Trung Quốc tuyên bố Fentanyl là vấn nạn của Hoa Kỳ, chứ không phải của Trung Quốc

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn hôm thứ Sáu (25/4) đã quả quyết rằng: “Fentanyl là vấn nạn của Hoa Kỳ, chứ không phải của Trung Quốc”.

“Hoa Kỳ và chỉ Hoa Kỳ mới [là quốc gia] phải gánh lấy trách nhiệm giải quyết vấn đề này”, ông Quách tuyên bố trong một cuộc họp báo.

“Dù Trung Quốc đã thể hiện thiện chí, nhưng Hoa Kỳ vẫn áp đặt thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và đổ lỗi cho fentanyl. Đây hoàn toàn là hành vi bắt nạt [trắng trợn], gây phương hại trầm trọng đến đối thoại và hợp tác trong công cuộc bài trừ ma tuý”, ông Quách lên tiếng than phiền.

“Hoa Kỳ cần hiểu rằng việc bôi nhọ người khác không thể che giấu sự thất bại trong trách nhiệm [giải quyết vấn nạn fentanyl] của mình, trừng phạt những ai cố gắng hỗ trợ cũng không giải quyết được vấn đề này, và sự đe dọa hay hăm dọa chắc chắn không phải là phương thức thích hợp để giao thiệp với Trung Quốc”, ông Quách nhấn mạnh.

Ông Quách đưa ra phát biểu trên nhằm đáp lại những tin tức về tiến triển chậm chạp trong các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc liên quan đến việc hạn chế nguồn cung hóa chất tiền chất của Trung Quốc để sản xuất loại thuốc fentanyl gây chết người. Các viên chức Hoa Kỳ nói với tờ Reuters hôm thứ Tư (29/4) rằng phía Trung Quốc “không đàm phán một cách thiện chí [với Hoa Kỳ]”.

Các viên chức Hoa Kỳ cho biết Trung Quốc có “trao đổi thông tin tình báo về những kẻ buôn lậu”, nhưng các đề nghị của Trung Quốc nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng fentanyl lại “không thỏa đáng”.

Ngoài ra, tuy Trung Quốc có vẻ sẵn lòng chia sẻ tin tức tình báo về những kẻ buôn lậu, nhưng nước này hiếm khi thực thi các biện pháp nghiêm khắc chống lại các nhà sản xuất hóa chất bất hợp pháp. Một phần nguyên nhân là vì các hóa chất tiền chất của fentanyl cũng có những ứng dụng hợp pháp, và chính quyền Trung Quốc không muốn tổn hại đến lợi nhuận của các tập đoàn hóa chất khổng lồ của nước này. 

“Một tín hiệu [mạnh mẽ cảnh báo] toàn bộ ngành công nghiệp hay thị trường chợ đen bắt đầu bằng cách bắt giam những nhân vật lớn và có tầm ảnh hưởng vào tù. [Thế nhưng], chúng tôi vẫn chưa thấy điều đó xảy ra”, một viên chức Hoa Kỳ phát biểu.

Chính quyền Trump mong muốn Trung Quốc truy tố mạnh tay những kẻ sản xuất và buôn bán hóa chất fentanyl, trong khi phía Trung Quốc chỉ đề nghị kiểm soát các loại  hóa chất này chặt chẽ hơn đôi chút. Ngay cả đề nghị ấy cũng bị các nhà đàm phán Hoa Kỳ nhận xét là khoa trương “chỉ nói suông”, vì Trung Quốc dường như chẳng bao giờ làm bất cứ điều gì có ý nghĩa để triệt phá đường dây cung cấp hóa chất.

Đợt áp thuế 20% đầu tiên mà Tổng thống Trump áp đặt lên Trung Quốc hồi tháng Hai đã được đưa ra như một biện pháp trừng phạt vì Trung Quốc không nghiêm túc đối phó với cuộc khủng hoảng fentanyl. Trung Quốc đáp lại rằng họ sẽ không thực hiện thêm bất kỳ hành động nào để “giải quyết vấn nạn fentanyl” cho đến khi Hoa Kỳ dỡ bỏ các loại thuế quan này.

Các viên chức Hoa Kỳ lưu ý rằng Trung Quốc hiện là thành viên của Ủy ban Ma túy Liên Hiệp Quốc, tổ chức đã đồng lòng biểu quyết áp dụng các biện pháp siết chặt kiểm soát các hóa chất liên quan đến fentanyl trong một hội nghị tổ chức tại Vienna, Áo, vào tháng 3 năm 2024. Bởi vậy, những đề nghị gần đây của Trung Quốc về việc quản lý nhiều loại hoá chất hơn chỉ là những hành động “thiếu thiện chí”, bởi đó vốn là nghĩa vụ họ đã cam kết thực hiện cách đây hơn một năm trước.

Khi bị truy vấn về vấn đề này, các viên chức Trung Quốc gần đây thường xuyên lặp lại luận điệu của ông Quách, rằng fentanyl hoàn toàn là vấn nạn nội bộ của Hoa Kỳ, mặc dù chẳng ai tranh cãi rằng phần lớn hóa chất tiền chất đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Sự thay đổi lớn nhất trong chuỗi sản xuất fentanyl kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump là Trung Quốc không còn trực tiếp vận chuyển các hóa chất tiền chất tới các tay buôn bán ma tuý tại Hoa Kỳ, mà thay vào đó nước này chuyển những hoá chất này cho các băng đảng ma túy ở Mexico, để rồi fentanyl được sản xuất tại đó và buôn lậu qua biên giới Hoa Kỳ. Người sử dụng và các tay buôn fentanyl tại Hoa Kỳ xác nhận rằng nguồn cung ứng fentanyl hầu như không suy giảm đáng kể kể từ khi Trung Quốc hứa sẽ trấn áp các nhà sản xuất hóa chất.

Tổng thống Trump đã đề cập đến thành tích thất bại của Trung Quốc  trong việc giải quyết đại dịch fentanyl trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social hôm thứ Năm (24/4), đồng thời chỉ trích việc Trung Quốc từ chối nhận những “chiếc phi cơ đã hoàn thiện tuyệt mỹ” mà họ từng cam kết mua từ hãng Boeing.

Trung Quốc hôm thứ Tư (24/4) đã từ chối tiếp nhận hai chiếc phi cơ Boeing, đồng thời tuyên bố sẽ hủy bỏ thêm 50 đơn hàng khác dự kiến giao trong năm tới nhằm trả đũa các biện pháp áp thuế của ông Trump. Giám đốc điều hành Boeing, ông Kelly Ortberg, cho biết công ty sẽ không gặp nhiều khó khăn trong việc bán lại hầu hết các phi cơ này cho các khách hàng khác, nhờ nhu cầu trên thị trường vẫn rất cao.

“Và, nhân tiện [xin nhắc lại], fentanyl vẫn tiếp tục tràn vào quốc gia chúng ta từ Trung Quốc, qua cửa ngõ Mexico và Canada, giết hại hàng trăm ngàn người dân của chúng ta, và [điều đó] tốt hơn hết là phải chấm dứt, NGAY LẬP TỨC!” Tổng thống Trump viết trên Truth Social.