Nga gọi lập trường đàm phán của Ukraine là ‘hoang tưởng’

Mặc dù đã đàm phán trong nhiều tháng, nhưng cả Nga và Ukraine dường như vẫn chưa thay đổi lập trường đàm phán ban đầu, với việc Moskva yêu cầu Kiev nhượng bộ rất nhiều trong khi gọi đối phương của mình là “hoang tưởng” vì không chấp nhận lời đề nghị.

Nỗ lực đàm phán trực tiếp thứ hai giữa Nga và Ukraine hôm thứ Hai (2/6) kết thúc gần giống như lần đầu tiên, ba tuần trước đó, với ít tiến triển hướng tới hòa bình, nhưng đã đạt được thỏa thuận trao đổi tù nhân.

Quá trình chuẩn bị cho các cuộc đàm phán trong tuần này bị chi phối bởi việc suy đoán về đâu là những yêu cầu của Nga, vì nước này từ chối công bố trước thời gian dự kiến, giống như Ukraine đã làm trước đó. Tuy nhiên, giờ đây khi chúng được công khai, thì rõ ràng là các cuộc đàm phán hòa bình dường như chắc chắn không đi đến đâu, và hai bên đang ngồi vào bàn đàm phán với những ý tưởng không đối xứng về cách đạt được lệnh ngừng bắn và lệnh ngừng bắn đó sẽ diễn ra như thế nào.

Theo Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố hôm thứ Hai (2/6), Ukraine tiếp tục “kiên quyết” về một “lệnh ngừng bắn vô điều kiện và lâu dài“. Kiev biện minh rằng không thể tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình nếu không có lệnh ngừng bắn, vì các nhà đàm phán không thể nói chuyện một cách thiện chí nếu như giao tranh vẫn diễn ra bên ngoài phòng đàm phán.

Nga đã bác bỏ lập trường này của Ukraine và trình bày một “bản ghi nhớ” yêu cầu một kết quả chiến tranh tương đương với việc Ukraine thất bại gần như hoàn toàn để đổi lấy việc chấm dứt giao tranh. Theo bản tóm tắt của Điện Kremlin về tài liệu này, để chấm dứt tình trạng giao chiến, Kiev sẽ phải vượt qua một số lằn ranh đỏ đã nêu, trong đó có việc rút quân khỏi Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson — những khu vực mà Nga kiểm soát một phần — và sau đó phải công nhận những vùng lãnh thổ này và cả Bán đảo Crimea là lãnh thổ hợp pháp của Nga.

Ngoài ra, trong danh sách mong muốn của Nga còn có việc bắt buộc Ukraine vĩnh viễn phải trung lập về quân sự và chính trị, có lệnh cấm mọi lực lượng vũ trang nước ngoài vào lãnh thổ của mình, có lệnh cấm hoàn toàn vũ khí hạt nhân, giới hạn quy mô tương lai của lực lượng vũ trang, và Kiev công nhận tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức.

Điện Kremlin cho biết Nga thậm chí sẽ không đồng ý ngừng bắn cho đến khi Ukraine bắt đầu rút quân khỏi lãnh thổ phía đông nam của chính mình.

Mặc dù những yêu cầu này của Nga có vẻ không thực tế, nhưng họ tuy thế vẫn lên án lập trường đàm phán của Ukraine là “hoang tưởng“. Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, hiện là nhân vật cấp cao nhất trong bộ máy quốc phòng của Nga, nói về các cuộc đàm phán hôm thứ Hai (2/6): “Các cuộc đàm phán ở Istanbul không phải để đạt được một thỏa hiệp hòa bình theo các điều khoản hoang tưởng của người khác mà là để bảo đảm chiến thắng nhanh chóng của chúng ta và việc chế độ tân Quốc xã bị tiêu diệt hoàn toàn“.

Hôm thứ Hai (2/6), cả Thổ Nhĩ Kỳ lẫn Hoa Kỳ đều nhắc lại rằng Tổng thống Nga Putin, Tổng thống Ukraine Zelensky, và Tổng thống Donald Trump nên gặp trực tiếp để phá vỡ bế tắc và tiến tới hòa bình. Cũng trong hôm thứ Hai (2/6), Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận rằng Tổng thống Trump, người trước đây đã gọi một cuộc gặp gỡ như vậy là cần thiết cho hòa bình, vẫn ủng hộ ý tưởng này.

Bà Leavitt nói: “Tổng thống nói rằng ông ấy sẵn sàng với điều đó nếu đến lúc, nhưng ông ấy muốn cả hai nhà lãnh đạo này và cả hai bên cùng ngồi vào bàn đàm phán“.

Tuy nhiên, Điện Kremlin đã dội gáo nước lạnh vào ý kiến này, với việc hôm thứ Ba (3/6), phát ngôn viên Dmitry Peskov của Tổng thống Putin cho hay: “Thành thật mà nói, [điều đó] khó có thể xảy ra trong tương lai gần“. Ông Peskov cho biết ông Putin sẽ chỉ quan tâm đến việc đích thân tham gia một khi các chi tiết chuyên môn được các bên thống nhất.

Trong khi đó, cả hai bên vẫn tiếp tục các cuộc tấn công lớn vào nhau và cơ sở hạ tầng của nhau. Ukraine đã tiến hành các cuộc không kích trong đêm vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở Ukraine do Nga chiếm đóng, khiến “hàng trăm nghìn người” rơi vào cảnh mất điện. Trong khi đó, Tổng thống Zelensky cho biết các cuộc không kích liên tục của Nga vào các thành phố của Ukraine chứng tỏ ông không thực sự quan tâm đến hòa bình.

Nói về cuộc tấn công vào thành phố Sumy trong đêm khiến ba thường dân thiệt mạng, ông Zelensky cho biết, “riêng điều đó đã nói lên mọi thứ mà người ta cần biết về cái gọi là ‘mong muốn’ chấm dứt cuộc chiến này của Nga“. Nhà lãnh đạo Ukraine kêu gọi phương Tây thực hiện “những hành động kiên quyết” và gây “áp lực toàn cầu” đối với Nga để buộc họ phải ngừng bắn.