Ông Trump lần đầu chi tiết hóa chính sách Đài Loan trong chiến lược an ninh quốc gia

Tối thứ Năm (4/12), Nhà Trắng đã công bố tài liệu quan trọng đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump — Chiến lược An ninh Quốc gia của Hoa Kỳ.

Các nhà phân tích Mỹ nhận định đây là tuyên bố chi tiết nhất từ trước đến nay của chính quyền đương nhiệm về vấn đề Đài Loan. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump cũng như giai đoạn đầu nhiệm kỳ hai, Nhà Trắng hiếm khi đưa ra bình luận công khai về Đài Loan.

Phần lớn nội dung châu Á đều tập trung vào đối phó Trung Quốc (ĐCSTQ), đặc biệt trong tiểu mục “kiềm chế mối đe dọa quân sự”, vấn đề Đài Loan trở thành trọng tâm.

Tài liệu tiếp tục tái khẳng định chủ trương “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền Trump, đặt ra phương hướng và khung chính sách đối ngoại của Mỹ trong tương lai. Tổng thống Mỹ thường công bố loại tài liệu chiến lược này trong mỗi nhiệm kỳ.

Tài liệu trước đó của cựu Tổng thống Joe Biden công bố năm 2022 nhấn mạnh việc giành ưu thế trong cạnh tranh với Trung Quốc, đồng thời kiềm chế Nga — quốc gia bị coi là “nguy hiểm”.

Trong tài liệu chiến lược năm 2017 thời kỳ Trump đầu tiên, Trung Quốc và Nga được xác định là đối thủ cạnh tranh, “tìm cách thách thức ảnh hưởng, các giá trị và thịnh vượng của Mỹ”.

Bản tài liệu 33 trang công bố ngày thứ Năm viết: “Về lâu dài, duy trì lợi thế kinh tế và công nghệ của Mỹ là cách đáng tin cậy nhất để răn đe và ngăn chặn xung đột quân sự quy mô lớn. Duy trì cân bằng quân sự thông thường có lợi vẫn là một phần quan trọng của cạnh tranh chiến lược”.

Hai lý do khiến vấn đề Đài Loan trở nên nổi bật

Tài liệu nêu rõ hai nguyên nhân khiến vấn đề Đài Loan đặc biệt được chú ý: Thứ nhất là vai trò dẫn đầu của Đài Loan trong ngành sản xuất chất bán dẫn; nhưng quan trọng hơn, Đài Loan là cửa ngõ trực tiếp tiến vào chuỗi đảo thứ hai, đồng thời chia Đông Bắc Á và Đông Nam Á thành hai khu vực tác chiến hoàn toàn khác biệt.

“Do đó, để ngăn chặn xung đột ở Đài Loan, lý tưởng nhất là duy trì ưu thế quân sự — đây là nhiệm vụ cấp bách. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục tuân thủ chính sách lâu dài của Mỹ đối với Đài Loan, nghĩa là Mỹ không ủng hộ bất kỳ hành động đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng eo biển Đài Loan.”

Xây dựng quân đội đủ mạnh để ngăn chặn mọi cuộc xâm lược tiềm tàng

Tài liệu viết: “Chúng tôi sẽ xây dựng một lực lượng quân đội có khả năng thực thi các hành động ngăn chặn xâm lược tại bất kỳ khu vực nào thuộc chuỗi đảo thứ nhất. Nhưng quân đội Mỹ không thể và không nên gánh vác nhiệm vụ này một mình”.

“Các đồng minh của chúng ta phải chia sẻ nhiều hơn, đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng, và quan trọng hơn là đóng góp nhiều hơn cho phòng thủ tập thể. Nỗ lực ngoại giao của Mỹ nên tập trung kêu gọi các đồng minh và đối tác trong chuỗi đảo thứ nhất cho phép quân đội Mỹ sử dụng thuận tiện hơn cảng biển và các cơ sở khác, tăng chi tiêu quốc phòng, đặc biệt nâng cao năng lực răn đe”.

“Điều này sẽ kết nối các vấn đề an ninh hàng hải dọc theo chuỗi đảo thứ nhất, đồng thời tăng cường khả năng của Mỹ và các đồng minh trong việc ngăn chặn bất kỳ nỗ lực chiếm đoạt Đài Loan nào, tránh hình thành thế đối đầu quân sự bất lợi tới mức chúng ta không thể bảo vệ Đài Loan”.

Cảnh giác khả năng đối thủ “kiểm soát Biển Đông”

Tài liệu cảnh báo thách thức an ninh khác là khả năng bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào kiểm soát Biển Đông.

Dù không nêu đích danh, nhưng nhiều năm qua ĐCSTQ liên tục gây căng thẳng với các nước xung quanh và mở rộng các đảo nhân tạo bất chấp phản đối quốc tế.

Tài liệu cho rằng nếu để “thế lực thù địch kiểm soát Biển Đông”, họ có thể thu phí qua lại trên một trong những tuyến hàng hải thương mại quan trọng nhất thế giới, hoặc thậm chí “tùy tiện đóng hoặc mở lại tuyến đường này”.

Báo cáo nhấn mạnh cần có các biện pháp mạnh mẽ và năng lực răn đe cần thiết để bảo đảm tuyến hàng hải này luôn thông suốt, không chịu nguy cơ bị đóng cửa đơn phương.

Yêu cầu đồng minh và Đài Loan tăng cường đầu tư quốc phòng

“Điều này không chỉ đòi hỏi tăng đầu tư vào quân sự — đặc biệt là năng lực hải quân — mà còn cần hợp tác chặt chẽ với tất cả các quốc gia có thể chịu tổn thất, từ Ấn Độ đến Nhật Bản”.

Báo cáo cho biết Tổng thống yêu cầu Nhật Bản và Hàn Quốc chia sẻ nhiều trách nhiệm hơn, tăng chi tiêu quốc phòng và phát triển các năng lực cần thiết nhằm răn đe đối thủ và bảo vệ chuỗi đảo thứ nhất.

Mỹ sẽ tăng cường hiện diện quân sự tại Tây Thái Bình Dương, đồng thời yêu cầu Đài Loan và Úc tiếp tục tăng chi ngân sách quốc phòng.

“Ngăn chặn xung đột đòi hỏi duy trì cảnh giác cao độ tại khu vực Ấn Độ–Thái Bình Dương, tái thiết nền công nghiệp quốc phòng, tăng đầu tư quân sự của chính mình và các đồng minh, cũng như giành thắng lợi trong cạnh tranh kinh tế – công nghệ dài hạn”.

Bộ Ngoại giao Đài Loan: Sẽ tiếp tục tăng cường năng lực tự vệ

Bộ Ngoại giao Đài Loan ra thông cáo cho biết: “Chiến lược An ninh Quốc gia của Mỹ tái khẳng định việc ngăn chặn xung đột liên quan đến Đài Loan là điều tối quan trọng đối với khu vực và thế giới”.

“Một Đài Loan an toàn là nền tảng của sự ổn định tại Ấn Độ–Thái Bình Dương, vì vậy chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường năng lực tự vệ và đóng góp cho hòa bình – thịnh vượng của khu vực”.