục theo phương thức khớp lệnh liên tục hoặc thỏa thuận. Với KRX, lệnh lô lẻ có thể đặt xuyên suốt từ 9:00 sáng đến 14:45 chiều. Giá đặt chỉ được với lệnh LO (lệnh giới hạn).

Thay đổi về giao dịch thỏa thuận

Hệ thống hiện tại chỉ cho phép bên bán nhập lệnh và bên mua xác nhận. Với KRX, cả bên bán và bên mua đều có thể nhập lệnh, bên còn lại sẽ xác nhận. Lệnh thỏa thuận sau khi đã thực hiện không được hủy sửa.

Thay đổi về giao dịch chứng khoán hạn chế giao dịch trên sàn HOSE

Hiện cổ phiếu hạn chế giao dịch sàn HOSE chỉ giao dịch vào phiên buổi chiều. Với KRX, các mã hạn chế giao dịch trên sàn HOSE sẽ giao dịch được cả ngày (cả buổi sáng và buổi chiều). Giao dịch sẽ diễn ra dưới dạng các phiên khớp lệnh định kỳ, bao gồm phiên ATO, sau đó là 15 phiên PCA (Periodical Call Auction) kéo dài 15 phút mỗi phiên, và cuối cùng là phiên ATC. Trong 5 phút cuối cùng của mỗi phiên PCA, không được hủy sửa lệnh. Lệnh đặt trong phiên PCA chỉ được với giá giới hạn (lệnh LO).

Đối với sàn HNX, quy định giao dịch mã hạn chế giao dịch trên sàn HNX vẫn giữ nguyên, chỉ giao dịch vào ngày thứ Sáu.

Cập nhật room ngoại theo thời gian thực

Hiện tại, room ngoại chỉ giảm khi lệnh của nhà đầu tư nước ngoài được khớp. Với KRX, room ngoại sẽ được giảm trừ ngay khi lệnh của nhà đầu tư nước ngoài được đẩy vào sàn giao dịch. Điều này giúp cập nhật room ngoại theo thời gian thực và nhanh hơn. Nếu lệnh mua bị hủy, room sẽ tăng trở lại.

Thay đổi mã hợp đồng phái sinh theo chuẩn quốc tế

Với các mã hợp đồng phái sinh mới được sinh ra sau ngày Go-live KRX, quy ước đặt tên sẽ thay đổi hoàn toàn theo chuẩn quốc tế. Quy ước mới phức tạp hơn với các cấu phần thể hiện loại sản phẩm phái sinh, loại hợp đồng, chỉ số tham chiếu, năm đáo hạn, tháng đáo hạn…. Các mã hợp đồng phái sinh đang giao dịch hiện tại sẽ giữ nguyên tên gọi sau khi KRX vận hành.

Thay đổi về nộp và rút tiền ký quỹ phái sinh đối với VSDC

Về việc nộp ký quỹ: Hiện tại, nhà đầu tư phải nộp tiền ký quỹ lên VSDC trước khi có thể đặt lệnh mở vị thế phái sinh. Với KRX, nhà đầu tư có thể nộp tiền ký quỹ vào tài khoản phái sinh tại công ty chứng khoán và đặt lệnh mở vị thế. Việc nộp tiền ký quỹ lên VSDC sẽ được thực hiện sau khi giao dịch dựa trên vị thế cuối ngày của nhà đầu tư. Công ty chứng khoán sẽ chuyển tiền lên VSDC theo yêu cầu vào cuối ngày. Việc nộp ký quỹ lên VSDC cần hoàn thành trước 9h30 sáng ngày T+1, nếu không tài khoản có thể bị đóng băng, chỉ được đóng vị thế.

Về việc rút ký quỹ: Hiện tại, nhà đầu tư có thể rút tiền ký quỹ về ngay trong ngày sau khi tất toán vị thế phái sinh. Với KRX, sau khi tất toán vị thế, tiền ký quỹ từ VSDC sẽ chỉ có thể rút về tài khoản tại công ty chứng khoán vào ngày T+1.

Một điểm đáng chú ý là phí bù trừ mới của VSDC sẽ thay thế phí quản lý vị thế qua đêm đối với phái sinh. Phí quản lý vị thế qua đêm (2,550 đồng/hợp đồng/đêm) sẽ được thay thế bằng phí bù trừ sẽ thu ngay khi hợp đồng được khớp (2,550 đồng/hợp đồng được khớp). Phí quản lý tài sản ký quỹ (0.0024%/tháng) vẫn giữ nguyên.

Nguyên Hương (t/h)