Cuộc xâm lược Ukraine của Nga gây ra thảm họa an ninh lương thực thế giới

Khi cuộc tấn công tàn bạo của Tổng thống Vladimir Putin vào Ukraine tăng lên, cuộc chiến tàn khốc này đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến những nơi dễ bị tổn thương nhất trên thế giới, khiến hàng triệu người sắp chết đói.

Tại Ukraine, hàng chục nghìn người vẫn bị mắc kẹt, không tiếp cận được với thức ăn và nước uống. Bên ngoài biên giới của nước này, hàng triệu người khác đang trên bờ vực của nạn đói.

Ông David Beasley, Giám đốc điều hành Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc nhận định: “Chúng ta đang đếm ngược thời gian đến thảm họa và chúng ta đang sắp hết thời gian để tránh nó.”

Theo tờ Farming Life, Ukraine từ lâu đã được biết đến là “nơi cung cấp lương thực cho châu Âu” và là một trong ba nhà sản xuất ngũ cốc hàng đầu trên thế giới. National Geographic đưa tin, Nga và Ukraine chiếm khoảng 1/3 lượng lúa mì giao dịch trên thế giới và chiếm 12% lượng calo. Khoảng 26 quốc gia đang phụ thuộc rất nhiều vào cả hai quốc gia này đến đảm bảo an ninh lương thực.

Tuy nhiên, do cuộc tấn công của Nga vào nước láng giềng của mình đã khiến việc xuất khẩu ngũ cốc từ khu vực này đã bị đình trệ, cả hai chuỗi cung ứng lương thực quan trọng này đã bị tan nát. Không có hai nguồn cung cấp lương thực này, giả cả và tình trạng thiếu hụt lương thực đang tăng vùn vụt. Thế giới sắp phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lương thực lớn nhất kể từ cuộc chiến tranh thế giới lần II.

Theo tờ Time, ông Beasley nhận định, cuộc chiến ở Ukraine đã gây ra “một thảm họa hơn cả một thảm họa” và sẽ tác động đến toàn cầu “vượt xa bất kỳ điều gì chúng ta đã nhìn thấy kể từ Thế chiến II”. Tờ Foreign Policy đưa tin, các tác động dây chuyền của cuộc chiến này sẽ tàn phá các quốc gia dễ bị tổn thương như Afghanistan, nơi hàng triệu người không có đủ thức ăn và trẻ sơ sinh đang chết vì suy dinh dưỡng.

Theo tờ USA Today, cô Amanda Catanzano, quyền phó chủ tịch phụ trách chính sách và vận động của Ủy ban Cứu hộ Quốc tế, cho biết: “Cứ mỗi tháng trôi qua, càng có nhiều người Afghanistan buộc phải dùng đến những cách không thể tưởng tượng để tồn tại.”

Cô dẫn chứng: “Các bậc cha mẹ bị buộc phải đưa ra những quyết định mà không ai muốn cân nhắc, bao gồm việc bán những cô con gái nhỏ để họ có thể mua thức ăn cho những đứa con còn lại.”

Theo AP, tại Trung Đông, hàng triệu người mà cuộc sống của họ bị đảo lộn bởi tình trạng bạo lực, di tản và nghèo đói, đang tự hỏi bữa ăn kế tiếp của họ sẽ đến từ đâu.

Cô Danielle Nierenberg, chủ tịch của Food Tank, nhấn mạnh với tờ Newsweek: “Chúng ta không được quên rằng nhiều cuộc khủng hoảng đói đang diễn ra cùng một lúc. Cuộc khủng hoảng nào cũng quan trọng như nhau.”

Cô cảnh báo: “Ngay bây giờ, những hậu quả lâu dài là điều tôi lo lắng nhất.”

Các chuyên gia lo ngại rằng viện trợ nhân đạo thiết yếu có thể bị bị chuyển khỏi Trung Đông và Bắc Phi để hỗ trợ cho cuộc khủng hoảng nghiêm trọng không kém ở Ukraine, hậu quả của việc này có thể gây chết người.

Các chuyên gia của Trung tâm Trung Đông Carnegie nhận xét: “Đối với hàng triệu người Palestine, Lebanon, Yemen, Syria và những người sống ở các quốc gia đang trải qua xung đột, suy thoái kinh tế thảm khốc, và cần viện trợ nhân đạo ngày càng tăng, điều này sẽ tương tương với việc đóng cửa các hỗ trợ nhân sinh thiết yếu.”

Phát biểu trước Hội đồng Bảo An LHQ, cô Joyce Msuya, Trợ lý Tổng thư ký LHQ về Các vấn đề Nhân đạo và là Phó Điều phối viên Cứu trợ Khẩn cấp, lưu ý, các tác động toàn cầu của cuộc chiến này đang ngày càng trở nên rõ ràng hơn.

Cô nó thêm: “Dân thường đang hết lương thực, năng lượng và hy vọng.”

Ông Beasley cảnh báo Hội đồng Bảo An rằng cuộc chiến ở Ukraine đã biến quốc gia này “từ một nước cung cấp lương thực thành một nước chờ được cứu tế” cho hàng triệu người dân, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quốc gia dựa vào khu vực này để đảm bảo an ninh lương thực.

Theo tờ Time, Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) đang cung cấp thực phẩm cho 125 triệu người trên khắp thế giới trước khi Tổng thống Putin phát động cuộc xâm lược Ukraine. Do chi phí thực phẩm, nhiên liệu và vận chuyển tăng cao đã làm tăng chi phí hàng tháng của tổ chức này khoảng 71 triệu đô la, do đó họ đã phải bắt đầu cắt giảm các khẩu phần ăn đó.

Time đưa tin, ông Beasley cho hay, tại đất nước Yemen bị chiến tranh tàn phá, tám triệu người đã bị cắt giảm lượng thực phẩm phân bổ khoảng 50%, “và bây giờ chúng tôi đang xem xét việc giảm số khẩu phần ăn đến mức thấp nhất có thể.” 

Dữ liệu của WFP thống kê, tại Yemen, 31.000 người hiện đang phải đối mặt với tình trạng giống như nạn đói, và dự kiến 161.000 người sẽ gặp nguy cơ này vào tháng 6 tới.

Theo Time, do cuộc chiến đang tiếp diễn ở Ukraine, WFP sẽ phải từ bỏ cung cấp dịch vụ cho bốn triệu người ở các vùng khác trên thế giới.

Hôm 24/2, người dân Ukraine đã thức giấc bởi tiếng bom nổ khi Nga chính thức tuyên chiến với đất nước của họ. Trong những tuần sau đó, thương vong và tàn phá đã xảy ra khắp các đường phố của đất nước họ và ở cả vùng đất nông nghiệp của họ.

Phần lớn Ukraine đã mất khả năng tiếp cận nguồn điện và nhiệt, đồng thời đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng lương thực, nước, thuốc men thiết yếu. Tờ Guardian đưa tin, Người dân Ukraine đang trú ẩn dưới ấm, cố gắng sống sót mà không có thức ăn và uống nước do tuyết tan bởi vì nguồn nước đã bị cắt.

Kết quả là, hàng triệu người Ukraine đang phải đưa ra quyết định đau đớn là rời bỏ đất nước của mình. Tuy nhiên, hành trình vượt biên giới cũng không ít gian nan, nhiều gia đình Ukraine phải di chuyển nhiều ngày mà không có lương thực.

Trong tình trạng kinh hoàng như vậy, những người lạ mặt xuất hiện ngày càng nhiều để hỗ trợ người dân Ukraine và cả nhân loại.

Trong vòng vài giờ sau khi cuộc xâm lược bắt đầu, World Central Kitchen (WCK), một tổ chức phi chính phủ phi lợi nhuận chuyên cung cấp bữa ăn khi xảy ra thảm họa, đã hợp tác với các nhà hàng Ukraine, các đầu bếp và các tình nguyện viên trên khắp thế giới và bắt đầu phục vụ các bữa ăn bổ dưỡng nóng hổi cho những người tị nạn Ukraine.

Ông Jose Andres, người sáng lập WCK, nói với NPR: “Cung cấp thức ăn cho mọi người là điều có ý nghĩa. Bàn bạc dài hơn, mọi người hợp tác với nhau để đảm bảo rằng mỗi lần [cung cấp] một đĩa thức ăn thì chúng ta có thể mang lại niềm hy vọng về ngày mai tốt đẹp hơn.”

Không do dự, WCK đã hứa sẽ tiếp tục giúp đỡ theo cách tốt nhất mà họ biết, “với một đĩa thức ăn vừa mới chế biến”, miễn là cần thiết. 

Phát biểu với tờ Newsweek, ông Marc Murphy, bếp trưởng và là chủ nhà hàng đang hợp tác với WCK ở Ba Lan, nhấn mạnh: “Tôi vẫn ở đây. Hiện giờ tôi đã ở đây gần ba tuần tồi, và tôi không chắc chắn khi nào tôi sẽ quay về.”

Cô Chloe Mata Crane, phó chủ tịch điều hành của Baltz & Co, tiết lộ với tờ Newsweek, tổ chức này đã phục vụ năm triệu bữa ăn trên khắp bảy quốc gia như một phần của sự hưởng ứng Đầu bếp cho Ukraine (Chefs for Ukraine), và hiện đang phục vụ hơn 250 nghìn bữa ăn mỗi ngày.

Khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra, ông Murphy biết mình không thể ngồi ngoài quan sát khi mọi người phải chịu đau khổ.

Ông giải thích: “Ăn một bữa ăn là một quyền của con người. Tôi có kỹ năng nấu ăn. Tôi đã điều hành những căn bếp lớn. Tôi đã làm rất nhiều thứ này. Do đó tôi nghĩ, ‘có lẽ tôi có thể giúp một tay.’”

Đối với ông Andres, thực phẩm không chỉ là dinh dưỡng.

Ông Andres lưu ý: “Cứu trợ thực phẩm không chỉ là một bữa ăn giúp ngăn chặn cơn đói. Nó là một tấm lòng. Nó cho bạn biết, trong những giờ phút đen tối nhất của bạn, có ai đó, ở đâu đó, quan tâm đến bạn.”

Trong một lần đến biên giới với món thịt hầm nóng hổi và sô cô la nóng, ông Murphy đã gặp ba cô gái trẻ đang chờ một người bạn của cha mẹ họ chở đi.

Ởng Murphy kể: “Người mẹ chở họ đến biên giới, họ đã đi bộ qua biên biên giới và đang chờ đợi. Có sự lo âu khi chờ đợi. Họ thậm chí còn không biết họ sẽ đi đâu.”

Ông Murphy tiếp tục: “Thật khó mà tưởng tượng. Tuy nhiên, đó là một câu chuyện. Và bạn biết có hàng nghìn câu chuyện đó mỗi ngày. Đó là điều đáng buồn.”

Tuy nhiên những người cung cấp viện trợ nhận ra rằng họ phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn.

Ông Beasley kết luận: “Nếu chúng ta chấm dứt cuộc xung đột này, giải quyết các nhu cầu, chúng ta có thể tránh được nạn đói, sự bất ổn của các quốc gia và sự di cư quy mô lớn. Tuy nhiên, nếu chúng ta không làm như vậy, thế giới sẽ phải trả một giá đắt.”

Gia Huy (Theo Newsweek)