Ca hát hỗ trợ điều trị bệnh hô hấp, Parkinson và cải thiện tâm trạng

Trong nhịp sống hiện đại đầy căng thẳng và bệnh tật, con người ngày càng tìm đến những phương pháp chăm sóc sức khỏe tự nhiên, hiệu quả và ít tác dụng phụ. Một trong số đó – tưởng chừng đơn giản nhưng lại có tác động sâu rộng – chính là ca hát. Ca hát không chỉ là hoạt động nghệ thuật mang tính giải trí mà còn là một liệu pháp toàn diện, giúp cải thiện chức năng hô hấp, giảm nhẹ triệu chứng thần kinh và nâng cao sức khỏe tinh thần.

Ca hát và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

COPD là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến hàng triệu người, chủ yếu ở người lớn tuổi hoặc người hút thuốc lâu năm. Các triệu chứng phổ biến bao gồm khó thở, mệt mỏi khi vận động, ho dai dẳng và giảm chất lượng cuộc sống. Nhiều bệnh nhân cảm thấy lo âu, trầm cảm và mất đi niềm vui sống vì những giới hạn trong sinh hoạt thường ngày.

Trong những năm gần đây, các chương trình như “Singing for Lung Health” tại Anh đã chứng minh rằng ca hát có thể hỗ trợ cải thiện khả năng thở và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân COPD. Hát các bài hát được lựa chọn đặc biệt giúp kéo dài thời gian thở ra – giống như kỹ thuật “thở mím môi” thường dùng trong phục hồi chức năng phổi.

Một nghiên cứu của Đại học Canterbury (New Zealand) cho thấy ca hát còn giúp cải thiện dung tích sống và kiểm soát ho ở người mắc COPD, đồng thời giảm cảm giác hụt hơi khi vận động.

Ngoài ra, khi người bệnh tham gia nhóm hát cộng đồng, họ không chỉ tập thở tốt hơn mà còn cảm thấy được kết nối xã hội – yếu tố then chốt trong việc duy trì sức khỏe tâm thần.

Ca hát và hen suyễn

Hen suyễn, giống như COPD, gây ra tình trạng viêm đường thở mãn tính, thường xuyên dẫn đến ho, khò khè và khó thở. Ca hát giúp tăng khả năng kiểm soát hơi thở, làm chậm nhịp thở và giảm sự co thắt đường thở.

Nhiều người bệnh cho biết rằng họ cảm thấy dễ chịu hơn sau mỗi lần hát, đặc biệt khi luyện tập các kỹ thuật như hát thở bụng, ngắt nhịp câu, hoặc kéo dài âm cuối.

Một số người, như nhà sáng lập Oumua – một ứng dụng luyện thở thông minh – còn cho biết nhờ kiên trì luyện thanh và ca hát, họ đã giảm dần phụ thuộc vào thuốc giãn phế quản và corticosteroids.

Ca hát và Parkinson

Parkinson là bệnh lý thoái hóa thần kinh ảnh hưởng đến hơn 10 triệu người trên thế giới, gây run, cứng cơ, suy giảm khả năng vận động và rối loạn giọng nói. Khoảng 70–90% bệnh nhân Parkinson gặp phải các vấn đề liên quan đến giọng nói như nói nhỏ, giọng yếu hoặc đơn điệu – ảnh hưởng lớn đến khả năng giao tiếp và chất lượng sống.

Một nghiên cứu lâm sàng được đăng tải trên SAGE Journals cho thấy rằng việc hát thường xuyên có thể giúp cải thiện rõ rệt cường độ giọng, tăng áp lực thở ra tối đa và cải thiện cảm nhận chủ quan của người bệnh về khả năng nói chuyện. Người tham gia các buổi luyện thanh hàng tuần có sự tiến bộ đáng kể hơn so với nhóm luyện theo tháng hoặc không luyện tập.

Ngoài việc cải thiện giọng nói, ca hát còn giúp kích hoạt vùng não kiểm soát chuyển động, từ đó hỗ trợ chức năng nuốt – điều đặc biệt quan trọng với bệnh nhân Parkinson ở giai đoạn tiến triển.

Một số chương trình trị liệu âm nhạc hiện nay còn thiết kế các bài hát riêng biệt giúp điều chỉnh ngữ điệu, luyện thở và kiểm soát nhịp nuốt nhằm phòng ngừa nguy cơ sặc, viêm phổi.

Ca hát như một liệu pháp tâm lý

Không chỉ hữu ích về mặt thể chất, ca hát còn là phương thức chữa lành mạnh mẽ cho tâm hồn. Khi hát, cơ thể sản sinh ra endorphin – loại hormone “hạnh phúc” tự nhiên, giúp cải thiện tâm trạng, giảm đau và tăng cảm giác hưng phấn. Đồng thời, hát kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm, giúp làm dịu phản ứng căng thẳng, ổn định nhịp tim và giảm huyết áp.

Việc ca hát nhóm có thể giúp giảm cảm giác cô lập, tăng kết nối xã hội, đồng thời cải thiện lòng tự trọng và sự hài lòng trong cuộc sống.

Đặc biệt, với những người trải qua rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc rối loạn tiền kinh nguyệt (PMDD), việc hát có thể mang lại sự giải tỏa cảm xúc và ổn định nội tiết tố. Một số người cho biết rằng, dù không thể chữa trị hoàn toàn, nhưng việc hát thường xuyên đã giúp họ vượt qua những cơn khủng hoảng cảm xúc một cách an toàn và hiệu quả.

Cơ chế sinh học của ca hát với sức khỏe

Một số nghiên cứu sinh lý học và thần kinh học gần đây cũng làm rõ lý do tại sao ca hát lại có tác động toàn diện như vậy đến sức khỏe. Theo các nhà khoa học, ca hát:

• Kích thích vỏ não vận động, vùng Broca và Wernicke – những khu vực liên quan đến lời nói, ngôn ngữ và cảm xúc.
• Tăng lưu thông máu lên não, cải thiện sự tỉnh táo và tập trung.
• Giúp điều hòa hệ miễn dịch bằng cách tăng mức IgA trong nước bọt – kháng thể giúp chống lại vi khuẩn và virus.
• Giảm cortisol – hormone căng thẳng, đặc biệt rõ nét khi hát ở môi trường nhóm.
• Tăng mức oxytocin – hormone liên kết xã hội, tạo cảm giác gần gũi, yêu thương và gắn kết.

Ca hát – dù chỉ là trong phòng tắm hay trên sân khấu – đều có thể trở thành một liệu pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Từ việc tăng cường chức năng phổi, cải thiện giọng nói, hỗ trợ điều trị Parkinson, đến việc giảm lo âu, trầm cảm và tăng kết nối xã hội, tác động của ca hát vượt xa những gì chúng ta thường nghĩ. Trong khi nhiều phương pháp y học hiện đại còn mang theo tác dụng phụ hoặc đòi hỏi chi phí cao, ca hát là một công cụ đơn giản, rẻ tiền và có thể thực hiện mọi lúc mọi nơi.

Khánh Ngọc t/h