Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ – Trung hội đàm 90 phút, chủ yếu về Đài Loan

Vào ngày 22/11, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và  Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đã tổ chức cuộc họp bên lề kéo dài 90 phút trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN tại Campuchia, liên quan đến việc giảm nguy cơ xung đột chiến lược và các vấn đề khác, đồng thời đề cập rằng một số cơ chế đã bị hủy bỏ sau chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi sẽ được khởi động lại trong vài tháng tới.

Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết trong một tuyên bố đưa ra sau cuộc họp, rằng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc đã trao đổi quan điểm về các vấn đề như giảm nguy cơ xung đột chiến lược, quan hệ quốc phòng song phương và an ninh khu vực và toàn cầu. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nêu lên sự cần thiết phải quản lý sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc,  giữ cho các kênh liên lạc luôn cởi mở.

Ông Austin nhấn mạnh với ông Ngụy Phượng Hòa rằng hai nước phải tăng cường đối thoại trong khủng hoảng, đồng thời bày tỏ lo ngại về việc máy bay quân sự Trung Quốc thường xuyên điều động đến eo biển Đài Loan. Ông cũng chỉ ra rằng động thái này có thể làm tăng nguy cơ đánh giá sai tình hình. Ông tuyên bố rằng Mỹ vẫn cam kết thực hiện “chính sách một Trung Quốc” được hướng dẫn bởi “Đạo luật Quan hệ Đài Loan”, 3 thông cáo chung Mỹ – Trung Quốc và 6 đảm bảo. Nhưng ông cũng nói thẳng rằng Washington phản đối phía Trung Quốc đơn phương thay đổi hiện trạng, kêu gọi phía Trung Quốc không nên có “bất cứ hành động nào phá hoại ổn định”. Ngoài ra, Mỹ sẽ tiếp tục cho máy bay, tàu thuyền và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, chẳng hạn như eo biển Đài Loan và Biển Đông.

Ông Ngụy Phượng Hòa nói với ông Austin rằng vấn đề Đài Loan là cốt lõi trong lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, và là lằn ranh đỏ không thể vượt qua đầu tiên trong quan hệ Trung – Mỹ. Ông bày tỏ hy vọng rằng phía Mỹ sẽ áp dụng một chính sách hợp lý và thực dụng đối với Trung Quốc và nỗ lực đưa quan hệ Trung – Mỹ trở lại đúng quỹ đạo.

Tuyên bố của Lầu Năm Góc cũng đề cập rằng các Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc cũng đã thảo luận về cuộc chiến tranh Nga – Ukraine, nhấn mạnh rằng cả hai đều “phản đối việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân”. Ông Austin cũng chỉ trích các vụ thử tên lửa gần đây của Triều Tiên và kêu gọi Trung Quốc thực hiện các biện pháp trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhắm vào các chương trình vũ khí của Bình Nhưỡng.

Bloomberg cho biết, tuyên bố của Trung Quốc không đề cập đến vũ khí hạt nhân, nhưng đề cập đến việc hai bên đã trao đổi quan điểm về tình hình ở Biển Đông, Ukraine và bán đảo Triều Tiên.

Đây là cuộc gặp mặt trực tiếp thứ hai giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc kể từ Đối thoại Shangri-La tại Singapore vào tháng 6 năm nay. Khi đó hai bên đã đối đầu gay gắt về vấn đề Đài Loan. Các quan chức Mỹ nói với Reuters rằng cuộc đối thoại lần này diễn ra “hiệu quả và chuyên nghiệp”, và là cuộc trao đổi quân sự cấp cao đầu tiên kể từ khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8.

Sau chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi, để trả đũa, ĐCSTQ đã tuyên bố rằng họ sẽ đình chỉ đối thoại với Mỹ trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả các chỉ huy quân sự cấp chiến khu.

Ông Biden và ông Tập Cận Bình đã có cuộc gặp mặt trực tiếp kéo dài 3 giờ bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Indonesia vào tuần trước và hai bên đã nhất trí nối lại liên lạc cấp cao giữa hai nước. Các nhà phân tích chỉ ra rằng Đảng Cộng hòa diều hâu chiếm ưu thế tại Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, và ông McCarthy (người sắp trở thành Chủ tịch Hạ viện) trước đó đã hứa sẽ thăm Đài Loan sau khi được thăng chức chủ tịch Hạ viện. Cuộc gặp giữa ông Tập Cận Bình và ông Biden có thể làm hòa hoãn mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đến mức độ nào, thì vẫn còn phải chờ xem, cần có thời gian để quan sát.

Ngoài ra, Mỹ cũng đang tìm cách tăng cường quan hệ với Indonesia và Philippines khi Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Vào ngày 2/11, ông Austin cũng đã gặp Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto, và cho biết hai nước sẽ tổ chức nhiều cuộc tập trận chung hơn nữa. Cùng ngày, Phó Tổng thống Mỹ Harris đã thăm Manila và hội kiến ​​với Tổng thống Philippines Marcos Jr., tái khẳng định cam kết an ninh của Mỹ đối với Philippines.