60% thị thực H-1B dành cho công việc liên quan đến máy tính

Quyết định đột ngột của chính quyền Trump về việc áp dụng mức phí 100.000 đô la cho thị thực H-1B đã gây choáng váng và bối rối cho các nhà tuyển dụng, sinh viên và người lao động từ Hoa Kỳ cho đến Ấn Độ và nhiều nơi khác.

Kể từ khi công bố quyết định mới này vào thứ Sáu (19/9), Nhà Trắng đã cố gắng trấn an các công ty đang lo lắng rằng mức phí mới này không áp dụng cho những người đã có thị thực và những nhân viên có thị thực H-1B của họ đang ở nước ngoài sẽ không bị mắc kẹt mà không thể nhập cảnh lại vào Hoa Kỳ nếu không đóng phi 100.000 đô la. Chính sách mới đã bắt đầu có hiệu lực từ 00:01 sáng Chủ nhật (21/9) theo giờ miền đông Hoa Kỳ.

Sau đây là thông tin về chương trình về thị thực H-1B và những gì chính quyền Trump đang làm với chương trình này.

Được tạo ra theo Đạo luật Di trú năm 1990 của Hoa Kỳ, H-1B là một loại thị thực không định cư nhằm mục đích cho phép các công ty Mỹ tuyển dụng những người nước ngoài có kỹ năng kỹ thuật khó tìm ở Hoa Kỳ. Thị thực này không dành cho người muốn ở lại Hoa Kỳ vĩnh viễn. Tuy nhiên, một số người trong số đó cuối cùng cũng có thể ở lại Hoa Kỳ vĩnh viễn, nhưng chỉ sau khi chuyển đổi sang tình trạng di trú khác.

Thị thực H-1B cho phép các công ty Hoa Kỳ tuyển dụng lao động nước ngoài có kỹ năng chuyên môn và bằng cử nhân hoặc tương đương. Thị thực này có hiệu lực trong 3 năm và có thể gia hạn thêm 3 năm nữa. Trong một bài bình luận hôm thứ Hai (22/9), nhà kinh tế học Stephen Brown của Capital Economics cho biết, hiện có “khoảng 700.000 người sở hữu thị thực H-1B tại Hoa Kỳ và khoảng hơn nửa triệu người phụ thuộc.”

Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, một tổ chức nghiên cứu phi đảng phái có trụ sở ở Washington DC, kể từ năm 2012, ít nhất 60% thị thực H-1B được phê duyệt là dành cho các công việc liên quan đến máy tính, Tuy nhiên, các bệnh viện, ngân hàng, trường học và nhiều nhà tuyển dụng khác cũng có thể nộp đơn xin thị thực H-1B cho nhân viên.

Số lượng thị thực H-1B mới được cấp hàng năm bị giới hạn ở mức 65.000, cộng thêm 20.000 thị thực dành cho những người có bằng thạc sĩ trở lên. Những thị thực này được cấp thông qua hình thức xổ số. Một số nhà tuyển dụng, chẳng hạn như các trường đại học và các tổ chức phi lợi nhuận được miễn trừ khỏi những  hạn chế này.

Theo trung tâm Pew, gần 3/4  số người nộp đơn xin H-1B được chấp thuận vào năm 2023 đến từ Ấn Độ.

Mức phí mới cho thị thực H-1B do Nhà Trắng công bố là 100.000 đô la. Trong khi mức phí cũ là 215 đô la, cộng thêm các khoản phí xử lý tương đối nhỏ. Mức phí mới có hiệu lực chỉ sau 24 giờ sau khi được công bố.

Ban đầu, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết mức phí được áp dụng hàng năm, tổng cộng tối đa 600.000 đô la không vượt quá số lần gia hạn tối đa được phép. Tuy nhiên hôm thứ Bảy (20/9), Nhà Trắng làm rõ rằng đây là khoản phí một lần và không áp dụng cho những người đang sở hữu thị thực.

Tổng thống Donald Trump còn triển khai chương trình thị thực “thẻ vàng” trị giá 1 triệu đô là dành cho những người giàu có. 

Chính quyền Trump chỉ trích chính sách thị thực H-1B hiện tại, cho rằng chính sách này làm suy yếu lực lượng lao động Mỹ khi thu hút lao động nước ngoài, những người thường sẵn sàng làm việc với mức lương thấp hơn so với nhân viên công nghệ Mỹ. Các công ty cung ứng nhân sự như Tata Consultancy Service thường cung cấp lao động  Ấn Độ cho các khách hàng doanh nghiệp Mỹ.

Trong tuyên bố hôm thứ Sáu (19/9), Nhà Trắng cáo buộc: “Để tận dụng chi phí lao động thấp một cách giả tạo được khuyến khích bởi chương trình này, các công ty đóng cửa bộ phận CNTT, sa thải nhân viên Mỹ, và giao các công việc CNTT cho những lao động nước ngoài được trả lương thấp hơn.”

Trong một báo cáo năm 2020, Viện Chính sách Kinh Tế (EPI) có khuynh hướng thiên tả phát hiện ra rằng 60% các vị trí sở hữu thị thực H-1B được Bộ Lao động Hoa Kỳ chứng nhận có mức lương thấp hơn mức lương trung bình của công việc. Trong bài bình luận, ông Brown của Capital Economics nhấn mạnh rằng “thật khó để không đồng ý với lập luận của chính quyền [Trump] rằng chương trình [H-1B] này cần phải được cải cách.”

Theo ông Brown, nhiều công ty công nghệ Mỹ có thể đủ khả năng chi trả 100.000 đô la để tuyển dụng lao động nước ngoài có tay nghề.

Tuy nhiên ông cảnh báo trong bài bình luận: “Tuy nhiên, khoản phí trả trước này rõ ràng sẽ quá cao so với khả năng chi trả của nhiều công ty. Năm ngoái, các ngành dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bán lẻ, lưu trú và ăn uống chiếm 1/4 số thị thực H-1B, và các công ty trong những ngành này có thể sẽ khó có thể chi trả khoản phí [mới 100.000 đô la] này.”

Nhà kinh tế học của Capital Economics nhận định, phí thị thực cao hơn, cùng với những nỗ lực khác của chính quyền Trump nhằm hạn chế nhập cư, có thể sẽ làm giảm nguồn cung lao động của Hoa Kỳ và đẩy tiền lương lên cao hơn.

Ông Navneet Singh, người điều hành công ty tư vấn “Go Global Immigration” ở bang Punjab của Ấn Độ, cảnh báo rằng những thay đổi trong chính sách thị thực H-1B của Hoa Kỳ có thể sẽ tác động đáng kể đến tình trạng di cư đến Hoa Kỳ trong tương lai, đặc biệt là từ Ấn Độ.

Ông Singh lưu ý: “[Tổng thống] Trump đang cố gắng bóp nghẹt những người nhập cư mới có tay nghề cao, để họ không lấy đi công việc của những người Mỹ trung bình. Nhưng làm như vậy, họ sẽ khiến sản xuất [của Hoa Kỳ] trở nên đắt đỏ.”

Ông cho rằng chính sách mới của Hoa Kỳ có thể sẽ tạo ra lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh ở các quốc gia khác. Ông nhận định: “Các quốc gia như Pháp, Hà Lan, Đức và Canada sẽ được hưởng lợi từ động thái này [của Hoa Kỳ].”

Một số sinh viên Ấn Độ có nguyện vọng theo đuổi chương trình học cao hơn ở Hoa Kỳ cảm thấy thất vọng.

Một sinh viên ở thủ đô New Delhi, người đã lên kế hoạch đi du học tại Hoa Kỳ, bày tỏ sự thất vọng rằng do chính sách mới của Hoa Kỳ, “các cơ hội [việc làm] sẽ bị thu hẹp lại, đặc biệt là đối với người Ấn Độ, bởi vì rất nhiều người trong chúng tôi phụ thuộc vào thị thực H-1B để xây dựng sự nghiệp ở đó”. Sinh viên này không muốn tiết lộ danh tính.

Một sinh viên tiềm năng khác yêu cầu giấu tên cảm thán: “Cảm giác như một cánh cửa đóng lại. Tất cả điều này làm tăng thêm sự mất mát chung về kiến thức và kỹ năng do các chính sách mới [của Hoa Kỳ] gây ra. Đây không chỉ là vấn đề tiền bạc hay việc làm mà nó còn ảnh hưởng đến các quyết định của gia đình, các khoản vay học phí và thậm chí ảnh hưởng đến cảm giác ổn định của những người đã ở đó [Hoa Kỳ]”.