Phiên tòa luận tội Trump bắt đầu với tranh cãi về quy tắc xét xử

Phiên tòa luận tội Tổng thống Donald Trump tại Thượng viện đã chính thức bắt đầu vào thứ Ba 21/1 (giờ Mỹ) với việc các bên biện hộ và công tố tranh luận về các quy tắc điều hành tiến trình xét xử.

Quá trình tố tụng bắt đầu với các luật sư của Trump ủng hộ các quy tắc điều hành phiên tòa do Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell đề xuất. Trong khi, Đảng Dân chủ và một số thành viên Đảng Cộng hòa phản đối các quy tắc này. Sau đó, ông McConnell đã nới lỏng một số quy tắc, bao gồm cả việc nới lỏng các kế hoạch cho một lịch trình hai ngày chặt chẽ để mở các cuộc tranh luận và đồng ý đưa các bằng chứng của Hạ viện vào phiên xét xử.

Các nghị sĩ cũng lắng nghe các tranh biện ủng hộ và phản đối hai sửa đổi các quy tắc xét xử do Nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer đề xuất. Ông Schumer yêu cầu phải cho phép ban hành trát đòi tài liệu từ Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại giao. Đa số Đảng Cộng hòa đã bác bỏ yêu cầu trát đòi tài liệu từ Tòa Bạch Ốc với số phiếu 53-47.

Phiên tranh biện có hai luồng ý kiến trái chiều rõ rệt. Các luật sư của tổng thống gọi cuộc luận tội này là vô căn cứ, hành động vi hiến, trong khi Đảng Dân chủ Hạ viện cho rằng có “rất nhiều” bằng chứng về hành vi sai trái của tổng thống.

Trong quá trình tìm cách phế truất ông Trump, Đảng Dân chủ cáo buộc rằng tổng thống đã lạm dụng quyền lực bằng cách gây áp lực lên lãnh đạo Ukraine phải mở một cuộc điều tra cựu tổng thống Mỹ Joe Biden và cản trở Quốc hội sau khi cơ quan lập pháp công khai kế hoạch luận tội.

Đảng Dân chủ tại Hạ viện đã bỏ phiếu luận tội ông Trump, buộc tội ông “lạm dụng quyền lực” và “cản trở Quốc hội”. Tổng thống Trump khẳng định ông không làm gì sai và lên án cuộc luận tội tổng thống là trò lừa bịp với mục tiêu ngăn cản ông tái cử năm 2020.

>>Luận tội Trump nhưng Đảng DC vẫn chịu thất bại đáng xấu hổ

Luật sư Tòa Bạch Ốc, Pat Cipollone – lãnh đạo đội ngũ luật sư của ông Trump tranh biện tại phiên xét xử, đã bác bỏ cơ sở pháp lý mà Hạ viện dùng để buộc tội tổng thống. Ông Pat nói rằng Đảng Dân chủ đã không đáp ứng được các tiêu chuẩn Hiến pháp cho việc luận tội.

“Kết luận duy nhất sẽ là tổng thống tuyệt đối không làm gì sai,” ông Pat nói. “Tuyệt đối không có phạm pháp.”

“Họ [Đảng dân chủ] ở đây khỏi phải để đánh cắp một cuộc bầu cử, họ ở đây để đánh cắp hai cuộc bầu cử,” ông Pat tuyên bố.

Dân biểu Dân chủ Adam Schiff – lãnh đạo cuộc điều tra luận tội tại Hạ viện, đã đọc tóm tắt cáo trạng chống lại ông Trump và nói rằng tổng thống Đảng Cộng hòa đã thực hiện “một loạt ba hành vi sai trái hiến pháp”, đáng bị luận tội.

Ông Schiff nói rằng mặc dù bằng chứng chống lại ông Trump đã “rất nhiều rồi”, nhưng việc có thêm lời khai chứng của nhân chứng là cần thiết để cho thấy toàn bộ quy mô về hành vi sai trái của tổng thống và những người bên cạnh ông ta.

Các luật sư của ông Trump đã bác bỏ tuyên bố của ông Schiff, chỉ ra rằng nếu bằng chứng đã rất nhiều, thì các quản lý luận tội đại diện cho Hạ viện không cần phải tranh đấu để bổ sung bằng chứng và nhân chứng thêm nữa.

Luật sư của ông Trump, ông Jay Sekulow cũng mượn lời ông Schiff để vạch ra ba quyền tiến trình phù hợp mà ông Trump đã bị bỏ qua trong cuộc điều tra luận tội tại Hạ viện: quyền kiểm tra chéo các nhân chứng, quyền có luật sư tham gia vào các phiên điều trần, và quyền được tiếp cận bằng chứng. Ông Schiff đáp trả ông Sekulow, nói rằng các phiên điều trần luận tội tại Hạ viện phải tổ chức kín để ngăn chặn các nhân chứng thông cung lời khai chứng.

Đảng Dân chủ muốn một số quan chức chính quyền Trump đã nghỉ hoặc đương chức, trong đó có cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton và Quản lý Văn phòng và Ngân sách Tòa Bạch Ốc Mick Mulvaney, khai chứng tại phiên xét xử ông Trump tại Thượng viện.

Hôm thứ Hai (20/1), ông McConnell đã công bố dự thảo các quy tắc điều hành phiên xét xử ông Trump và từ đó có thể cắt ngắn phiên xét xử, không tổ chức thêm các phiên điều trần và không bổ sung thêm bằng chứng. Dự thảo quy tắc này cho phép các công tố viên Dân chủ và các luật sư của ông Trump mỗi bên có 24 giờ để trình bày lập luận của họ trong vòng 4 ngày.

Sau khi đưa ra thảo luận và gặp phải sự phản đối của Đảng Dân chủ và một số thành viên Đảng Cộng hòa, quy tắc điều hành phiên xét xử đã được thay đổi, cho phép mỗi bên có 24 giờ trong ba ngày để trình bày tranh biện công khai. Quy tắc sửa đổi cũng sẽ chấp nhận hồ sơ điều tra luận tội của Hạ viện là bằng chứng trong phiên xét xử tại Thượng viện như yêu cầu của Đảng Dân chủ.

Đảng Dân chủ đã cáo buộc ông McConnell cố gắng thao túng phiên xét xử bằng việc đề xuất các quy tắc ngăn cản các nhân chứng khai chứng và không chấp nhận các bằng chứng do các nhà điều tra của Đảng Dân chủ tại Hạ viện thu thập. Cả ông Schumer và ông Schiff đều cáo buộc Lãnh đạo đa số Thượng viện là một phần của đội ngũ bao che cho hành vi phạm pháp của tổng thống.

Ông McConnell đã nhiều lần nói rằng các quy tắc mà ông đưa ra là chiếu theo những gì đã được Thượng viện sử dụng trong cuộc luận tội Tổng thống Bill Clinton năm 1999. Các nghị sĩ Cộng hòa không loại trừ khả năng có thêm các phiên khai chứng của nhân chứng và bổ sung bằng chứng.

Theo kế hoạch của ông McConnell, các luật sư của ông Trump có thể sớm tiến hành các thủ tục tố tụng để yêu cầu các nghị sĩ bác bỏ mọi cáo buộc, theo một trợ lý lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, động thái này được cho là khó thể tập hợp đủ đa số tối thiểu ủng hộ.

Ngay cả khi động thái kết thúc sớm phiên xét xử nêu trên không thành công, thì ông Trump gần như chắc chắn sẽ được 100 thành viên Thượng viên tha bổng vì Đảng cộng hòa chiếm đa số và phe Dân chủ khó có thể tập hợp được 2/3 nghị sĩ đồng ý phế truất tổng thống đương nhiệm.

Xuân Thành