Cố vấn an ninh Philippines: Tàu Trung Quốc tự va chạm, 2 thuyền viên tử vong

Hôm thứ Năm (18/9), Cố vấn an ninh quốc gia Philippines Eduardo Año cho biết, vào tháng trước trong một cuộc truy đuổi ở Biển Đông, tàu Trung Quốc đã tự va chạm vào nhau, làm ít nhất hai thuyền viên Trung Quốc tử vong. Các hành động kiểm soát vùng biển tranh chấp của Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) gần đây đã leo thang rõ rệt.

Ông nhận định sự kiện này khiến chính quyền Bắc Kinh “mất hết thể diện”. Tại cuộc họp báo, ông Año nói, ĐCSTQ cần phải giải thích rõ ràng với người dân Trung Quốc.

Ông nhấn mạnh vụ va chạm giữa hải cảnh và hải quân của ĐCSTQ khi truy đuổi tàu Philippines hồi tháng Tám là “cực kỳ đáng xấu hổ” cho cả quân đội lẫn lực lượng hải cảnh của ĐCSTQ.

Ông Año dẫn lại “một số báo cáo” nói có người Trung Quốc tử vong nhưng không cung cấp chi tiết. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ Lâm Kiến cáo buộc phía Philippines “xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền Trung Quốc, đe dọa an toàn người Trung Quốc”, nhưng không phản hồi về thông tin tử vong.

Sau đó, phía Philippines công bố video cho thấy ngày 11/8, tàu tuần tra BRP Suluan làm nhiệm vụ ở vùng biển bãi cạn Scarborough đã bị kẹp giữa tàu hải cảnh Trung Quốc số hiệu 3104 và tàu hải quân Guilin (Quế Lâm).

Trong video có thể thấy tàu Guilin khi đánh chặn tốc độ cao đã va vào tàu 3104, khiến mũi 3104 bị phá hỏng nặng, mất khả năng di chuyển. Guilin bị hư hại nhẹ hơn nhưng mạn trái vẫn để lại vết va chạm rõ rệt.

Philippines cho biết đã chủ động dùng vô tuyến đề nghị hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn nhưng không nhận được phản hồi từ phía Trung Quốc. Khoảng một giờ sau, Trung Quốc điều tàu tiếp tế Honghu (Hồng Hộc – Thiên Nga) cùng nhiều tàu dân quân đi tìm kiếm.

Thượng nghị sĩ Philippines Panfilo Lacson cho biết, có hai nhân viên hải cảnh Trung Quốc tử vong. Trên mạng xã hội Weibo, một số tài khoản quân sự Trung Quốc đăng hình 3 ngọn nến, làm dấy lên đồn đoán có thể có 3 người thiệt mạng.

Phó Đô đốc Roy Trinidad, phát ngôn viên Hải quân Philippines phụ trách Biển Đông, cảnh báo tại một cuộc họp báo vào ngày 12/8 rằng các vụ việc tương tự có thể sẽ tiếp tục xảy ra chừng nào ĐCSTQ tiếp tục thực hiện những hoạt động “bất hợp pháp, cưỡng ép, hung hăng và mang tính lừa dối” trong vùng biển chiến lược này.

Do thời điểm đó ngay trước lễ duyệt binh ngày 3/9, Bắc Kinh đã phong tỏa thông tin chặt chẽ, truyền thông trong nước hầu như không đưa tin.

Trong tuần này, hải cảnh ĐCSTQ một lần nữa dùng vòi rồng tấn công tàu của Cục Ngư nghiệp Philippines ở vùng biển bãi cạn Scarborough, khiến thân tàu hư hại và một thuyền viên bị thương. ĐCSTQ cáo buộc tàu Philippines “xâm nhập trái phép lãnh hải Trung Quốc”.

Ông Año chỉ trích rằng ĐCSTQ đang tìm mọi cách để ngăn Philippines tiếp cận bãi cạn Scarborough.

Tuần trước, ĐCSTQ tuyên bố đưa bãi cạn Scarborough thành “khu bảo tồn thiên nhiên cấp quốc gia”. Philippines đã gửi công hàm phản đối, cho rằng hành động này xâm phạm chủ quyền và vi phạm luật pháp quốc tế.

Bãi cạn Scarborough cách tỉnh Zambales (Philippines) khoảng 120 hải lý, là một ngư trường quan trọng. Trên thực tế, ĐCSTQ đã kiểm soát khu vực này từ năm 2012, dù nó nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.

Năm 2016, Tòa Trọng tài Thường trực phán quyết đường 9 đoạn của ĐCSTQ vô hiệu, nhưng Bắc Kinh vẫn không công nhận và tiếp tục cho hải cảnh tuần tra.

Ông Año tái khẳng định lập trường rằng Scarborough là lãnh thổ của Philippines, nên họ có trách nhiệm bảo vệ sự hiện diện của mình. Philippines tránh bạo lực nhưng sẽ không lùi bước.

Tháng 12/2024, Philippines cho biết tàu hải cảnh Trung Quốc đã phun vòi rồng và “quệt sườn” một tàu chính phủ trong lúc tuần tra gần bãi cạn Scarborough.

Tháng 6/2024, binh sĩ Philippines đã dùng “tay không” để chống lại lực lượng hải cảnh Trung Quốc được trang bị kiếm, giáo và dao tại khu vực này. Vụ đụng độ khiến một binh sĩ Philippines mất ngón tay cái.

ĐCSTQ tuyên bố chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông, chồng lấn với vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Indonesia. Ngày 13/8, Mỹ đã điều tàu chiến tuần tra gần bãi cạn Scarborough để thể hiện sự ủng hộ đối với Philippines.

Bình Minh (t/h)

Xem thêm: