Ông Trump, ông Netanyahu chúc mừng ‘chiến thắng lịch sử’ trước Iran, hướng đến hòa bình Trung Đông

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gặp nhau tại Nhà Trắng vào tối Thứ Hai (7/7) để củng cố thông điệp chung: liên minh Hoa Kỳ-Israel đã định hình lại Trung Đông, và còn nhiều điều hơn thế nữa.

“Chúng tôi đã cùng nhau đạt được thành công to lớn. Và tôi nghĩ rằng [chúng tôi] sẽ chỉ tiếp tục đạt được thành công lớn hơn nữa trong tương lai“, ông Trump phát biểu trong phần đầu của bữa tiệc tối với ông Netanyahu, thời điểm báo chí còn được tác nghiệp. 

Ông Netanyahu đã trao cho ông Trump một bức thư chính thức mà thủ tướng Israel đã gửi cho ủy ban Giải Nobel Hòa bình đề cử nhà lãnh đạo Hoa Kỳ. 

“Hoàn toàn xứng đáng. Khi chúng ta đang nói chuyện, ông đang kiến tạo hòa bình hết quốc gia này đến quốc gia khác và hết khu vực này đến khu vực khác“, ông  Netanyahu nói với ông Trump.

Tổng thống Trump tỏ ra ngạc nhiên về bức thư. “Cảm ơn ông rất nhiều. Đặc biệt là [bức thư] đến từ ông, nó rất có ý nghĩa“, ông Trump nói. 

Nhưng đằng sau cử chỉ ngoại giao mang tính biểu tượng đó là một cuộc thảo luận nghiêm túc về Iran, Gaza và những gì cả hai Hoa Kỳ và Israel coi là điểm uốn trong ngoại giao khu vực. 

Tổng thống Trump xác nhận rằng Iran đã yêu cầu đàm phán mới sau các cuộc tấn công chung của Hoa Kỳ và Israel vào cơ sở hạ tầng tên lửa và hạt nhân của nước này. “Họ muốn gặp nhau. Họ muốn giải quyết vấn đề. Bây giờ họ rất khác so với hai tuần trước“, ông Trump nói. 

Thủ tướng Netanyahu gọi chiến dịch quân sự vừa qua là “một chiến thắng lịch sử“, đồng thời nói thêm rằng nó “làm chậm lại hai khối u đang đe dọa cuộc sống của Israel – khối u hạt nhân và khối u tên lửa đạn đạo“. Nhưng ông cảnh báo, “giống như khối u, nó có thể phát triển trở lại… Bạn phải liên tục theo dõi tình hình để đảm bảo rằng không có nỗ lực nào nhằm đưa nó trở lại“.

Ông Michael Makovsky, Tổng giám đốc điều hành của Viện Do Thái về An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (JINSA), nói với Fox News rằng một mục tiêu chính của cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Israel hôm thứ Hai (7/7) là xác định ranh giới đỏ cho hành động trong tương lai.

“Cuộc chiến với Iran đã kết thúc hơi đột ngột nhờ Trump. Người Israel muốn tiếp tục thêm vài ngày nữa, hoặc ít nhất là cho đến khi có sự hiểu biết với Hoa Kỳ về những gì sẽ kích hoạt một phản ứng khác“, ông Makovsky nói. 

Theo tài liệu mới của JINSA có tựa đề “Chưa kết thúc”, những yếu tố kích hoạt đó có thể bao gồm việc Iran xây dựng lại hệ thống phòng không, chuyển hướng uranium đã làm giàu hoặc nhập khẩu công nghệ tên lửa tiên tiến. “Chúng tôi luôn coi hành động quân sự là một chiến dịch, chứ không phải là một lần duy nhất. Thật không may, nếu không có sự sụp đổ của chế độ ở Tehran, thì đây sẽ là một phần của một loạt các hành động“, ông Makovsky nói. 

Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã nhấn mạnh tham vọng hòa bình của mình. “Tôi đang ngăn chặn chiến tranh“, ông nói.

Ông Trump cho biết cuộc tấn công Iran “hóa ra… đã khiến [các cơ sở hạt nhân] bị xóa sổ“. Ông cũng khen ngợi các phi công liên quan: “Họ đã bay trong 37 giờ mà không gặp vấn đề gì về mặt cơ học. Những quả bom lớn nhất mà chúng tôi từng thả – không phải bom hạt nhân. Và nhân tiện, chúng tôi muốn giữ nó không phải là bom hạt nhân“.

Về vấn đề Gaza, ông Trump cho biết ông tin rằng một thỏa thuận ngừng bắn có thể sớm đạt được. “Họ muốn lệnh ngừng bắn đó“, ông Trump nói, ám chỉ đến Hamas. Ông Netanyahu cũng đồng tình với mong muốn đó, nhưng khẳng định lại rằng “một số quyền lực nhất định, như an ninh chung, sẽ luôn nằm trong tay chúng ta. Không ai ở Israel đồng ý với bất kỳ điều gì khác. Chúng ta không tự tử. Chúng ta trân trọng cuộc sống“.

Khi được hỏi liệu kế hoạch di dời người Palestine của ông có còn trên bàn đàm phán hay không, Tổng thống Trump ban đầu đã nhường lời cho Thủ tướng Netanyahu, và ông này đã trả lời bằng cách ca ngợi những gì mà ông gọi là “một tầm nhìn tuyệt vời“.

“Nó được gọi là sự lựa chọn tự do. Nếu mọi người muốn ở lại, họ có thể ở lại. Nhưng nếu họ muốn rời đi, họ nên được phép rời đi“, ông Netanyahu nói. 

Ông Netanyahu cho biết thêm rằng Israel đang hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ để tìm ra những quốc gia sẵn sàng giúp hiện thực hóa cách tiếp cận này. “Chúng tôi sắp tìm ra một số quốc gia. Và tôi nghĩ điều này sẽ một lần nữa mang lại quyền tự do lựa chọn. Người Palestine nên có quyền đó. Và tôi hy vọng rằng chúng tôi có thể đảm bảo được quyền đó“, ông Netanyahu nói. 

Ông Makovsky cho biết ông Trump hiện coi Gaza và Iran là “những tập phim” liên tiếp. “Ông ấy coi cuộc chiến với Iran là một tập phim thành công – đã đến lúc chấm dứt điều đó và chuyển sang hòa bình. Ông ấy muốn tiến tới mở rộng Hiệp định Abraham, đặc biệt là với Ả Rập Saudi“, ông  Makovsky nói. 

Hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Israel cũng đề cập đến Syria. “Tôi nghĩ rằng có một cơ hội để khám phá“, ông Netanyahu nói, ám chỉ đến những thay đổi gần đây sau sự sụp đổ của chế độ Assad.

Ông Makovsky cho biết Tổng thống tạm quyền Syria Ahmed al-Sharaa có thể đang tìm kiếm “một số loại thỏa thuận” với Israel để giành được sự ủng hộ của Hoa Kỳ. “Ông ấy cực kỳ linh hoạt và thực tế“, ông Makovsky nhận định.

Như ông Netanyahu đã nói, “Điều này đã thay đổi bộ mặt của Trung Đông. Chúng ta đang trên đường đạt được nhiều kết quả tuyệt vời”,  ông Trump nói về kế hoạch Gaza.