Joe Biden, Boris Johnson kêu gọi điều tra thêm về nguồn gốc COVID-19 ở Trung Quốc

Các nhà lãnh đạo của Hoa Kỳ và Anh đã thề sẽ hỗ trợ một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của COVID-19, “bao gồm cả ở Trung Quốc”, trong cuộc họp trước thềm Hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo G7 ở Cornwall.

Một tuyên bố chung của Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã bổ sung vào các bình luận trước đó của các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu kêu gọi Trung Quốc cho phép các thanh sát viên “truy cập hoàn toàn” vào tất cả các trang web và thông tin liên quan đến đại dịch.

“Chúng tôi cũng sẽ hỗ trợ một quy trình độc lập kịp thời, minh bạch và dựa trên bằng chứng cho giai đoạn tiếp theo của cuộc điều tra về nguồn gốc COVID-19 do WHO triệu tập, bao gồm cả ở Trung Quốc; đồng thời điều tra các đợt bùng phát không rõ nguồn gốc có thể xảy ra trong tương lai,” tuyên bố hôm 10/6 cho biết.

Tuyên bố cũng đề cập đến sự cạnh tranh trên toàn cầu với Trung Quốc, cam kết thúc đẩy “các giá trị của nền dân chủ tự do, xã hội mở và thị trường mở” và “bảo vệ tự do truyền thông [và] tiến tới một nền tự do và mở mạng internet”.

Trước đó, các nhà lãnh đạo EU cũng đã thúc giục Trung Quốc hỗ trợ điều tra nguồn gốc của virus corona. Hiện tại, giả thuyết rằng loại virus này xuất hiện vào cuối năm 2019 từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán đang ngày càng được chấp nhận rộng rãi, mặc dù Trung Quốc kiên quyết bác bỏ.

“Tôi chỉ có thể nhấn mạnh rằng điều quan trọng nhất là chúng ta phải tìm hiểu về nguồn gốc của virus corona”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết tại Brussels hôm thứ Năm.

“Đại dịch khủng khiếp này, một đại dịch toàn cầu, chúng ta phải biết nó đến từ đâu để rút ra những bài học phù hợp và phát triển các công cụ phù hợp để đảm bảo rằng điều này sẽ không bao giờ xảy ra nữa.

“Và do đó, các nhà điều tra cần có quyền truy cập đầy đủ vào bất cứ thứ gì cần thiết để thực sự tìm ra nguồn gốc của đại dịch này,” bà nói.

Trung Quốc tiếp tục khẳng định rằng đã hỗ trợ các nghiên cứu sâu hơn về nguồn gốc của virus và tuân thủ với những yêu cầu của các nhà điều tra của WHO và rằng “phần Trung Quốc” của cuộc điều tra đã kết thúc.

Các thanh tra viên của WHO đã dành một tháng ở Vũ Hán vào đầu năm nay và cho rằng giả thuyết trong phòng thí nghiệm là “cực kỳ khó xảy ra”, mà có thể nó đã được truyền từ một loài động vật, như dơi, cho con người.

Tuy nhiên, một nghiên cứu của Đại học Oxford cho biết không có dơi hay tê tê được bán tại chợ hải sản Vũ Hán vào thời điểm bắt đầu xảy ra đại dịch.

Trong những tuần gần đây, một số nhân vật nổi tiếng – bao gồm ông Biden, bác sĩ Anthony Fauci, và tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus – cũng đã ủng hộ những lời kêu gọi xem xét kỹ hơn giả thuyết phòng thí nghiệm.

Giả thuyết này đã được chính quyền Trump đặc biệt lưu ý từ hồi năm ngoái, nhưng đã bị truyền thông cánh tả phớt lờ và gọi đó là “thuyết âm mưu.”

Theo Bloomberg, các nhà lãnh đạo EU sẽ tổ chức một Hội nghị thượng đỉnh riêng với ông Biden tại Brussels vào thứ 4. Một tài liệu dự thảo do các quan chức EU và Mỹ chuẩn bị cho biết hai bên “cam kết làm việc cùng nhau để phát triển và sử dụng các phương tiện nhanh chóng và độc lập để điều tra các đợt bùng phát tương tự trong tương lai.”

Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel cho biết hôm thứ Năm rằng “thế giới có quyền biết chính xác những gì đã xảy ra”.

“Chúng tôi cảm thấy rằng chúng tôi cần sự minh bạch hoàn toàn để rút ra bài học và đó là lý do tại sao chúng tôi ủng hộ tất cả các nỗ lực [để làm rõ]”, ông Michel nói.

Bắc Kinh đã nhanh chóng đáp lại những lời kêu gọi trước đó về các cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch.

