JD Vance: Ông Trump muốn Mỹ ở lại NATO nhưng các đồng minh cần chi tiêu nhiều hơn

Thượng nghị sĩ (TNS) Đảng Cộng Hòa JD Vance, người đồng hành tranh cử cùng với ông Trump, cho biết, Hoa Kỳ sẽ ở lại NATO nếu cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, nhưng các quốc gia thành viên khác của khối liên minh quân sự này cần phải đóng góp công bằng.

Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình “Meet the Press” của đài NBC phát sóng ngày 27/10, TNS Vance tiết lộ: “[Cựu Tổng thống] Donald Trump muốn NATO trở nên mạnh mẽ. Ông ấy muốn chúng ta tiếp tục ở lại NATO. Nhưng ông ấy cũng muốn các nước NATO thực sự gánh vác phần gánh nặng quốc phòng của họ”. 

Năm 2014, sau khi Nga sáp nhập Bán đảo Crimea của Ukraine, tất cả các quốc gia thành viên NATO đều đồng ý phân bổ ít nhất 2% GDP của họ cho quốc phòng trong vòng một thập kỷ.

Hồi tháng 7/2022, khi xung đột Nga – Ukraine leo thành thành một cuộc chiến tranh toàn diện, Tổng thư ký NATO khi đó là ông Jens Stoltenberg đã cảnh báo rằng ngưỡng 2% “ngày càng được coi là mức sàn, chứ không phải mức trần”. 

Tuy nhiên, đến cuối năm 2023, chỉ có 10  trong số 31 nước thành viên NATO đáp ứng được mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% này. Mặc dù con số đó dự kiến sẽ tăng lên 23 trong số 32 thành viên vào năm 2024 sau khi Thụy Điển gia nhập khối, nhưng vẫn còn gần 1/3  thành viên NATO chưa thực hiện được cam kết của mình.

Cựu Tổng thống Trump từ lâu đã chỉ trích các đồng minh châu Âu không thực hiện chi tiêu quốc phòng đầy đủ tương xứng với sự ủng hộ được tuyên bố của họ dành cho liên minh này. Trong quá trình vận động tranh cử, ông Trump cũng nhấn mạnh đến thành công của mình trong việc gây áp lực buộc các thành viên NATO tăng chi tiêu quốc phòng. Ông lưu ý, chỉ có 5 quốc gia NATO đáp ứng mức chi tiêu tối thiểu 2% khi ông nhậm chức vào năm 2016, nhưng con số đó đã tăng lên 9 thành viên vào thời điểm ông rời Nhà Trắng.

Hồi tháng Hai, tại một cuộc tập trung vận động tranh cử ở tiểu bang Nam Carolina, ông Trump kể lại rằng ông đã từng cảnh báo tổng thống của một quốc gia “lớn” trong NATO rằng ông sẽ không bảo vệ quốc gia đó khỏi cuộc xâm lược của Nga nếu nước này không thanh toán “các hóa đơn” quốc phòng của mình.

Phát biểu của cựu Tổng thống Trump khi đó đã thu hút cả sự hoan nghênh và chỉ trích từ các quan chức châu Âu. Tổng thư ký NATO Stoltenberg khi đó cho biết, ông “tin tưởng” rằng Hoa Kỳ sẽ “vẫn là một thành viên trung thành của liên minh” bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào mùa thu này bởi vì Washington có lợi khi “có một NATO mạnh mẽ”. 

Đảng Dân chủ đã cáo buộc ông Trump sẽ tìm cách “bỏ rơi” các đồng minh NATO của Hoa Kỳ, cho dù một đạo luật đã được thông qua như một phần trong đạo luật ngân sách quốc phòng năm 2023 nhằm ngăn chặn bất kỳ tổng thống Mỹ nào đơn phương rút khỏi NATO hoặc sử dụng các quỹ bị bớt xén cho mục đích đó mà không có sự chấp thuận của quốc hội.

Khi bị người dẫn chương trình Kristen Welker của đài NBC thúc ép đưa ra một câu trả lời trực tiếp, TNS Vance đã đảm bảo với cô rằng dưới thời Tổng thống Trump, Hoa Kỳ sẽ vẫn là thành viên của NATO.

TNS Vance cam kết: “Chúng ta sẽ ở lại NATO”, trước khi chuyển sang chủ đề khuyến nghị các quốc gia giàu có trong NATO như Đức nên chi tiêu quốc phòng phù hợp với quy mô nền kinh tế của họ.

TNS Vance lưu ý với phóng viên Welker: “Thực chất đó chính là Vương Quốc Anh, một vài quốc gia khác, và Hoa Kỳ. Vấn đề của NATO chính là Đức phải chi tiêu nhiều hơn cho an ninh, phải chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng”. 

Các quan chức Đức đã thừa nhận mối quan ngại của cựu Tổng thống Trump và của TNS Vance. Berlin cam kết sẽ cải thiện mức chi tiêu của mình. Tại hội nghị an ninh ở thành phố Munich, Đức ngay sau cuộc tập trung vận động tranh cử của ông Trump ở tiểu bang Nam Carolina, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tuyên bố, 2% sẽ “chỉ là khởi đầu” và Đức “thậm chí có thể đạt mức 3,5%” tùy thuộc vào “điều gì đang xảy ra trên thế giới”. 

Bộ trưởng Pistorius cũng kêu gọi toàn thể châu Âu tăng chi tiêu quốc phòng.

Phát biểu tại hội nghị an ninh ở Munich, Bộ trưởng Pistorius lưu ý: “Tôi tự hào nói rằng năm nay chúng tôi sẽ chi tiêu hơn 2% GDP của chúng tôi cho quốc phòng. Tôi cũng đủ thực tế để thấy rằng mức tiêu này có thể không đủ trong những năm tới”.