“Biến cố Trân Châu Cảng của Nga” – Cơn bão ngầm sau sự im lặng của Putin và Trump?

Cuộc xung đột Nga – Ukraine đã leo thang mạnh mẽ khi gần đây Ukraine tiến hành ám sát Tổng thống Nga Vladimir Putin, và vào ngày 1/6, phát động chiến dịch phối hợp tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào nhiều căn cứ không quân chiến lược của Nga trong nội địa, với mật danh “Chiến dịch Mạng Nhện”. Dù hai bên vừa tổ chức vòng đàm phán thứ hai tại Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua (1/6), cả ông Putin lẫn ông Trump vẫn chưa lên tiếng về “phiên bản Trân Châu Cảng của Nga”, khiến dư luận lo ngại rằng chính sự im lặng này mới thật sự đáng sợ – phải chăng bóng dáng của Thế chiến III đang đến gần?

Xung đột Nga–Ukraine bước vào giai đoạn mới

Ngay từ đầu tháng Sáu, từ tỉnh Murmansk ở cực Bắc của Nga, đến Irkutsk ở Siberia, rồi tới Amur ở Viễn Đông, 5 tỉnh và nhiều căn cứ quân sự của Nga gần như đồng loạt bị tấn công. Có thông tin cho rằng ít nhất 34% số máy bay ném bom chiến lược mang đầu đạn hạt nhân đã bị phá hủy, giáng đòn nặng vào năng lực tấn công hạt nhân tầm xa của Nga.

Ngày 2/6, Nga tiến hành đòn phản công đầu tiên. Quân đội Nga đã ném bom hàng không hạng nặng FAB-3000 vào một sở chỉ huy quân sự Ukraine tại tỉnh Sumy (miền đông bắc Ukraine), san bằng toàn bộ cơ sở này trong tích tắc, khiến tầng chỉ huy Ukraine chịu thiệt hại nghiêm trọng. Đợt không kích này được xem là cú đáp trả đầu tiên của quân đội Nga.

Tuy nhiên, hành động trả đũa lớn hơn vẫn chưa xảy ra.

Vì sao Ukraine chọn thời điểm này để hành động?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng công khai nhấn mạnh đây là đòn tấn công xa nhất kể từ khi chiến tranh nổ ra, và gọi kết quả của chiến dịch là “huy hoàng”. Điều gây kinh ngạc hơn là phương thức tấn công đặc biệt: UAV không cất cánh từ lãnh thổ Ukraine mà được ngụy trang trong các thùng gỗ, vận chuyển bằng xe tải – theo kiểu “con ngựa thành Troy” – bí mật xâm nhập vào nội địa Nga, rồi bất ngờ cất cánh, đồng loạt phá hoại nhiều căn cứ quân sự.

Theo nguồn tin từ truyền thông Mỹ Axios, chiến dịch mang tên “Mạng Nhện” này do Cục An ninh Ukraine (SBU) chủ trì, được lên kế hoạch suốt 1 năm rưỡi. UAV được phóng đi từ các điểm bí mật trong nội địa Nga, nhắm chính xác vào các nhà chứa máy bay ném bom và cơ sở nhiên liệu được định vị sẵn.

Đáng chú ý, theo Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START), các máy bay ném bom chiến lược của Nga như Tu-95 và Tu-160 buộc phải đậu ở những vị trí có thể bị vệ tinh theo dõi, nhằm phục vụ việc giám sát lẫn nhau giữa Mỹ và Nga. Điều này khiến các máy bay mang vũ khí hạt nhân gần như đã bị “lộ bài” theo cơ chế kiểm soát. Ukraine đã tận dụng lỗ hổng của cơ chế này để thực hiện một đòn tấn công có sức phá hoại lớn, gây ảnh hưởng tiềm tàng đến sự ổn định hạt nhân toàn cầu.

Ukraine tấn công dồn dập: “Chém đầu Putin” và “Tấn công cơ sở hạt nhân”

Trên thực tế, không chỉ có chiến dịch “Mạng Nhện”, Ukraine và các thế lực đứng sau còn thực hiện âm mưu ám sát ông Putin bằng UAV khoảng một tuần trước, khi ông đang thị sát tại khu vực Kursk. Vụ ám sát không thành này đã khiến Nga đã đáp trả bằng một cuộc không kích quy mô lớn vào Kyiv.

