Mỹ lắp thiết bị theo dõi kiểm tra vận chuyển trái phép chip AI sang Trung Quốc

Reuters đưa tin theo tiết lộ của 2 người am hiểu sự việc, Mỹ đã bí mật lắp đặt thiết bị định vị theo dõi trong các lô hàng chip tiên tiến mà họ cho là có khả năng rất cao bị vận chuyển trái phép sang Trung Quốc. Các biện pháp này nhằm điều tra xem có hay không việc chip trí tuệ nhân tạo (AI) bị vận chuyển sang các điểm đến chịu hạn chế xuất khẩu của Mỹ, và chỉ áp dụng đối với các lô hàng cụ thể đang bị điều tra.

Mặc dù chính quyền Trump tìm cách nới lỏng một số hạn chế đối với việc Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến của Mỹ, nhưng hành động bí mật lắp đặt thiết bị định vị theo dõi cho thấy mức độ thực thi cụ thể của Mỹ đối với các hạn chế xuất khẩu chip sang Trung Quốc.

Những người am hiểu sự việc cho biết, thiết bị theo dõi có thể giúp Chính phủ Mỹ khởi kiện các cá nhân và công ty thu lợi từ việc vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.

Thiết bị định vị theo dõi là công cụ điều tra mà các cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ đã sử dụng hàng chục năm qua, để theo dõi các sản phẩm chịu hạn chế xuất khẩu, ví dụ như linh kiện máy bay. Một nguồn tin cho biết, những năm gần đây, chúng đã được sử dụng để trấn áp việc chuyển giao trái phép chất bán dẫn.

Ngoài ra, năm người tham gia tích cực vào chuỗi cung ứng máy chủ AI cho biết, họ biết rằng trong các lô hàng máy chủ của Dell và Super Micro có thiết bị theo dõi. Sản phẩm của các công ty này sử dụng chip của Nvidia và AMD.

Những người này cho biết, thiết bị theo dõi thường được giấu trong bao bì của các lô hàng máy chủ. Những người am hiểu sự việc không biết đơn vị nào tham gia vào việc lắp đặt các thiết bị này, cũng không biết chúng được lắp đặt ở khâu nào trong quá trình vận chuyển.

Reuters không thể xác định tần suất sử dụng thiết bị theo dõi trong các cuộc điều tra chip của nhà chức trách Mỹ, cũng không thể xác định khi nào Mỹ bắt đầu sử dụng chúng để điều tra việc buôn lậu chip. Năm 2022, Mỹ bắt đầu hạn chế việc bán chip tiên tiến của Nvidia, AMD và các nhà sản xuất khác sang Trung Quốc.

Hai người tham gia chuỗi cung ứng máy chủ mô tả một trường hợp xảy ra vào năm 2024: một lô máy chủ Dell tích hợp chip Nvidia không chỉ có thiết bị theo dõi lớn trên thùng vận chuyển, mà còn có các thiết bị theo dõi nhỏ hơn, tinh vi hơn giấu bên trong bao bì (thậm chí bên trong máy chủ).

Một người am hiểu sự việc thứ ba cho biết, họ đã nhìn thấy hình ảnh và video về việc các nhà phân phối chip khác tháo bỏ thiết bị theo dõi khỏi máy chủ của Dell và Super Micro. Người này cho biết, một số thiết bị theo dõi lớn có kích thước xấp xỉ một chiếc điện thoại thông minh.

Những người am hiểu sự việc cho biết, Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ, đơn vị phụ trách giám sát kiểm soát và thực thi xuất khẩu, thường sẽ tham gia vào việc này, Cục Điều tra An ninh Nội địa (HSI) và Cục Điều tra Liên bang (FBI) cũng có thể tham gia. Cả HSI và FBI đều từ chối bình luận. Bộ Thương mại chưa phản hồi yêu cầu bình luận. Bộ Ngoại giao ĐCSTQ cho biết không hiểu rõ sự việc.

Super Micro trong một tuyên bố cho biết sẽ không tiết lộ “các biện pháp và chính sách an ninh được thiết lập nhằm bảo vệ hoạt động kinh doanh toàn cầu, đối tác và khách hàng”. Công ty này từ chối bình luận về bất kỳ hành động theo dõi nào của nhà chức trách Mỹ.

Dell nói không biết về việc Chính phủ Mỹ lắp thiết bị theo dõi trong sản phẩm của mình. Nvidia từ chối bình luận, AMD cũng chưa phản hồi yêu cầu bình luận.

Một nguồn tin cho biết, đôi khi nhân viên thực thi xuất khẩu của Mỹ sẽ lắp đặt thiết bị theo dõi sau khi được cơ quan hành pháp phê chuẩn. Đôi khi, họ sẽ được thẩm phán cấp lệnh khám xét cho phép sử dụng thiết bị theo dõi. Có lệnh khám xét, việc sử dụng thông tin này làm bằng chứng trong các vụ án hình sự sẽ dễ dàng hơn.

Nguồn tin này bổ sung rằng nếu công ty không phải là đối tượng điều tra, họ có thể sẽ được thông báo về sự tồn tại của thiết bị theo dõi, và có thể đồng ý để chính phủ lắp đặt thiết bị. Nhưng cũng có trường hợp các thiết bị này được lắp đặt mà công ty không hay biết.

Những người tham gia vào việc chuyển vận chip và máy chủ chịu kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc cho biết, họ biết rõ về sự tồn tại của các thiết bị này. Hai nguồn tin trong chuỗi cung ứng là các nhà phân phối chip chịu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ tại Trung Quốc cho biết, họ sẽ định kỳ kiểm tra máy chủ AI bán ra xem có thiết bị theo dõi hay không.

Một bản tuyên thệ gửi Bộ Tư pháp Mỹ, liên quan đến vụ hai công dân Trung Quốc bị bắt hồi đầu tháng này vì bị cáo buộc vận chuyển trái phép chip AI trị giá hàng chục triệu USD sang Trung Quốc, mô tả việc một đồng phạm chỉ thị cho người khác kiểm tra thiết bị theo dõi trên máy chủ Quanta H200, những máy chủ này tích hợp chip Nvidia.