6 cách tốt nhất để đánh bại cảm lạnh

Cảm lạnh có thể gây ra rất nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm viêm phổi gây tử vong. Vì vậy đối với nhiều người, việc phòng ngừa là rất quan trọng. Dưới đây là 6 cách hiệu quả giúp bạn chống lại cảm lạnh trong mùa này.

1. Uống Vitamin C

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng dùng 500mg vitamin C mỗi ngày giúp giảm 66% khả năng bị cảm lạnh so với dùng liều 50mg giả dược. So sánh với 21 công dụng, các nghiên cứu về 1-8 gram vitamin C cho thấy vitamin C làm giảm 23% thời gian và mức độ nghiêm trọng của cảm lạnh thông thường. [1]

Trong một nghiên cứu mù đôi gần đây, 28 người được cung cấp 1 gam vitamin C hoặc giả dược trong 8 tuần. Kết quả là nhóm uống vitamin C chỉ có 7 người bị cảm, trong khi nhóm uống giả dược có 11 người bị cảm lạnh.

Điều này có nghĩa là khi dùng vitamin C thì nguy cơ bị cảm lạnh sẽ thấp hơn 45%. Đồng thời vitamin C sẽ rút ngắn 59% thời gian bị cảm lạnh so với giả dược. Tuy nhiên, tốt nhất là nên dùng ít nhất 2 gam mỗi ngày. 

Những tuyên bố mới nhất dựa trên phân tích tổng hợp từ 9 nghiên cứu có kiểm soát về vitamin C cho thấy, việc bổ sung thêm vitamin C và bổ sung thường xuyên khi bắt đầu bị cảm lạnh đã rút ngắn đáng kể thời gian bị cảm lạnh tới 56%, đồng thời nó còn giúp giảm đáng kể các triệu chứng bao gồm đau ngực, sốt và ớn lạnh. [2]

2. Bổ sung kẽm

Các phương tiện truyền thông nói rằng viên kẽm không hoạt động. Tuy nhiên, trên thực tế, khi bạn dùng đúng liều lượng và đúng cách, viên kẽm có thể đánh bại cảm lạnh thông thường.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng viên ngậm kẽm có khả năng chống cảm lạnh đáng kể khi bạn sử dụng một dạng mạnh. Một người uống 13~23mg viên ngậm kẽm cứ sau 2 giờ trong khoảng 4 ngày thì có thể tỉnh táo, vượt qua cảm lạnh, nhưng nếu dùng giả dược thì phải mất 7~11 ngày.

Trên một đánh giá cho thấy 7 trong 8 nghiên cứu đều nói rằng mọi người sẽ cải thiện nhanh hơn đáng kể khi sử dụng viên ngậm kẽm ít nhất 75mg mỗi ngày.

Một phân tích tổng hợp gần đây của 3 nghiên cứu về việc sử dụng dạng viên ngậm kẽm cho thấy: Viên ngậm kẽm axetat sẽ rút ngắn thời gian bị cảm lạnh gần 3 ngày. Trong 3 nghiên cứu, thời gian bị cảm lạnh trung bình là 7 ngày, nhưng sau khi uống viên ngậm kẽm, thời gian bị cảm lạnh đã được rút ngắn 2,73 ~ 2,94 ngày, đó là một cải tiến tuyệt vời.

Phân tích tổng hợp mới nhất cũng chỉ đưa ra kết quả của các nghiên cứu về viên ngậm kẽm axetat. Nó bao gồm 3 nghiên cứu ở 199 bệnh nhân cảm lạnh. Liều lượng dao động từ 80-92mg kẽm nguyên tố mỗi ngày. Đến ngày thứ 5 của nghiên cứu, nhóm dùng viên ngậm kẽm đã có 70% số người khỏi cảm lạnh so với chỉ 27% ở nhóm dùng giả dược. 

Đây là một con số đáng nể. Điều này có nghĩa là số người trong nhóm dùng viên ngậm kẽm được chữa khỏi gấp 2,6 lần so với nhóm còn lại. Khi uống thuốc chứa kẽm, người dùng thuốc sẽ phục hồi nhanh hơn 3,1 lần. Các nhà nghiên cứu gọi đây là “hiệu ứng có ý nghĩa lâm sàng”. Viên ngậm kẽm không chỉ đánh bay cảm lạnh mà còn an toàn và không có quá nhiều tác dụng phụ. [3] [4] 

Các dạng viên kẽm tốt nhất là kẽm axetat, gluconat hoặc gluconat-glyxin. Các dạng khác hoặc những dạng có hương vị như axit citric, axit tartaric, sorbitol hoặc mannitol thì không hiệu quả bằng.