Tổng thống Nga Putin trước đây từng tuyên bố công khai “không ám sát Zelensky” và tránh nhắm vào cá nhân lãnh đạo.

Ngược lại, Ukraine lại liên tiếp tấn công vào các nhân vật cốt lõi và cơ sở hạt nhân của Nga. Sự leo thang này khiến NATO, châu Âu, và cả thế giới đối mặt nguy cơ thế chiến III ngày càng rõ rệt.

Bùng nổ hay kiềm chế? Putin và Trump giữ sự im lặng đáng sợ

Việc Nga lần đầu sử dụng bom hàng không FAB-3000 hôm 2/6 đánh dấu sự khởi đầu cho các hành động trả đũa. Nhưng điều khiến thế giới lo lắng hơn là sự im lặng đến giờ của ông Putin. Sự im lặng này gây bất an: Liệu ông đang chuẩn bị phản ứng quy mô lớn hơn, hay đang lưỡng lự về chiến lược?

Hiện Nga đang đứng trước thế tiến thoái lưỡng nan:

• Nếu trả đũa quá nhẹ: sẽ bị coi là yếu kém, khuyến khích Ukraine càng táo bạo, thậm chí tấn công sâu hơn vào nội địa Nga;
• Nếu trả đũa quá mạnh: đàm phán chắc chắn sẽ đổ vỡ, Mỹ và NATO có thể tăng cường viện trợ quân sự, khiến tia hy vọng hòa bình cuối cùng tan biến.

Một blogger quân sự Nga trên Telegram bình luận: “Đây là phiên bản Trân Châu Cảng của Nga – nhưng liệu chúng ta có thể đáp trả như cách Mỹ đã làm không?”

Hiện tại, đội ngũ của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn chưa đưa ra bình luận trực tiếp nào về các cuộc tấn công của Ukraine.

Đây không chỉ là lựa chọn của ông Putin, mà còn là lựa chọn của ông Trump. Ông Trump từng tuyên bố sẽ đứng ra trung gian thúc đẩy ngừng bắn, nhưng giờ đây cơ hội hòa bình đang mong manh trước các đợt tấn công liên tiếp từ Ukraine. Nhiều ý kiến quốc tế đặt câu hỏi: Phải chăng sau lưng ông Zelensky có thế lực cố tình thổi bùng ngọn lửa chiến tranh, phá hoại cơ chế đàm phán?

Ngã ba toàn cầu: Bước tiếp theo của các cường quốc là gì?

Dù EU đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về bước leo thang chiến lược lần này của Ukraine, nhưng liệu các quốc gia có tiếp tục duy trì lập trường nhất quán hay bắt đầu phân hóa khi rủi ro hạt nhân tăng cao và hành động trả đũa mở rộng?

Cuộc chiến tranh bằng UAV cũng đang định hình lại hình thái chiến tranh hiện đại. Như tờ Washington Post nhận định, hành động lần này khiến tất cả các tướng lĩnh “mất ngủ”: Nếu Ukraine có thể dùng UAV nhỏ xâm nhập sâu vào nội địa Nga, thì liệu Trung Quốc có thể áp dụng tương tự với các căn cứ Mỹ, Nhật? Và Triều Tiên đối với Hàn Quốc thì sao?

Đồng thời, ông Max Boot – nghiên cứu viên cao cấp của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) – cho rằng đòn đánh này của Ukraine có thể không thay đổi cục diện chiến trường, nhưng giống như sự kiện Trân Châu Cảng năm 1941 kết thúc thời đại chiến hạm và mở ra kỷ nguyên tàu sân bay, đây có thể là bước ngoặt đánh dấu sự bắt đầu thật sự của “kỷ nguyên UAV”.

Bão tố đang đến? Ai sẽ quyết định hòa bình hay chiến tranh

Chỉ trong vài ngày ngắn ngủi, từ âm mưu “chém đầu Putin” đến tấn công bất ngờ vào năng lực hạt nhân của Nga, Ukraine đã đẩy nguy cơ chiến tranh lên mức cực cao. Điều khiến thế giới lo lắng hơn cả là sự im lặng song song của cả ông Putin lẫn ông Trump.

Đây không phải là khoảnh khắc chiến tranh nổ ra, mà là sự im lặng trước khi nó bùng phát.

Liệu cơn bão thực sự sắp ập đến?