Đại diện Thương mại Mỹ: Trung Quốc là mối đe dọa “chưa từng có” cho thương mại toàn cầu

Trong bài phát biểu tại Washington hôm thứ Hai (18/9), Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer đã nói rằng mô hình kinh tế của Trung Quốc hiện nay là mối đe dọa chưa từng có đối với hệ thống thương mại thế giới mà không thể giải quyết bằng các quy tắc toàn cầu hiện hành.

Hôm 5/9 ở Mexico City, ông Robert Lighthizer phát biểu tại vòng đàm phán thứ hai Hiệp định NAFTA cùng đại diện Mexico và Canada

Hãng tin Blomberg, dẫn lời ông Robert Lighthizer, cho hay: “Có một thách thức nổi lên trong hoàn cảnh hiện tại, thực trạng này khó khăn hơn nhiều so với những gì đã xảy ra trong quá khứ, và [mối đe dọa] đó là Trung Quốc. Quy mô vượt trội của nỗ lực điều phối của [chế độ Bắc Kinh] nhằm phát triển nền kinh tế quốc gia, tài trợ, tham vọng thắng lợi cho đất nước, ép buộc chuyển giao công nghệ và làm méo mó thị trường tại Trung Quốc và trên toàn thế giới, chính là mối de dọa tới hệ thống thương mại toàn cầu và điều này là chưa từng có tiền lệ”.

Tuyên bố trên là lần đầu tiên ông Robert Lighthizer phát biểu công khai trước công chúng từ khi được Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm giữ vị trí Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) từ tháng 5/2017.

Ông Lighthizer đã có nhiều năm là luật sư thương mại, đại diện cho nhiều khách hàng lớn, trong đó có Tập đoàn Thép Hoa Kỳ. Chuyên gia 69 tuổi này đã từng làm trợ lý USTR dưới thời cựu Tổng thống Ronald Reagan và nổi tiếng là một chuyên gia đàm phán cứng rắn. Ông Lighthizer cũng có khá nhiều kinh nghiệm chính trị, do có thời gian làm phụ tá cao cấp cho cựu Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Bob Dole.

Trong bài phát biểu nêu trên, ông Lighthizer nhấn mạnh rằng Tổ chức Thương mại Thế giới và các quy tắc làm cơ sở cho trọng tài thương mại quốc tế hiện nay không được thiết kế để giải quyết các vấn đề phát sinh khi Trung Quốc điều tiết nền kinh tế theo cách tiếp cận của họ.

Theo Reuters, vào giữa tháng 8, Tổng thống Donald Trump đã ký quyết định điều tra hoạt động thương mại Trung Quốc. Theo đó, chính ông Lighthizer được giao nhiệm vụ sẽ có một năm để tiến hành điều tra ban đầu về các cáo buộc Trung Quốc vi phạm sở hữu trí tuệ theo Khoản 301 của Luật Thương mại Hoa Kỳ.

Với cuộc điều tra đang tiến hành, nên ông Lighthizer đã nói rằng hiện tại ông không muốn đưa ra bất kỳ kết luận nào về các hành vi gian lận thương mại của chế độ Bắc Kinh. Tuy nhiên, vị Đại diện Thương mại này tiết lộ rằng gần đây ông liên tục nhận được “nhiều phàn nàn”, đặc biệt từ các Giám đốc điều hành doanh nghiệp Mỹ của các công ty lớn về việc họ phải chuyển giao bí quyết công nghệ cho các đối tác liên doanh tại Trung Quốc, và các vấn đề đánh cắp sở hữu trí tuệ ở đất nước đông dân nhất thế giới.

Những phát biểu có phần cứng rắn của ông Lighthizer về Trung Quốc đã xua tan những đồn đoán cho rằng sau khi Cố vấn Chiến lược trưởng Steve Bannon rời Tòa Bạch Ốc, sẽ không còn nhân vật nào trong chính phủ Trump dám công khai chỉ trích mạnh mẽ Bắc Kinh.

Mặc dù ông Trump đã rút lại việc gắn nhãn Trung Quốc là kẻ thao túng tiền tệ và trì hoãn áp đặt thuế nhập khẩu thép, nhưng ông Lighthizer nói rằng những hệ thống gây thâm hụt thương mại và lấy mất việc làm của lao động Mỹ đang được thay đổi.

“Ngày càng nhiều người nhận thấy rằng hệ thống thương mại đã phát triển trong những năm qua là không công bằng với công nhân và các nhà sản xuất Mỹ và chúng ta cần phải thay đổi điều này. Chúng ta sẽ phải thay đổi về chính sách thương mại”, ông Lighthizer nhận định.

Đánh  giá chung về định hướng chính sách thương mại của Hoa Kỳ hiện nay, ông Lighthizer nhắc lại rằng chính phủ Trump ưu tiên các thỏa thuận song phương hơn các hiệp định đa phương. Hoa Kỳ sẽ tiến hành các hiệp định thương mại một – một với các nước Châu Á, sau khi ông Trump đã chính thức rút Washington khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP hồi tháng 1, và Hoa Kỳ cũng sẽ đàm phán với Vương Quốc Anh trong năm tới hoặc hai năm nữa khi London chính thức rút khỏi Liên minh Châu Âu.

Hoa Kỳ cũng đang cùng với Mexico và Canada đàm phán lại các điều khoản trong Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Ba nước này sẽ tham dự vòng đàm phán thứ ba diễn ra từ 23 đến 27/9 tại Ottawa, Canada  để sửa đổi NAFTA.

Ông Lighthizer cho biết Washington đang tìm kiếm một cuộc cải tổ lớn thỏa thuận này để mang lại lợi ích cho công nhân và doanh nghiệp Mỹ. Cả Hoa Kỳ, Mexico và Canada đều mong muốn sẽ đạt được đồng thuận về NAFTA mới ngay trong năm nay.

Hùng Cường (T/h)

Xem thêm: