Báo cáo từ Ủy ban “Làm nước Mỹ khỏe trở lại”: Vì sao trẻ em ngày càng ốm yếu hơn?

Báo cáo cho rằng các bệnh mạn tính phổ biến ở trẻ em thời hiện đại, như béo phì, có thể bắt nguồn từ những khuyến nghị y tế chịu tác động gián tiếp từ các tập đoàn y dược.

Gần đây, một báo cáo từ Ủy ban do Bộ trưởng Y tế Mỹ Robert F. Kennedy Jr. đứng đầu đã đưa ra nhiều nhận định đáng chú ý về nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng các vấn đề sức khỏe ở trẻ em hiện nay, trong đó có những quan điểm từng bị các cơ quan quản lý xem là không chính thống hoặc thông tin sai lệch.

Dưới đây là năm điểm đáng chú ý từ báo cáo:

1. Tập trung vào thực phẩm siêu chế biến

“Sự gia tăng các bệnh mạn tính ở trẻ em nhiều khả năng là kết quả của một loạt yếu tố, bao gồm cả thực phẩm mà trẻ đang ăn”, báo cáo nêu.

Vài thập kỷ trở lại đây, không chỉ ở Mỹ mà trên toàn thế giới, thực phẩm siêu chế biến như bim bim, kẹo mút, gà rán v.v đang dần thay thế thực phẩm nguyên vẹn, lành mạnh do nông dân làm ra.

Tại Mỹ, các quan chức dẫn lại một nghiên cứu năm 2021 cho thấy gần 70% lượng calo mà trẻ tiêu thụ đến từ thực phẩm siêu chế biến – tăng từ con số gần như bằng 0 cách đây một thế kỷ.

Các nghiên cứu khác được trích dẫn cho biết loại thực phẩm này – vốn chứa nhiều đường, chất béo và hóa chất – thường thiếu hụt dinh dưỡng.

Bản báo cáo nhấn mạnh rằng: “Bước đi quan trọng nhất để đảo ngược tình trạng bệnh mạn tính ở trẻ là đưa thực phẩm nguyên chất của nông dân và chủ trang trại Mỹ vào trung tâm hệ thống chăm sóc sức khỏe”.

2. Cần thêm nhiều thử nghiệm lâm sàng

Ủy ban cũng liệt kê một số yếu tố khác có khả năng góp phần vào sự gia tăng các bệnh mạn tính ở trẻ, bao gồm:

• Thời gian sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều đi kèm với việc ít vận động
• Tăng sử dụng thuốc
• Tiếp xúc nhiều hơn với hóa chất, bao gồm thuốc trừ sâu
  

Trước đó, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã tuyên bố rằng phần lớn bệnh mạn tính là do “sử dụng thuốc lá, chế độ ăn kém, ít hoạt động thể chất và uống nhiều rượu”.

Tuy nhiên, báo cáo ngày 22/5 không nhắc đến thuốc lá hay rượu như nguyên nhân.

Để tìm ra cách giải quyết các vấn đề được cho là nguyên nhân dẫn đến bệnh mạn tính, ủy ban đề xuất thực hiện thêm các thử nghiệm. Trong đó có nghiên cứu đánh giá tác động của các thành phần thực phẩm mà giới quản lý trước đây cho là an toàn. Một khuyến nghị khác là hỗ trợ nghiên cứu về tác động lâu dài đến phát triển thần kinh và chuyển hóa của các loại thuốc kê đơn phổ biến.

3. Trẻ em đang dùng quá nhiều thuốc

Theo ủy ban, trẻ em đang được kê đơn quá nhiều thuốc. Chẳng hạn, trong năm 2022 tại Mỹ, có hơn 2 triệu trẻ em được kê thuốc chống trầm cảm – một con số tăng đáng kể so với giai đoạn 1987 đến 2014.

Sự gia tăng trong kê đơn đồng nghĩa với việc nhiều trẻ có nguy cơ gặp tác dụng phụ như co giật.