3. Uống hoa cúc tím (Echinacea)

Hoa cúc tím được mệnh danh là vua của các loại thảo mộc miễn dịch, giúp ngăn ngừa và điều trị cảm lạnh. Trong nghiên cứu về hoa cúc tím lớn nhất từng được thực hiện, 673 người khỏe mạnh được cho dùng hoa cúc tím hoặc giả dược theo cách mù đôi trong hơn 4 tháng. Những người dùng hoa cúc tím, mức độ cảm lạnh và các triệu chứng cảm lạnh đã giảm đáng kể, cho thấy rằng hoa cúc tím có thể ngăn ngừa và điều trị cảm lạnh. Nhóm dùng hoa cúc tím có 149 lần cảm lạnh, kéo dài tổng cộng 672 ngày; nhóm dùng giả dược có 188 lần cảm lạnh kéo dài 850 ngày. Nhóm dùng hoa cúc tím cũng có tỷ lệ tái phát cảm lạnh giảm đáng kể, với 65 trường hợp so với 100 trường hợp ở nhóm giả dược. [5]

Nếu bị cảm lạnh, hoa cúc tím có thể giúp khỏi bệnh nhanh hơn, với các triệu chứng cải thiện vào ngày thứ 4 so với thời gian gấp đôi khi dùng giả dược. Một nghiên cứu mù đôi cho thấy khi bị cảm lạnh lần đầu và có các dấu hiệu đầu tiên xuất hiện thì khi uống hoa cúc tím, bệnh sẽ chỉ kéo dài trung bình 6 ngày so với 9 ngày khi dùng giả dược. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy hoa cúc tím giảm 23,1% các triệu chứng do cảm lạnh. [6]

Một phân tích tổng hợp quan trọng bao gồm 6 nghiên cứu dài hạn có kiểm soát giả dược và hoa cúc tím về tái phát và biến chứng của nhiễm trùng đường hô hấp (bao gồm viêm phổi, viêm phế quản, nhiễm trùng tai, viêm xoang). Hoa cúc tím giúp giảm 35% nguy cơ tái phát. Đối với những người dễ bị nhiễm trùng hơn do căng thẳng hoặc khả năng miễn dịch suy yếu, mức giảm thậm chí lên tới 50%. Ngoài ra hoa cúc tím còn giúp giảm 50% nguy cơ biến chứng, bao gồm giảm 64,9% nguy cơ viêm phổi, viêm tai giữa và viêm amidan. [7]

Tamiflu là loại thuốc trị cúm chính. Trong một nghiên cứu mù đôi so sánh Tamiflu với một loại thảo mộc là hỗn hợp của hoa cúc tím, vào ngày thứ 5, loại thảo mộc này đã có hiệu quả hơn một chút và đến ngày thứ 10, nhóm thảo mộc có đến 90,1% số người đã hồi phục so với 84,8% ở nhóm dùng Tamiflu. Đồng thời nhóm dùng thảo dược ít có biến chứng và tác dụng phụ hơn. [8]

4. Cây cơm cháy (Elderberry)

Cây cơm cháy là loại thảo mộc rất hiệu quả. Nó giúp bạn phục hồi sau khi bị cảm lạnh một cách nhanh chóng, chỉ trong vòng 2 đến 3 ngày, so với 7 đến 8 ngày khi dùng giả dược. Một nghiên cứu kiểm soát giả dược cho thấy quả của cây cơm cháy làm giảm sốt, nhức đầu, nghẹt mũi và ho chỉ trong 2 ngày. Ngoài ra, cây cơm cháy cũng hiệu quả hơn trong việc điều trị nghẹt mũi so với giả dược. 

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng quả cây cơm cháy có tác dụng nhanh và hiệu quả trong việc điều trị bệnh cúm. Nó được coi là một loại thuốc kháng virus tốt. Trong một nghiên cứu mù đôi, những người đi máy bay dùng cây cơm cháy có số ngày bị cảm lạnh ít hơn 52% và các triệu chứng ít hơn 58%. [9]

Nghiên cứu mới cho thấy cây cơm cháy ức chế nhiễm trùng ở giai đoạn rất sớm bằng cách ngăn chặn các protein cho phép virus bám và xâm nhập vào tế bào. Ngăn chặn việc virus xâm nhập vào tế bào để sao chép. Cây cơm cháy có thể ngăn chặn virus ở nhiều giai đoạn, đảm bảo virus không xâm nhập. Nếu virus đã xâm nhập vào tế bào, cây cơm cháy thậm chí còn tốt hơn trong việc ức chế sự sinh sản của virus ở giai đoạn sau. 

Nghiên cứu mới cũng phát hiện ra rằng cây cơm cháy kích thích giải phóng các cytokine, chất truyền tin mà các tế bào miễn dịch sử dụng để phối hợp phản ứng hiệu quả hơn với virus. Chất anthocyanin trong quả cây cơm cháy cũng là tác nhân chống oxy hóa và virus mạnh mẽ. [10]

Về mức độ hiệu quả của cây cơm cháy, một phân tích tổng hợp mới của 4 nghiên cứu có kiểm soát (gồm 3 nghiên cứu về bệnh cúm, 1 nghiên cứu về cảm lạnh) phát hiện rằng cây cơm cháy làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng và thời gian của các triệu chứng. Tác dụng của nó đối với cả bệnh cúm và cảm lạnh đều có tác dụng, nhưng có thể hiệu quả hơn đối với bệnh cúm.

5. Xuyên tâm liên (Andrographis paniculata)

Các nghiên cứu có kiểm soát giả dược hiệu quả và tác dụng nhanh đã chỉ ra rằng xuyên tâm liên giúp cải thiện đáng kể tình trạng chảy nước mũi và đau họng chỉ sau 2 ngày. Các tình trạng ho, nhức đầu, đau tai và mệt mỏi đã cải thiện chỉ trong vòng 4 ngày. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra xuyên tâm liên có hiệu quả hơn trong việc chống lại cảm lạnh và viêm xoang so với giả dược.

Xuyên tâm liên không chỉ điều trị cảm lạnh mà còn có tác dụng ngăn ngừa. Khi 107 trẻ được cho dùng xuyên tâm liên hoặc giả dược trong 3 tháng mùa đông, nguy cơ bị cảm lạnh ở trẻ dùng xuyên tâm liên đã giảm 2,1 lần.

Trong một nghiên cứu mù đôi gần đây về bệnh nhân cảm lạnh, xuyên tâm liên đã hạ điểm cường độ lạnh xuống 11,2 so với chỉ 6,3 ở nhóm giả dược. Nhiều người trong nhóm xuyên tâm liên đã tốt hơn đáng kể hoặc khỏi hoàn toàn sau 5 ngày. Sau 10 ngày, 90,4% số người trong nhóm xuyên tâm liên đã được chữa khỏi lâm sàng so với chỉ 21,2% số người trong nhóm dùng giả dược. 

Sự kết hợp của xuyên tâm liên và cây thảo dược Eleuthero (nhân sâm Siberia) có hiệu quả hơn giả dược trong điều trị cảm lạnh, viêm xoang, viêm thanh quản và viêm phế quản.[11]

6. Men vi sinh và tỏi

Probiotics (men vi sinh) cũng có thể giúp chống lại cảm lạnh. Dưới áp lực của kỳ thi, những sinh viên dùng men vi sinh ít bị cảm lạnh và cúm hơn những sinh viên dùng giả dược. Probiotics cũng có thể giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp. Một đánh giá của 14 nghiên cứu có kiểm soát cho thấy khi dùng men vi sinh trong ít nhất 1 tuần, sẽ ít có khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm cả cảm lạnh thông thường. [12]

Tỏi cũng có tác dụng tốt trong điều trị cảm lạnh. Một nghiên cứu mù đôi cho thấy dùng 2,5g chiết xuất tỏi già hàng ngày có thể làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của cảm lạnh và cúm. Trong một nghiên cứu kéo dài 6 tháng, nhóm dùng tỏi ít bị cảm lạnh hơn 58% và số ngày bị cảm lạnh ít hơn 61%. Họ cũng giảm 21% các triệu chứng của cảm lạnh. Khi 146 người dùng giả dược hoặc bổ sung tỏi có chứa 180mg allicin (một hợp chất được tìm thấy trong tỏi khi bị nghiền hoặc cắt ra) trong 12 tuần, nhóm giả dược có tổng cộng 65 người bị cảm lạnh so với 24 người ở nhóm tỏi, đây là một lợi ích đáng kể. 

Nhóm dùng giả dược bị ốm trong 366 ngày so với 111 ngày của nhóm dùng tỏi. Mặc dù các nhà nghiên cứu cho biết số ngày hồi phục ở cả 2 nhóm là tương tự nhau, nhưng nhóm dùng tỏi hồi phục nhanh hơn. Những nghiên cứu này cho thấy tỏi có thể ngăn ngừa và điều trị cảm lạnh. [13]