Hơn 500 đầu máy, toa xe đường sắt sắp hết niên hạn – VNR đề nghị sửa luật

Với khoảng 60 đầu máy và hơn 500 toa xe sẽ hết niên hạn vào cuối ngày 31/12/2023, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cần khoảng 8.000 tỷ đồng để đầu tư mới. Nhưng con số này rõ ràng gặp bế tắc khi tổng doanh thu hợp nhất năm 2022 của VNR – đã tăng gần 14% so với cùng kỳ năm trước – chỉ hơn 7.718 tỷ đồng.

• Nối tiếp Vietnam Airlines, Đường sắt Việt Nam lỗ hơn 130 tỷ đồng năm 2022
• Tổng công ty Đường sắt VN tiếp tục kiến nghị miễn giảm 252 tỷ đồng tiền thuê đất

Tình trạng bế tắc của ngành đường sắt Việt Nam được ông Đặng Sỹ Mạnh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho biết tại hội nghị tổng kết năm 2022, diễn ra vào chiều 5/1.

Ông Mạnh cho biết nghị định hướng dẫn thực thi Luật Đường sắt (Nghị định 65/2018/NĐ-CP) chỉ cho phép kéo dài thời gian hoạt động của những đầu máy, toa xe đã hết niên hạn được hoạt động đến hết ngày 31/12/2023.

Các đầu máy và toa tàu khách có niên hạn sử dụng tối đa 40 năm, toa hàng tối đa 45 năm. Hiện có 60 đầu máy, hơn 500 toa xe sắp hết niên hạn, sẽ bị thải, hủy; số này chiếm khoảng 30% tổng số thiết bị hiện có của VNR. Để đầu tư số đầu máy, toa xe thay thế trong những năm tới, VNR cần khoảng 8.000 tỷ đồng.

Theo VNR, hiện tại, vào mỗi dịp cao điểm như Tết và hè hằng năm, VNR dùng từ 216 – 240 đầu máy. Nếu tính đến ngày 1/1/2025, số lượng đầu máy còn niên hạn chỉ là 202 chiếc thì ngay trong đầu năm 2025, toàn ngành đường sắt thiếu 38 đầu máy, số lượng thiếu hụt đầu máy tiếp tục tăng trong các năm tiếp theo.

Về toa xe, bình quân cần 4.748 toa xe mỗi ngày, gồm cả toa xe khách và toa xe chở hàng. Tương tự, cũng theo quy định niên hạn, từ năm 2024, ngành đường sắt bắt đầu thiếu toa xe phục vụ vận tải và sẽ thiếu trầm trọng trong các năm tiếp theo.

Theo Tổng giám đốc VNR, theo kinh nghiệm của các nước có đường sắt phát triển, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều không có quy định về niên hạn đầu máy, toa xe hoặc chỉ áp dụng với một số thiết bị của đoàn tàu. Thay vào đó, doanh nghiệp tự quy định đảm bảo an toàn phương tiện khi vận hành trên cơ sở khuyến nghị của nhà chế tạo và thực tế vận dụng, bảo dưỡng của doanh nghiệp.

Vì vậy, ngành đang kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép tiếp tục sử dụng các toa xe cũ và chịu trách nhiệm về sự an toàn của thiết bị cho đến khi Luật Đường sắt được sửa đổi.

Ngoài ra, ông Mạnh đề xuất thời gian đăng kiểm các đầu máy, toa xe cũ có thể rút ngắn hơn quy định hiện nay để đảm bảo an toàn phương tiện.

“Nếu không xin được cơ chế cho phép tiếp tục sử dụng số toa xe cũ thì VNR sẽ thiếu hụt hàng trăm đầu máy, toa xe phục vụ người dân”, ông Mạnh nói. Tức “cơ chế đặc thù” cho tiếp tục sử dụng toa xe, đầu máy hết niên nạn là cách giải quyết duy nhất trong tình thế hiện tại.

Sơn Nguyên