Cơn ho không chỉ là một sự phiền toái – đó có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng sâu xa trong cơ thể. Trung y đưa ra một lối tiếp cận tự nhiên, toàn diện: kết hợp giữa liệu pháp dinh dưỡng và thảo dược truyền thống, giúp giảm ho, bổ phổi và tăng cường sức đề kháng – tất cả dựa trên nền tảng tri thức đã được hun đúc qua hàng nghìn năm.
Trong Trung y, phổi được xem là một trong những tạng phủ nhạy cảm và dễ bị tổn thương nhất. Khác với y học hiện đại, vốn tập trung chủ yếu vào giải phẫu và bệnh lý, Trung y tiếp cận một cách toàn diện hơn – xem phổi không chỉ là cơ quan hô hấp mà còn là trung tâm điều hòa khí và hệ phòng vệ của cơ thể.
Trung y xác định năm tạng chính – tâm (tim), can (gan), tỳ (lá lách), phế (phổi) và thận – mỗi tạng đóng vai trò riêng biệt trong việc duy trì sức khỏe. Trong số đó, phổi đặc biệt nhạy cảm với thay đổi môi trường. Sáu yếu tố ngoại tà (lục tà) mà Trung y đề cập đến – phong (gió), hàn (lạnh), thử (nóng), thấp (ẩm), táo (khô), hỏa (nhiệt) – đều có thể gây bệnh. Vì phổi thông với bên ngoài qua mũi và da, nó là nơi đầu tiên bị ảnh hưởng khi các tà khí xâm nhập.
Một trong những nguyên lý cốt lõi của Trung y là “phế chủ khí, khai khiếu ở mũi”. “Khí” (qi) là năng lượng sống của cơ thể – lực sống vận hành qua các kinh mạch và duy trì các hoạt động sinh lý. Phổi chịu trách nhiệm hấp thu khí trời (thiên khí) và phân bố năng lượng này khắp cơ thể.
Khi phổi hoạt động tốt, khí lưu thông thuận lợi, hơi thở nhẹ nhàng và miễn dịch mạnh mẽ. Khi phổi yếu hoặc bị xâm hại, dòng khí sẽ bị rối loạn, gây ra mệt mỏi, khó thở, ho hoặc dễ nhiễm bệnh.
Vì vai trò trung tâm này, Trung y rất chú trọng vào việc dưỡng phế – thông qua thực phẩm, thảo dược và lối sống – nhằm phục hồi cân bằng và tăng cường sức đề kháng toàn thân.
Theo cả y học hiện đại lẫn Trung y, phổi là cơ quan dễ bị tổn thương nhất. Y học hiện đại cho rằng các bệnh lý về phổi thường do nhiễm trùng (cảm lạnh, cúm, viêm phổi), hút thuốc, ô nhiễm không khí hay tiếp xúc với hóa chất độc hại. Những yếu tố này gây viêm, dẫn đến sốt, ho, khó thở – thậm chí có thể đe dọa tính mạng.
Trung y đồng ý rằng phổi rất nhạy cảm, nhưng mở rộng nguyên nhân hơn. Phế là “tạng chiêm nhu” – tạng mềm yếu nhất – dễ bị ảnh hưởng bởi ngoại tà. Phổi kiểm soát hô hấp, tiếp nhận khí mới và là lớp phòng vệ đầu tiên chống lại tác nhân bên ngoài.
Các yếu tố như không khí lạnh, táo nhiệt hay phong tà có thể phá vỡ cân bằng trong phế, gây ra ho, nghẹt mũi, mệt mỏi. Một câu ngạn ngữ Trung Hoa cổ nói:
“Thầy thuốc sợ chữa ho như thợ mộc sợ chỗ dột trên mái nhà”. Bởi lẽ, ho thường là biểu hiện của rối loạn sâu bên trong, cần chẩn đoán và điều trị cẩn thận, từng bước.
Khác với phương pháp “một toa thuốc cho tất cả”, Trung y xem xét thể trạng và tiến triển bệnh lý của từng người. Ví dụ, ho do táo sẽ được điều trị khác hoàn toàn với ho do hàn hay nhiệt. Cá thể hóa điều trị là chìa khóa.
Trong y học phương Tây, ho được phân loại theo nguyên nhân: virus, vi khuẩn, dị ứng, hoặc hen suyễn. Trong khi đó, Trung y chú trọng đến biện chứng luận trị – tức là phân tích tổng thể biểu hiện bệnh và thể chất người bệnh để tìm gốc rễ mất cân bằng.
Ho thường được phân làm hai loại chính:
Bệnh cũng có thể bắt đầu bằng thể hàn rồi chuyển sang nhiệt do viêm tăng dần. Vì vậy, phương pháp điều trị trong Trung y thường chia theo từng giai đoạn và điều chỉnh theo tiến triển.
Trung y cũng cảnh báo rằng việc lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống viêm lạnh tính có thể gây mất cân bằng theo chiều ngược lại – dẫn đến ho dai dẳng do hàn tà tồn dư. Lúc đó, phải dùng liệu pháp ôn bổ.
Trung y từ lâu đã nhấn mạnh rằng thực phẩm cũng là thuốc. Một số thực phẩm có thể làm dịu họng, giảm ho và bổ phổi bằng cách điều hòa khí trong cơ thể.
Dưới đây là năm loại thực phẩm – thảo dược được khuyên dùng:
– Nguyên liệu:
– Cách làm:
Lưu ý: Khi đã giảm ho, nên ngừng bối mẫu do tính hàn dễ phản tác dụng nếu lạm dụng.
– Nguyên liệu:
– Cách làm:
Tác dụng: Dưỡng âm, giảm ho, tiêu đờm, hỗ trợ tiểu tiện, sinh lý yếu, mộng tinh.
Dù bạn đang ho kéo dài, phục hồi sau bệnh, hay đơn giản là muốn tăng cường sức khỏe phổi – Trung y mang đến lối đi tự nhiên, sâu sắc để hồi phục. Hiểu được cơ thể, chọn đúng thực phẩm và thảo dược sẽ giúp giảm viêm, bổ phổi và tăng cường sức đề kháng – mà không cần lệ thuộc hoàn toàn vào thuốc tây.
Trong Trung y, thực phẩm chính là thuốc. Khi chọn đúng, nó không chỉ làm dịu cơn ho – mà còn phục hồi sự hài hòa và sinh lực cho toàn bộ cơ thể.
Dự thảo Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng Hình sự đề xuất trưởng hoặc…
Tối ngày 18/5, tại một quán nướng ngoài trời ở quận Kiều Khẩu, Vũ Hán,…
Hành khách trên tuyến metro Cát Linh - Hà Đông bất ngờ phải che ô…
Viện Dinh dưỡng khẳng định đề tài nghiên cứu từng hợp tác với Nestlé Việt…
Sử dụng cây trồng trong vườn để đuổi chuột hiệu quả
Một tòa án ở Moskva hôm thứ Hai (19/5) đã phạt gã khổng lồ công…
