Ông Hegseth kêu gọi hợp tác Mỹ – ASEAN để đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông

Ngày 1/11, Bộ trưởng Chiến tranh Hoa Kỳ Pete Hegseth đã chỉ trích các hành động ngày càng “gây bất ổn” của Trung Quốc ở Biển Đông và kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ để đối phó với sự xâm lược của Bắc Kinh.

Ông Hegseth đưa ra nhận định này khi gặp gỡ các đối tác từ Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong ngày thứ hai của chuyến thăm Kuala Lumpur, Malaysia. Ông cho biết các hành động khiêu khích của Trung Quốc, bao gồm việc sử dụng tàu thuyền để đâm vào các tàu khác và xịt vòi rồng, đã đe dọa chủ quyền của các quốc gia láng giềng và làm suy yếu sự ổn định khu vực.

Ông cho biết rất hoan nghênh khi nghe các quan điểm về mối đe dọa mà tất cả các quốc gia đang đối mặt “từ sự xâm lược và hành động của Trung Quốc ở Biển Đông và các khu vực khác”.

“Những yêu sách lãnh thổ và hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông đi ngược lại cam kết của họ trong việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình,” ông nói. “Chúng tôi tìm kiếm hòa bình. Chúng tôi không tìm kiếm xung đột. Nhưng chúng tôi phải đảm bảo rằng Trung Quốc không tìm cách thống trị các bạn hay bất kỳ ai khác.”

Biển Đông là một trong những khu vực tranh chấp gay gắt nhất ở Châu Á. Trung Quốc tiếp tục phớt lờ phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague, Hà Lan vào năm 2016, bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ khu vực, trong khi các thành viên ASEAN—Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei—cũng có yêu sách đối với một phần lãnh thổ này. Philippines đã chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ các hành động xâm lược của Trung Quốc trong những năm qua.

Philippines đã nhiều lần kêu gọi một phản ứng mạnh mẽ hơn từ khu vực. Vào năm 2024, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro Jr. nói rằng ASEAN “không thể tiếp tục phớt lờ những gì Trung Quốc đang làm ở Biển Đông” nếu nhóm muốn duy trì “tính liên quan và uy tín”.

Ông Hegseth chỉ trích quyết định của Trung Quốc thiết lập một “khu bảo tồn thiên nhiên” tại Bãi Cỏ Mây, nơi bị Bắc Kinh chiếm đóng từ Manila vào năm 2012 và nằm trong khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Philippines. Ông nói với các đối tác rằng đó là “thêm một nỗ lực khác để ép buộc các yêu sách lãnh thổ và hàng hải mới” với sự tổn thất của họ.

Hoa Kỳ và ASEAN cần hợp tác để xây dựng một mạng lưới “nhận thức chung về vùng biển,” ông Hegseth nói.

“Chúng ta cần phát triển năng lực chung để ứng phó, và điều này bao gồm việc có thể giám sát hành vi hàng hải và phát triển các công cụ cho phép chúng ta phản ứng nhanh chóng… đảm bảo rằng bất kỳ ai là đối tượng của sự xâm lược và khiêu khích đều không phải đối mặt một mình,” ông Hegseth nói.

“Không ai có thể sáng tạo và phát triển như Hoa Kỳ, và chúng tôi rất háo hức chia sẻ những năng lực đó với các đồng minh và đối tác.”

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ đã kêu gọi ASEAN đẩy nhanh việc hoàn thiện Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) với Trung Quốc nhằm quản lý hành vi ở Biển Đông.

Hegseth cho biết ông mong đợi cuộc tập trận hải quân Mỹ – ASEAN lần thứ hai vào tháng 12 tới, nhằm tăng cường sự phối hợp khu vực và bảo vệ quyền tự do hàng hải. Cuộc tập trận đầu tiên đã được tổ chức vào năm 2019.

Vào ngày trước khi Hegseth đưa ra những nhận xét này, Australia, New Zealand, Philippines và Hoa Kỳ đã kết thúc một cuộc “hoạt động hợp tác hàng hải đa phương” kéo dài 2 ngày ở Biển Đông. Theo một thông cáo từ Bộ Tư lệnh Ấn Độ – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, tàu khu trục tên lửa điều hướng USS Fitzgerald lớp Arleigh Burke và máy bay tuần tra và trinh sát hải quân P-8A Poseidon của Mỹ đã tham gia vào cuộc tập trận.

Lực lượng Vũ trang Philippines cho biết đây là cuộc tập trận chung lần thứ 12 với 3 quốc gia khác, phản ánh cam kết của họ đối với một trật tự quốc tế dựa trên quy tắc ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, theo thông tin từ Cơ quan Tin tức Philippines vào ngày 1/11.

Vào ngày 31/10, Hegseth đã có cuộc gặp trực tiếp với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Đô đốc Đổng Quân, bên lề cuộc họp ASEAN, nơi ông đã bày tỏ lo ngại của Hoa Kỳ về các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông, quanh Đài Loan, và đối với các đồng minh cũng như đối tác của Hoa Kỳ trong khu vực.

Hegseth cho biết ông đã trò chuyện với Đô đốc Đổng vào cuối ngày 1/11 và hai bên đã đồng ý thiết lập một kênh liên lạc trực tiếp giữa quân đội hai nước nhằm “giải quyết xung đột và giảm leo thang bất kỳ vấn đề nào phát sinh,” theo một bài đăng trên X. Ông cho biết sẽ có “nhiều cuộc họp” tiếp theo để làm rõ các chi tiết của thỏa thuận này.