‘Dân chủ’ thời Trump và ‘dân chủ’ thời Biden

Chính quyền mới của Mỹ, chính quyền Donald Trump, đã có hàng loạt các quyết định khác biệt, thậm chí có thể nói là trái ngược, với chính quyền cũ của Mỹ, chính quyền Joe Biden. Điều đó rất rõ ràng, từ chính sách nội chính như vấn đề dân nhập cư, cho đến chủ trương đối ngoại như vấn đề Ukraine. Nhưng dù khác nhau như vậy, cả 2 đều cho rằng đó là để bảo vệ ‘dân chủ’. Đoạn phân tích của Stephen Miller, phó tham mưu trưởng Nhà Trắng về vấn đề chính sách, trình bày trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc chiều Thứ Sáu, có lẽ nói lên được sự khác biệt trong nhận thức về ‘dân chủ’ này.

Phóng viên: Tôi có một câu hỏi dành cho Stephen Miller và DOGE. Ông, ông đang nói về DOGE. Ông nói rằng khoảng 50 tỷ dự kiến sẽ cắt bỏ mỗi năm đó là phần lãng phí, gian lận, lạm dụng bởi những thành phần hành chính không được bầu cử (unelected burreaucrat). Chúng tôi vẫn nghe luận điểm có tính châm chọc trong các chỉ trích ông tổng thống và trên các truyền thông cánh tả rằng Elon Musk chính là một người làm hành chính mà không phải do bầu cử, và ông ta đang chính là đang làm cái việc tệ hại đó. Chẳng phải một trong cách mục tiêu của DOGE là loại bỏ bộ máy hành chính quan liêu của liên bang, nhà nước ngầm deep state sao? Còn nữa, là ai thực sự điều hành Nhà Trắng vào thời Joe Biden còn tại nhiệm (lúc này Stephen Miller không nén được cười) bởi vì tôi chưa thấy một ai tin rằng người [điều hành] là Joe Biden?

Stephen Miller: Được rồi. Ông là đang dẫn dụ tôi phải nói ra (ông Miller lại cười) phải nói ra một số điều rất nghiêm khắc về một số kênh truyền thông.

Đúng thế đó, có một sự thật là rất nhiều người trong phòng họp báo này (ông Miller hướng về phòng họp gồm khá đông các phóng viên của các kênh truyền thông), trong suốt 4 năm trời mà không phát hiện ra một sự thật rằng Joe Biden là không đủ năng lực về tâm thần và không điều hành quốc gia này!

Còn một sự thật nữa, đó là rất nhiều người trong phòng này, những ai đã dùng cái lập luận rằng Elon không phải là do bầu cử, đều không hiểu được chính phủ hoạt động như thế nào. Vì thế cho nên, tôi vui lòng dùng cơ hội này làm một bài lên lớp ngắn về dân sự.

Tổng thống là được bầu ra bởi toàn thể dân Mỹ. Trong toàn bộ bộ máy của chính phủ thì ông Tổng thống là quan chức duy nhất do toàn thể dân chúng bầu ra. Đúng chưa? Các thẩm phán là do chỉ định. Các thành viên Quốc hội là do các cấp quận hoặc tiểu bang bầu ra. Chỉ có mỗi duy nhất ông [tổng thống mới là do toàn dân bầu].

Điều 2 trong Hiến pháp, có một điều khoản, gọi là điều khoản trao quyền (vesting clause), viết “Quyền hành pháp được trao cho tổng thống” duy nhất [cho tổng thống]. Toàn bộ ý chí của [khái niệm] dân chủ là được thể hiện nhúng vào người tổng thống được bầu ấy. Và tổng thống đó sẽ chỉ định những nhân viên, những người mà tiếp đó sẽ thiết đặt [cơ chế] dân chủ lên chính phủ.

Mối uy hiếp tới dân chủ —quả thực, đang có sự uy hiếp đến sự tồn vong của nền dân chủ [Mỹ]— đó chính là quan liêu không qua bầu cử mà tồn tại suốt đời, họ là những người [mang danh và chức trách] phục vụ dân sự nhưng kỳ thực họ lại tin rằng họ không chịu quản lý của bất kỳ ai cả, những người tin rằng họ có thể làm bất kỳ điều gì họ muốn mà không sợ hậu quả, những người mà họ tin rằng họ có thể tự lên chương trình mình làm mà không quan tâm gì đến điều mà người Mỹ mong muốn đạt được thông qua bầu cử.

Đó. Người Mỹ bầu cử muốn cải tổ FBI, nhưng FBI nói họ không muốn thay đổi. Người Mỹ thông qua bầu cử muốn cải cách chính sách năng lượng, nhưng bộ phận hành chính EPA nói họ không muốn thay đổi. Người Mỹ muốn chấm dứt cái DEI, thì những nhà chính sách cực đoan của DEI và các luật sư trong Bộ Tư pháp nói họ không muốn thay đổi, v.v.

Những điều mà Tổng thống Donald Trump đang làm chính là ông ấy tháo dỡ bộ máy hành chính quan liêu của liên bang, những người đang bất chấp nguyên tắc dân chủ khi không chịu làm theo chỉ lệnh hợp pháp của ông ấy, mà đó là thể hiện ý chí mong muốn của người dân Mỹ.

Cảm ơn!

–/–

Một đụng độ nhỏ về nhận thức giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio với truyền hình CBS khi ông thẳng thừng “không đồng ý” với phóng viên của đài trong nhận thức về “dân chủ”, như có thể thấy trong đoạn phỏng vấn vừa được đăng trên mạng xã hội gần đầu tuần này, cũng là một lần tỏ rõ khái niệm về “dân chủ” mà đội ngũ chính quyền mới của Mỹ đang theo đuổi.

Lúc đó phóng viên CBS cho rằng trong Hội nghị An ninh Munich (Đức), thì cấp phó của ông Trump, JD Vance, không nên chỉ trích rằng “Mối nguy lớn nhất của Châu Âu chính là sự xuống dốc của giá trị dân chủ”. Tại thời điểm đó, chủ đề chính của Hội nghị Munich chính là miêu tả Nga là mối nguy lớn nhất của NATO/EU. Phóng viên CBS cho rằng lúc đó Đức đang bên thềm cuộc bầu cử, và luận điểm của JD Vance sẽ là không hay.

Phóng viên CBS: Tôi muốn hỏi ông về điều xảy ra ở Munich, Đức, trong Hội nghị An ninh, Phó tổng thống Vance nói với các đồng minh của Mỹ rằng điều ông ấy lo lắng nhất không phải là Nga, không phải là Trung Quốc, mà là điều ông ấy gọi là nguy cơ từ nội bộ bên trong. Ông ấy lên lớp về những thứ như kiểm duyệt thông tin, hơn nữa kèm nhiều lập luận của cánh hữu. Ông ấy đã gặp người đứng đầu đảng cực hữu [của Đức], đảng mang tên AfD, mà ông biết đó, đảng này đang bị điều tra và giám sát bởi tình báo Đức, bởi vì chủ trương cực hữu.

Tất cả những việc đó là thế nào, ngoài hậu quả là khiến các đồng minh chúng ta khó chịu?

Marco Rubio: Tại sao các đồng minh chúng ta phải khó chịu bởi việc thực hành tự do ngôn luận và ai đó nói lên ý kiến riêng? Dù sao đây chính là ‘dân chủ’ mà, và Hội nghị Munich nhìn chung chính là về dân chủ đó […]

P.V.: Ông [Vance] lúc đó đứng ở quốc gia mà quyền tự do ngôn luận từng được sử dụng như công cụ [tuyên truyền] phục vụ cho hoạt động diệt chủng (genocide), và ông ấy gặp mặt người đứng đầu đảng có chủ trương cực hữu ở đó! […]

M.R.: Tôi là không đồng ý với bà!

Sau đó ông Rubio lặp lại quan điểm của JD Vance, và cho rằng đúng là Châu Âu hiện giờ là đang xói mòn về dân chủ.

Nếu theo cách nhìn nhận về ‘dân chủ’ như ông Miller giải thích, thì cũng là khớp với nhận thức này. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte không phải do dân bầu. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen không phải do dân bầu. Nhưng họ là những tiếng nói đang mang tính quyết định cho đường hướng của Châu Âu trong các vấn đề quan trọng, mà trong bối cảnh Hội nghị Munich thì đó chính là về chiến tranh Ukraine. Ủng hộ chính quyền Kiev, trong khi Tổng thống của chính quyền này, ông Zelensky, là người đã hết hạn nhiệm kỳ từ năm ngoái.

Có lẽ đó là sự khác biệt trong nhận thức về thế nào là dân chủ của hai chính quyền Trump và Biden.

NATO/EU và Kiev vẫn là theo lập luận của thời chính quyền Biden về ‘dân chủ’, với bộ lập luận: Nga là độc tài, ủng hộ Kiev chiến đấu với Nga là bảo vệ dân chủ.

Nhưng chính quyền Trump dường như có cách nhìn khác: Mối nguy của dân chủ hôm nay không phải là từ bên ngoài, mà là từ bên trong. Nhà nước cồng kềnh, quan liêu hành chính, những người không phải dân bầu nhưng lại đang nắm quyền quyết định quá lớn, đó chính là vấn đề. Đó cũng là đầu nguồn của tham nhũng, hủ hóa.

Nhật Tân