Ăn uống đúng giờ: Tăng cường sức khỏe từ vi sinh vật đường ruột

Bạn có biết rằng thời điểm bạn ăn uống có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe? Không chỉ cơ thể chúng ta có đồng hồ sinh học giúp điều chỉnh giờ ngủ và thức, mà vi sinh vật trong đường ruột cũng có “nhịp điệu” riêng, hoạt động mạnh mẽ vào những thời điểm nhất định trong ngày để hỗ trợ tiêu hóa và chuyển hóa.

Một nghiên cứu mới từ Đại học UC San Diego đã khám phá cách ăn uống đúng giờ, hay còn gọi là ăn hạn chế thời gian (TRF), có thể giúp chúng ta khỏe mạnh hơn, đặc biệt khi ăn chế độ nhiều chất béo.

Nhịp sinh học vi sinh vật là gì?

Theo bác sĩ Amir Zarrinpar, chuyên gia tiêu hóa tại UC San Diego, vi sinh vật trong đường ruột của chúng ta không hoạt động liên tục mà thay đổi theo thời gian trong ngày, giống như cách cơ thể chúng ta biết khi nào nên ngủ hay thức. Những vi sinh vật này giúp tiêu hóa thức ăn, hấp thụ dinh dưỡng và điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Nếu chúng ta ăn uống đúng thời điểm vi sinh vật hoạt động mạnh nhất, cơ thể có thể tận dụng tối đa lợi ích từ chúng.

Nghiên cứu của nhóm bác sĩ Zarrinpar tập trung vào việc xem liệu việc ăn uống trong một khung giờ cố định (TRF) có thể giúp giảm thiểu tác hại của chế độ ăn nhiều chất béo, như tăng cân, viêm nhiễm hay kháng insulin.

Nghiên cứu được thực hiện như thế nào?

Các nhà khoa học đã thử nghiệm trên ba nhóm chuột:

1. Nhóm 1: Ăn chế độ nhiều chất béo, được ăn tự do cả ngày.
2. Nhóm 2: Cũng ăn chế độ nhiều chất béo, nhưng chỉ trong khung 8 giờ vào ban đêm (thời điểm chuột thường hoạt động).
3. Nhóm 3: Ăn thức ăn thông thường, không giới hạn giờ ăn.

Họ sử dụng một công nghệ tiên tiến gọi là metatranscriptomics để theo dõi hoạt động của vi sinh vật trong đường ruột theo thời gian thực. Công nghệ này cho phép họ thấy được vi sinh vật đang làm gì vào từng thời điểm, thay vì chỉ biết chúng có mặt hay không như các phương pháp cũ.

Kết quả đáng kinh ngạc

Kết quả sau 8 tuần cho thấy:

• Nhóm ăn tự do: Chuột ăn nhiều chất béo cả ngày lẫn đêm bị rối loạn nhịp sinh học và vi sinh vật, dẫn đến các vấn đề như tăng cân, viêm nhiễm và kháng insulin. Chúng bắt đầu ăn và hoạt động vào ban ngày, vốn là thời gian nghỉ ngơi của chuột, gây rối loạn chuyển hóa.
• Nhóm TRF: Chuột ăn trong khung 8 giờ ban đêm không chỉ tránh được các vấn đề trên mà còn cải thiện sức khỏe, như kiểm soát đường huyết tốt hơn và khôi phục một phần nhịp vi sinh vật. Mặc dù không hoàn toàn giống nhóm đối chứng, vi sinh vật của chúng hoạt động tích cực hơn trong việc chuyển hóa chất béo và carbohydrate.
• Nhóm đối chứng: Chuột ăn thức ăn thông thường giữ được nhịp sinh học và vi sinh vật khỏe mạnh.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn phát hiện một enzyme đặc biệt có tên bile salt hydrolase (BSH), được sản xuất bởi vi khuẩn Dubosiella newyorkensis, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chuyển hóa chất béo và đường. Khi họ đưa vi khuẩn được kỹ thuật để sản xuất BSH vào chuột, những con chuột này có cơ bắp săn chắc hơn, ít mỡ hơn, và kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Điều thú vị là vi khuẩn này có thể mang lại lợi ích tương tự TRF mà không cần chuột phải tuân theo lịch ăn uống nghiêm ngặt. Điều này mở ra hy vọng về một liệu pháp trong tương lai, nơi một liều vi khuẩn kỹ thuật có thể giúp cải thiện sức khỏe lâu dài.

Ứng dụng con người

Mặc dù nghiên cứu này được thực hiện trên chuột, nó mở ra tiềm năng lớn cho con người. Tuy nhiên, bác sĩ Mitchell Roslin, một chuyên gia phẫu thuật không tham gia nghiên cứu, cảnh báo rằng việc áp dụng kết quả từ chuột sang người không đơn giản. Chuột được nuôi trong phòng thí nghiệm có đặc điểm di truyền khác với con người, và chúng nhạy cảm hơn với các thay đổi về thời gian ăn uống.

Ngoài ra, vẫn còn câu hỏi liệu vi sinh vật có phải là nguyên nhân chính hay chỉ là kết quả của chế độ ăn uống lành mạnh. Một chế độ ăn giàu chất xơ, ít thực phẩm chế biến có thể là yếu tố quan trọng tạo nên hệ vi sinh vật khỏe mạnh.

Dù cần thêm nghiên cứu, bạn có thể thử áp dụng ăn uống đúng giờ trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, ăn trong một khung giờ cố định (như 8-10 giờ mỗi ngày) và tránh ăn khuya có thể giúp đồng bộ hóa nhịp sinh học của bạn và vi sinh vật đường ruột, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể.

Thanh Long t/h