Các quan chức cho rằng việc kê đơn quá mức một phần do các tập đoàn thao túng tài liệu khoa học và gây ảnh hưởng đến những nhà lập pháp, giới học thuật, cơ quan quản lý, hiệp hội bác sĩ và truyền thông. Cùng lúc đó chúng ta cũng “phớt lờ vai trò của cách ăn uống, lối sống và môi trường trong việc chăm sóc, điều trị và duy trì sức khỏe”.

Theo các nhà nghiên cứu, hiện nay các công ty tài trợ cho nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn cả chính phủ. Những nghiên cứu do công ty tài trợ có xu hướng báo cáo kết quả tích cực và ít đề cập đến tác hại.

Ủy ban kiến nghị khởi động một sáng kiến mới nhằm “lập bản đồ tương tác giữa gen và môi trường ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em – đặc biệt là với các chất ô nhiễm, chất gây rối loạn nội tiết và dược phẩm”.

4. Vắc xin

Ủy ban công nhận rằng vắc xin mang lại lợi ích trong việc bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh truyền nhiễm, nhưng cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Báo cáo lưu ý rằng số lượng vắc xin được khuyến nghị theo lịch CDC Hoa Kỳ cho trẻ nhỏ đã tăng lên theo thời gian – từ 3 mũi lên 29 mũi cho trẻ dưới 1 tuổi.

“Mặc dù lịch tiêm chủng cho trẻ em ngày càng dày đặc, nhưng lại có rất ít nghiên cứu khoa học về mối liên hệ giữa vắc xin và bệnh mạn tính, tác động của tổn thương do vắc xin, và xung đột lợi ích trong việc xây dựng lịch tiêm”, báo cáo viết.

Ủy ban đề xuất tiến hành thử nghiệm để đánh giá hiệu quả và độ an toàn của vắc xin, cũng như xem liệu chúng có liên quan đến bệnh mạn tính hay không.

Báo cáo cũng chỉ trích các hệ thống giám sát an toàn vắc xin của CDC Hoa Kỳ. Dữ liệu từ hệ thống này “không được chia sẻ rộng rãi với các nhà khoa học bên ngoài để kiểm chứng kết quả”, và chủ yếu tập trung vào các kết quả ngắn hạn thay vì tác động lâu dài. Ủy ban đề xuất xây dựng hệ thống mới để giám sát độ an toàn của thuốc.

Ủy viên FDA Hoa Kỳ, kiêm thành viên ủy ban, Tiến sĩ Marty Makary, từng nói trước quốc hội rằng ông ủng hộ vắc xin nhưng thừa nhận một số loại vắc xin từng gặp vấn đề – và thậm chí từng bị rút khỏi thị trường.

5. Thuốc trừ sâu

Theo báo cáo, thuốc trừ sâu đã được phát hiện trong máu và nước tiểu của trẻ em và phụ nữ mang thai. Một số nghiên cứu “gây lo ngại về mối liên hệ tiềm ẩn giữa các sản phẩm này và các kết quả sức khỏe bất lợi”, mặc dù dữ liệu trên người còn hạn chế. Báo cáo dẫn nguồn từ tuyên bố của Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, theo đó trẻ em có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi thuốc trừ sâu.

Một số tổ chức, bao gồm Hiệp hội Trồng bắp Quốc gia, chỉ trích báo cáo.

“Báo cáo … tràn ngập thông tin sai lệch dựa trên nỗi sợ hãi chứ không phải cơ sở khoa học về thuốc trừ sâu”, tổ chức này tuyên bố.

“Chúng tôi hết sức lo ngại khi những tuyên bố nghiêm trọng như vậy được đưa ra mà không có bằng chứng khoa học hoặc xem xét đầy đủ về lịch sử đánh giá của các chuyên gia thuộc Cơ quan Bảo vệ Môi trường đối với các sản phẩm này”.