Sản lượng xuất khẩu tăng đột biến, cảnh báo nguy cơ gian lận xuất xứ

Bộ Công thương cảnh báo về tình trạng gian lận xuất xứ khi có tới 15 mặt hàng xuất khẩu tăng cao đột biến (từ 50-100%) trong 6 tháng đầu năm, trong đó trùng khớp một số mặt hàng cũng có sản lượng nhập khẩu tăng đột biến.

Xuất khẩu tăng đột biến

Tại buổi làm việc với Cục Phòng vệ thương mại vào sáng 9/8, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết trong bối cảnh hội nhập sâu rộng với hàng loạt hiệp định thương mại tự do đã được ký kết, độ mở của nền kinh tế hiện đã đạt khoảng 210%. Theo đó, nguy cơ lẩn tránh, gian lận thương mại dự báo sẽ ngày càng gia tăng.

Ông Tuấn Anh dẫn chứng cảnh báo về nguy cơ gian lận xuất xứ khi năm 2018 chỉ có 13/37 mặt hàng xuất khẩu tăng đột biến, thì 6 tháng đầu năm 2019 tăng lên 15/37 mặt hàng.

Trong số đó, có những mặt hàng tăng trưởng xuất khẩu lớn sang thị trường Mỹ như xơ sợi dệt tăng 92,87%, sắt thép tăng hơn 81%, thức ăn gia súc và nguyên liệu tăng 51%, điện thoại và linh kiện tăng 13%, điện dây cáp điện hơn 100%, máy quay phim và thiết bị điện tử 83%, nguyên phụ liệu dệt may da giày tăng hơn 50%… Điều đáng chú ý là một số mặt hàng cũng có sản lượng nhập khẩu tăng đột biến và đang bị áp dụng các biện pháp phòng vệ.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, sự hiểu biết, nhận thức của các bộ ngành về phòng vệ thương mại còn yếu, chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Tại cấp địa phương, có nhiều cán bộ của Sở Công thương nắm bắt ít và hạn chế về các thông tin về thương mại quốc tế và hội nhập quốc tế. Đây là một vấn đề cần khắc phục trong thời gian tới.

Về phía doanh nghiệp, theo ông Tuấn Anh, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên có sự hạn chế về nguồn lực, quy mô doanh nghiệp, cũng như sự tiếp cận, nắm bắt thông tin trong đó có những thông tin liên quan đến phòng vệ thương mại. Thời gian tới, Cục Phòng vệ Thương mại cần hỗ trợ để doanh nghiệp chủ động tìm hiểu về lĩnh vực này, không thể để nhà nước phải làm thay.

• Việt Nam tăng nhập siêu từ Trung Quốc, tiếp tục xuất siêu sang Mỹ

Hàng xuất khẩu của Việt Nam bị kiện phòng vệ thương mại: 1 vụ/tháng

Ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại cho biết trong 7 tháng đầu năm, Bộ Công Thương đã tiến hành điều tra chống bán phá giá mới 4 vụ việc (tôn màu, nhôm định hình, ván gỗ MDF, màng BOPP), thẩm định hồ sơ 3 vụ việc (thép cuộn cán nguội, đường lỏng HFCS, vật liệu hàn), rà soát cuối kỳ 1 vụ việc (thép không gỉ cán nguội), theo dõi hiệu quả áp dụng biện pháp CBPG của 2 vụ việc (thép mạ, thép hình chữ H).

Về các biện pháp tự vệ, Cục Phòng vệ thương mại đã theo dõi hiệu quả áp dụng biện pháp tự vệ của 4 vụ việc (bột ngọt, tôn màu, phôi thép và thép dài, phân bón), thẩm định hồ sơ gia hạn biện pháp tự vệ của 2 vụ việc (phôi thép và thép dài, phân bón), xem xét miễn trừ áp dụng biện pháp tự vệ đối với một số hàng hóa trong nước chưa sản xuất được nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp liên quan.

Theo đánh giá của Cục Phòng vệ thương mại, việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại giúp bảo vệ việc làm cho trên 100.000 người lao động, khuyến khích sản xuất trong nước, hỗ trợ cân bằng cán cân thanh toán quốc tế.

Theo tính toán, những ngành sản xuất đang được bảo vệ bởi các biện pháp phòng vệ thương mại ước tính đóng góp khoảng 6,3% GDP cả nước. Với việc tăng thuế nhập khẩu, các biện pháp phòng vệ thương mại góp phần tăng nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, trong bối cảnh bảo hộ gia tăng thì Việt Nam đang chịu thêm 7 vụ kiện phòng vệ thương mại, cùng với hơn 10 vụ kiện và tranh chấp từ trước.

Ông Dũng cho hay trong 7 tháng đầu năm, tần suất các vụ kiện phòng vệ thương mại  với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì ở mức độ cao, trung bình 1 vụ/tháng.

Hiện nay Bộ Công Thương đang tiến hành xử lý 7 vụ việc phòng vệ thương mại khởi xướng điều tra với hàng xuất khẩu của Việt Nam, trong đó 5 vụ việc chống bán phá giá, 2 vụ việc trợ cấp – ông Dũng cho hay.

Trong 7 vụ việc khởi xướng điều tra mới, có 4 vụ việc với thị trường Ấn Độ, 2 vụ việc với Hoa Kỳ, 1 vụ việc với Malaysia.

Ngoài ra, Bộ tiếp tục xử lý 7 vụ việc khởi xướng từ năm 2018, 4 vụ việc rà soát biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng, trong đó có những vụ việc có kim ngạch xuất khẩu lớn như cá tra, tôm.

Đối với các vụ việc giải quyết tranh chấp tại WTO, Bộ Công Thương đang xử lý 3 vụ việc, trong đó 1 vụ đã kết thúc (Indonesia hủy bỏ biện pháp áp dụng với tôn lạnh), 2 vụ việc đang trong quá trình tham vấn (chương trình thanh tra cá da trơn của Hoa Kỳ và phương pháp tính biên độ trong vụ việc Hoa Kỳ rà soát CBPG đối với cá tra).

Nguyễn Quân

Xem thêm: