AstraZeneca lần đầu thừa nhận vắc-xin COVID-19 có thể liên quan đến chứng huyết khối

Tập đoàn dược phẩm khổng lồ AstraZeneca (AZ) của Anh lần đầu tiên thừa nhận trong tài liệu tòa án rằng vắc-xin ngừa COVID-19 do công ty này sản xuất có thể gây ra tác dụng phụ hiếm gặp. Sự thay đổi lập trường rõ ràng của AZ có thể mở ngỏ khả năng công ty phải chi hàng triệu bảng Anh tiền bồi thường.

Lần đầu tiên thừa nhận tác dụng phụ hiếm gặp của vắc-xin COVID-19

Tờ Daily Telegraph và The Independent đưa tin, vắc-xin ngừa COVID-19 được phát triển với sự hợp tác của Đại học Oxford khiến ‘gã khổng lồ’ dược phẩm AZ đang phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện. Tòa án Tối cao Vương quốc Anh đã xét xử 51 vụ án liên quan đến việc tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 do AZ sản xuất, theo đó các nạn nhân và người thân của họ đang yêu cầu khoản bồi thường ước tính lên tới 100 triệu bảng Anh (khoảng 125 triệu USD).

Các luật sư bào chữa của AZ lập luận rằng tác dụng phụ từ vắc-xin COVID-19 của công ty chỉ tác động tàn khốc đối với một số ít gia đình.

Trong vụ kiện tập thể chống lại AZ, vụ kiện pháp lý đầu tiên được ông bố hai con Jamie Scott đệ trình vào năm 2023. Vào tháng 4/2021 sau khi được tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 do AZ sản xuất, Scott bị đông máu và xuất huyết não, không thể làm việc và bị tổn thương não vĩnh viễn.

Trước đó, AZ đã bác bỏ tuyên bố của những vụ kiện. Tuy nhiên, trong hồ sơ pháp lý gửi lên Tòa án Tối cao Anh vào tháng Hai năm nay, AZ thừa nhận vắc-xin ngừa COVID-19 của họ “trong một số trường hợp hiếm gặp có thể gây ra cục máu đông và hội chứng tiểu cầu thấp (TTS)”. Hội chứng tiểu cầu thấp khiến con người phát triển cục máu đông và số lượng tiểu cầu suy giảm.

Trong thư trả lời được gửi vào tháng 5/2023, AZ thông báo với luật sư của ông Scott: “Chúng tôi không tin rằng hội chứng giảm tiểu cầu là do vắc-xin ngừa COVID-19 gây ra”.

Giờ đây, sau hoạt động bảo vệ pháp lý quyết liệt chống lại tuyên bố của Scott, công ty AZ lần đầu tiên thừa nhận tác dụng phụ của vắc-xin ngừa COVID-19. Văn bản pháp lý mà công ty này nộp lên Tòa án Tối cao cho hay: “Chúng tôi thừa nhận rằng trong một số trường hợp hiếm hoi, vắc-xin AZ có thể gây huyết khối và hội chứng tiểu cầu thấp, hiện chưa rõ nguyên nhân của tác dụng phụ này. Ngoài ra, huyết khối và hội chứng tiểu cầu thấp cũng có thể xảy ra trong trường hợp không có vắc-xin AZ (hoặc bất kỳ loại vắc-xin nào). Bất cứ quy kết quan hệ nhân quả nào trong vấn đề này cũng cần phải có bằng chứng chuyên môn”.

Luật sư của các bị cáo cho rằng vắc-xin AstraZeneca-Oxford có “thiếu sót” và hiệu quả của nó đã bị “phóng đại quá mức”. Công ty AZ kịch liệt phủ nhận tuyên bố này.

Nếu một công ty dược thừa nhận vắc-xin là nguyên nhân gây bệnh nặng và tử vong trong một số trường hợp pháp lý nhất định, nghĩa là rất nhiều khả năng nạn nhân được bồi thường thiệt hại. Chính phủ Anh đã có cam kết sẽ bồi thường cho ‘gã khổng lồ’ dược phẩm này những chi phí pháp lý liên quan, đến nay từ chối can dự vấn đề pháp lý này.

Trở lại tháng 3/2021, không lâu sau khi vắc-xin ngừa COVID-19 được triển khai, các chuyên gia y tế lần đầu tiên xác định được mối liên hệ giữa vắc-xin này với bệnh mới là tình trạng gọi là giảm tiểu cầu miễn dịch (VITT) và huyết khối.

Trong một cuộc phỏng vấn với giới truyền thông, vợ của Scott là Kate Scott cho biết: “Cộng đồng y tế từ lâu đã thừa nhận rằng tình trạng giảm tiểu cầu miễn dịch liên quan có vấn đề nguyên nhân từ vắc-xin ngừa COVID-19. Chỉ có AZ phản bác điều này không phải do vắc-xin gây ra. AZ đã bỏ ra thời gian 3 năm để rồi lần đầu tiên thừa nhận những tác dụng phụ hiếm gặp của vắc-xin, đó là bước tiến bộ, nhưng chúng tôi hy vọng sẽ thấy nhiều hành động hơn từ họ và Chính phủ”.

Kate Scott cho biết: “Tôi hy vọng rằng việc AZ lần đầu tiên thừa nhận tác dụng phụ của vắc-xin có nghĩa là chúng ta có thể giải quyết vấn đề này nhanh nhất có thể. Chúng tôi cần xin lỗi và bồi thường công bằng cho gia đình chúng tôi và những gia đình khác đã bị ảnh hưởng. Chúng tôi có sự thật đồng hành và sẽ không bỏ cuộc”.

Đối tác Sarah Moore tại công ty luật Leigh Day, người đưa ra hành động pháp lý, cho biết: “AZ phải mất một năm mới chính thức thừa nhận rằng vắc-xin ngừa COVID-19 của họ có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về máu đông, trong khi các quan sát y tế lâm sàng đã phổ biến thừa nhận thực tế này. Trong trường hợp này, thật đáng tiếc là AZ, Chính phủ và luật sư của bị cáo dường như quan tâm đến việc chi số tiền khổng lồ cho các trò chơi chữ và các thủ đoạn hơn là thay mặt chúng ta thừa nhận một cách nghiêm túc việc vắc-xin AZ có ảnh hưởng hủy hoại [nhất định] đối với cuộc sống không ít người”.

Trong đại dịch COVID-19, nghiên cứu y học đã phát hiện ra rằng vắc-xin ngừa COVID-19 do AZ sản xuất dù có hiệu quả từ 60 – 80% trong ngăn ngừa virus, tuy nhiên tiềm ẩn khả năng gây máu đông có thể làm tử vong đối với một số người.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác nhận vắc-xin AZ có thể gây ra các tác dụng phụ đe dọa tính mạng: “Sau khi tiêm vắc-xin (AZ), một tác dụng phụ rất hiếm gặp đã xảy ra gọi là hội chứng giảm tiểu cầu cùng những trường hợp đông máu bất thường và nghiêm trọng liên quan”.

• Cha đẻ vắc-xin COVID Trung Quốc ‘ngã ngựa’, vấn đề vắc-xin lại được chú ý
• Quan chức Y tế Canada: Pfizer không báo cáo về việc vắc-xin COVID có chứa SV40

Một số trường hợp được ghi nhận

Truyền thông NHK Nhật Bản đưa tin, vào ngày 19/8/2021, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã tổ chức một cuộc họp đánh giá chuyên môn, cuối cùng quyết định rằng do không thể loại trừ hoàn toàn khả năng xảy ra các tác dụng phụ nghiêm trọng từ vắc-xin ngừa COVID-19, nên lần đầu tiên chi phí y tế của 29 người sẽ được trợ cấp với mức trợ cấp tối đa hàng tháng là 37.000 yên.

Theo thông tin, trong số 29 trường hợp có 23 người bị dị ứng nặng (sốc phản vệ – anaphylaxis) hoặc các triệu chứng tương tự, và 6 người bị dị ứng cấp tính. Cơ quan chức năng Nhật Bản không công bố nhãn hiệu vắc-xin mà 29 người đã tiêm.

Reuters đưa tin vào tháng 10/2021 rằng Cơ quan Dược phẩm châu Âu tuyên bố việc tiêm vắc-xin Johnson & Johnson có thể gây ra các trường hợp huyết khối tĩnh mạch sâu hiếm gặp, đồng thời khuyến nghị trong danh sách các tác dụng phụ của vắc-xin Johnson&Johnson cần đưa thêm triệu chứng mới về máu đông (huyết khối tĩnh mạch – venous thromboembolism, VTE) có khả năng đe dọa tính mạng. Huyết khối tĩnh mạch thường bắt đầu bằng cục máu đông trong tĩnh mạch ở chân, cánh tay hoặc háng, sau đó lan đến phổi, ngăn chặn việc cung cấp máu cho phổi.

Ngoài ra, Cơ quan Dược phẩm châu Âu cũng khuyến cáo đưa bệnh giảm tiểu cầu miễn dịch (ITP) vào danh sách tác dụng phụ của vắc-xin Johnson&Johnson và vắc-xin AstraZeneca (AZ), đây là một chứng rối loạn chảy máu do hệ thống miễn dịch cơ thể tấn công nhầm tiểu cầu. Nguyên nhân trước đó có những dấu hiệu bệnh huyết khối hiếm gặp kèm hội chứng giảm tiểu cầu (TTS) có liên quan đến việc tiêm vắc-xin Johnson&Johnson và AZ.

Reuters dẫn lời quan chức y tế Canada bình luận rằng số liệu y tế cho thấy tỷ lệ ca viêm tim hiếm gặp sau khi tiêm vắc-xin mRNA của Moderna tương đối cao hơn so với vắc-xin BNT của Pfizer.

Vào tháng 2/2022, tạp chí học thuật có uy tín Nature đã công bố một báo cáo nghiên cứu y học mới nhất của Đại học Washington ở Mỹ, theo đó chỉ ra các vấn đề nghiêm trọng sau khi hồi phục mà bệnh nhân COVID-19 phải đối mặt (cả những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ) bao gồm các bệnh tim mạch như: suy tim, rối loạn nhịp tim, bệnh động mạch vành cấp tính, tắc mạch phổi và đột quỵ, thậm chí trong trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong.

Một nghiên cứu y học của Đại học Washington ở Mỹ đã phân tích dữ liệu của hơn 11 triệu bệnh nhân được xác nhận, qua đó phát hiện ngay cả những bệnh nhân COVID-19 triệu chứng nhẹ cũng không thể tránh khỏi hệ lụy các bệnh tim mạch, nguy cơ bệnh bị tăng lên sau 30 ngày kể từ khi bị nhiễm COVID-19. Vì vậy bệnh nhân có thể phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe lâu dài sau khi hồi phục, cho thấy di chứng của COVID-19 sẽ không vì triệu chứng nhẹ mà biến mất hoàn toàn.