Mỹ ký lệnh hành pháp liên quan đầu tư nước ngoài ảnh hưởng “an ninh quốc gia”

Ngày 15/9, Tổng thống Mỹ Biden đã ký lệnh hành pháp yêu cầu Ủy ban Đầu tư Nước ngoài (CFIUS) rà soát “rủi ro an ninh quốc gia” đối với các khoản đầu tư nước ngoài vào “lĩnh vực trọng yếu” về công nghệ và chuỗi cung ứng.

Tổng thống Biden đã chỉ đạo Ủy ban Đầu tư nước ngoài xem xét 5 yếu tố:

1. Tác động của các giao dịch đặc thù liên quan các chuỗi cung ứng trọng yếu của Mỹ. Chuỗi cung ứng trọng yếu đề cập đến các ngành có thể có tác động đến an ninh quốc gia, không chỉ giới hạn ở những ngành liên quan đến cơ sở công nghiệp quốc phòng;
2. Xem xét liệu những giao dịch đặc thù nào đó có ảnh hưởng đến “an ninh quốc gia” tác động vị thế lãnh đạo công nghệ của Mỹ không, bao gồm nhưng không giới hạn đối với vi điện tử, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và sản xuất sinh học, điện toán lượng tử, năng lượng sạch tiên tiến và các ngành công nghệ thích ứng với khí hậu;
3. Một số giao dịch hoặc xu hướng đầu tư công nghiệp có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Mỹ;
4. An ninh mạng có nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia;
5. Cân nhắc những rủi ro đối với dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ.

Bộ trưởng Tài chính Yellen giải thích rằng lệnh hành pháp bổ sung 3 yếu tố an ninh quốc gia mới để Ủy ban Đầu tư Nước ngoài xem xét. Đầu tiên là “xu hướng đầu tư thâu tóm lĩnh vực”, nghĩa là đối tác nước ngoài dần dần giành quyền kiểm soát một ngành hoặc lĩnh vực công nghệ, nhưng ban đầu xem xét có thể không thể phát hiện. Thứ hai là an ninh mạng, bao gồm cả các cuộc tấn công mạng ác ý. Thứ ba là rủi ro liên quan đến dữ liệu nhạy cảm, vì dữ liệu cá nhân nhạy cảm có thể được sử dụng để theo dõi, tìm kiếm, và nhắm mục tiêu các cá nhân hoặc nhóm người.

Tờ WSJ đưa tin rằng lệnh hành pháp không mở rộng phạm vi quản lý của CFIUS mà nhằm tăng cường sự tập trung của nhóm liên ngành vào các ưu tiên hành chính. Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ chịu trách nhiệm xem xét đầu tư nước ngoài tại Mỹ, do Bộ trưởng Tài chính làm chủ tịch, các thành viên đến từ 16 cơ quan bao gồm Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Thương mại, và Bộ An ninh Nội địa.

Nhà Trắng giải thích rằng lệnh hành pháp hôm thứ Năm đặc biệt tập trung vào an ninh của chuỗi cung ứng và liệu việc đầu tư nước ngoài có thể sơ hở để thực thể nước ngoài kiểm soát khả năng sản xuất, tài nguyên khoáng sản hoặc công nghệ quan trọng của Mỹ hay không.

Tuy lệnh không nêu cụ thể tên quốc gia nào, nhưng Nhà Trắng ám chỉ đến “một đối thủ cạnh tranh hoặc nước thù địch”, trong đó tập trung về bảo vệ chuỗi cung ứng, dữ liệu và chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học của người Mỹ. Chính quyền Tổng thống Biden và các quan chức khác của Mỹ trước đây đã bày tỏ lo ngại về hoạt động đầu tư và gián điệp của Trung Quốc.

“Đầu tư nước ngoài là chìa khóa để hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp và tăng trưởng của Mỹ”, một quan chức cho biết, “Nhưng… một số nước lợi dụng hệ sinh thái đầu tư mở của Mỹ để thúc đẩy các ưu tiên an ninh quốc gia của riêng họ theo những cách trực tiếp mâu thuẫn với các giá trị và lợi ích của Mỹ”.

Lệnh hành pháp cũng chỉ đạo xem xét liệu một công ty hoặc nhà nước nước ngoài có đang cố gắng mua lại nhiều công ty trong một lĩnh vực nào đó của Mỹ hay không.

Nỗ lực của các công ty và nhà đầu tư Trung Quốc mua các công ty bán dẫn của Mỹ đã khiến các chính quyền Mỹ khóa trước như Obama và Trump cảnh giác, vào năm 2018 Quốc hội Mỹ đã mở rộng quyền hạn của Ủy ban Đầu tư Nước ngoài (CFIUS) do Bộ Tài chính lãnh đạo để xem xét các giao dịch, bao gồm cả cổ phần của người nước ngoài vào các quỹ đầu tư mạo hiểm. Các quan chức Mỹ đã cảnh báo rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc đang sử dụng chiến thuật này để tránh sự chú ý.

Trước đó Trung Quốc đã phản đối các hạn chế đối với đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ, ông đại sứ Tần Cương của Trung Quốc tại Mỹ nói với Bloomberg hôm thứ Năm rằng lợi ích của Mỹ và Trung Quốc “gắn bó với nhau”.

Ngoài ra, chính quyền Tổng thống Biden cũng đang xem xét việc đóng các kênh cho phép nhà đầu tư từ Trung Quốc tiếp cận vốn và chuyên môn của Mỹ nhằm hạn chế tham vọng thống trị công nghệ tiên tiến của nhà cầm quyền Trung Quốc. Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan đã cảnh báo rằng chính quyền đang xem xét lệnh hành pháp thẩm tra đầu tư nước ngoài vào Mỹ đối với những lĩnh vực nhạy cảm như chất bán dẫn và các công nghệ quan trọng khác.