Trung Quốc đã tung ra một loạt các biện pháp trừng phạt thương mại sau khi Australia đưa ra lời kêu gọi điều tra vào năm ngoái, nhắm vào các sản phẩm từ than và gỗ đến rượu và lúa mạch của Úc.

Và vào tháng 5, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết Mỹ đang “thiếu tôn trọng khoa học” khi Washington đưa ra yêu cầu tương tự.

“Một số người ở Mỹ, nhắm mắt làm ngơ trước sự thật, khoa học, nghiên cứu nghi vấn về nguồn gốc và phản ứng thất bại ở quê nhà, tiếp tục kêu gọi điều tra bổ sung ở Trung Quốc”, ông Triệu nói.

“Điều này cho thấy rằng họ không quan tâm đến các dữ liệu hoặc sự thật và không quan tâm đến một nghiên cứu đã được thực hiện nghiêm túc dựa trên khoa học về nguồn gốc đại dịch. Mục đích của họ là sử dụng đại dịch để bêu xấu Trung Quốc; họ muốn thao túng chính trị để đổ lỗi,” ông Triệu nói.

Trung Quốc sẽ là một chủ đề trọng tâm trong chương trình nghị sự tại Hội nghị thượng đỉnh G7 kéo dài ba ngày ở Cornwall, bắt đầu vào thứ 6. Các quan chức EU đã xác nhận rằng các vấn đề Hồng Kông và Đài Loan sẽ được thảo luận, cũng như các nhà lãnh đạo sẽ có kế hoạch tạo ra một giải pháp thay thế “xanh” cho sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc.

“Tất nhiên, chúng tôi sẽ thảo luận về mối quan hệ phức tạp của chúng tôi với Trung Quốc. Cách tiếp cận của EU rất rõ ràng. Trung Quốc là một đối tác, một đối thủ cạnh tranh và một đối thủ hệ thống tiềm năng”, ông Michel nói.

“Chúng tôi phải đạt được sự cân bằng phù hợp giữa việc cam kết hợp tác đồng thời giữ vững các giá trị lập trường vì lợi ích tốt nhất của mình. Chúng tôi phải làm việc với Trung Quốc để giải quyết những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu hoặc các vấn đề khu vực như Afghanistan hay thỏa thuận hạt nhân Iran.”

“Đồng thời, chúng tôi sẽ tự bảo vệ mình trước các hoạt động gây rủi ro an ninh, bóp méo sân chơi bình đẳng hoặc không phù hợp với các giá trị của mình. Chúng tôi tiếp tục đứng lên bảo vệ nhân quyền và pháp quyền ở Tân Cương, Hồng Kông hoặc các nơi khác,” ông Michel nói.

Hôm thứ Tư, nhà ngoại giao hàng đầu của EU, Josep Borrell, đã đưa ra một tuyên bố chỉ trích việc Bắc Kinh nhúng tay vào cải cách bầu cử ở Hồng Kông, nói rằng việc này “đi ngược lại các cam kết về dân chủ được ghi trong Luật Cơ bản của Hồng Kông”.

Ông Borrell cho biết EU sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp được công bố vào tháng 7 sau khi Trung Quốc ban hành Luật An ninh Quốc gia sâu rộng ở Hồng Kông. 

Tuy vậy, Hungary – được coi là đồng minh đáng tin cậy của Bắc Kinh ở châu Âu, đã ngăn cản hai nỗ lực liên tiếp của EU nhằm mở rộng các biện pháp đối với Hồng Kông, bao gồm hỗ trợ những người Hồng Kông đang cố gắng chuyển đến châu Âu, đình chỉ các hiệp ước dẫn độ còn lại với Trung Quốc do các nước thành viên EU nắm giữ, và “xem xét toàn diện” các mối quan hệ với Hồng Kông.

Hungary cũng đã chặn một tuyên bố của EU vào tuần trước về Hồng Kông, buộc ông Borrell phải đưa ra một tuyên bố nhân danh mình thay mặt cho EU.

“Một chuyến thăm của các quan chức cấp cao của EU sẽ được xem xét. EU sẽ tăng cường phối hợp và tham vấn với các đối tác quốc tế, kể cả tại các [diễn đàn] đa phương. EU cam kết sẽ phản ứng thích hợp với việc áp dụng Luật An ninh Quốc gia ngoài lãnh thổ chống lại bất kỳ công dân hoặc doanh nghiệp nào của EU”, ông Borrell viết.

“EU mong đợi chính quyền Trung Quốc và Hồng Kông khôi phục niềm tin vào tiến trình dân chủ của Hồng Kông. EU kêu gọi tất cả các bên tôn trọng sự độc lập của cơ quan tư pháp ở Hồng Kông,” ông kết luận.

Xuân Lan (theo SCMP)

Xem thêm: