Thủ tướng Hà Lan Schoof từ chức sau khi đảng cực hữu rời liên minh cầm quyền

Thủ tướng Hà Lan Dick Schoof hôm thứ Ba (3/6) đã tuyên bố từ chức, chỉ vài giờ sau khi ông Geert Wilders, một nhân vật cực hữu, rút lại sự ủng hộ đối với chính phủ liên minh vì bất đồng về vấn đề nhập cư.

Hôm thứ Ba (3/6), ông Wilders đã đẩy chính phủ Hà Lan vào khủng hoảng khi tuyên bố rằng Đảng Tự do (PVV) của ông đã rút khỏi liên minh cánh hữu, vì ba đối tác của đảng này đã không ủng hộ các chính sách nhằm trấn áp vấn đề tị nạn.

“Không có chữ ký nào theo kế hoạch tị nạn của chúng tôi. PVV rời khỏi liên minh“, ông Wilders tuyên bố trong một bài đăng trên mạng xã hội X sau một cuộc họp ngắn của các nhà lãnh đạo PVV tại quốc hội.

Sau cuộc họp nội các khẩn cấp được triệu tập sau thông báo của ông Wilders, Thủ tướng Schoof cho biết ông sẽ từ chức.

Các bộ trưởng từ PVV sẽ rời khỏi nội các, trong khi các bộ trưởng còn lại sẽ tiếp tục là chính phủ lâm thời, theo Reuters đưa tin. Hãng thông tấn này đồng thời cho biết thêm rằng bất kỳ cuộc bầu cử mới nào tại Hà Lan cũng có khả năng sẽ không được tổ chức cho đến tháng Mười.

Đảng Tự do, do ông Wilders lãnh đạo và nổi tiếng với các đề xuất cấm Kinh Quran và đóng cửa các trường học Hồi giáo, đã giành được nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2023, đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong bối cảnh chính trị Hà Lan.

Ông Wilders đã thành lập một chính phủ liên minh với ba đảng thiên hữu khác: Đảng Nhân dân Tự do và Dân chủ (VVD) trung hữu, Phong trào Công dân Nông dân (BBB) theo chủ nghĩa dân túy và Hợp đồng Xã hội Mới (NSC). Thỏa thuận liên minh này diễn ra sau hơn sáu tháng đàm phán và đánh dấu lần đầu tiên đảng cực hữu của ông Wilders được đưa vào liên minh cầm quyền, trước đó họ đã bị các đảng chính thống tại Hà Lan loại trừ.

Liên minh bốn đảng này nắm giữ 88 trong số 150 ghế tại Hạ viện Hà Lan, mang lại cho khối này đa số ghế vững chắc.

‘Vô trách nhiệm’

Các đối tác liên minh của ông Wilders cáo buộc ông đặt lợi ích chính trị của mình lên trên lợi ích của đất nước vào thời điểm quan trọng đối với châu Âu.

“Có một cuộc chiến trên lục địa của chúng ta. Thay vì đáp ứng thách thức đó, ông Wilders lại cho thấy ông ta không muốn chịu trách nhiệm”, ông Dilan Yesilgoz, lãnh đạo Đảng Nhân dân vì Tự do và Dân chủ bảo thủ, cho biết.

“Thật vô trách nhiệm khi lật đổ chính phủ vào thời điểm này”, ông Nicolien van Vroonhoven, lãnh đạo của Đảng Hợp đồng Xã hội Mới trung dung, nói về ông Wilders.

Lãnh đạo phe đối lập Frans Timmermans, người đứng đầu liên minh Lao động/Lá Xanh, cho biết ông “không thấy cách nào khác để thành lập một chính phủ ổn định” ngoài việc phải tổ chức các cuộc bầu cử sớm.

‘Sự sụp đổ của Hà Lan’

Sau nhiều năm đóng vai trò phe đối lập, PVV đã giành được nhiều phiếu bầu nhất trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2023 với 23 phần trăm bằng cách khai thác làn sóng dân túy đang gia tăng của châu Âu với lời hứa chống nhập cư.

Tuy nhiên, ông Wilders đã không giành được sự ủng hộ để trở thành thủ tướng, và ông Schoof, một viên chức sự nghiệp không được bầu, đã nổi lên là ứng cử viên thỏa hiệp. Ông Wilders cũng không giữ chức vụ bộ trưởng nào trong nội các của Thủ tướng Schoof.

Ông Wilders đã nhiều lần chỉ trích liên minh 4 đảng cầm quyền vì không thực hiện được các đề xuất về nhập cư do PVV đề xuất.

Trong khi đó, mặc dù sự ủng hộ dành cho PVV vẫn mạnh mẽ trong các cuộc thăm dò, nhưng đã giảm xuống còn khoảng 20 phần trăm, ngang bằng với liên minh Lao động/Lá Xanh đối lập.

Tuần trước, ông Wilders đã yêu cầu liên minh cầm quyền thông qua một kế hoạch 10 điểm để cắt giảm nhập cư,trong đó có việc từ chối mọi yêu cầu xin tị nạn, đồng thời tổ chức huy động quân đội tuần tra biên giới Hà Lan.

“Tôi đã ký vào chính sách tị nạn cứng rắn nhất chứ không phải sự sụp đổ của Hà Lan“, ông Wilders nói với các phóng viên vào thứ Ba (3/6) khi ông giải thích về rút PVV khỏi liên minh cầm quyền.

Động thái bất ngờ của ông Wilders diễn ra vài ngày sau khi ứng cử viên bảo thủ theo chủ nghĩa dân tộc Karol Nawrocki được công bố là người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan, tạo thêm động lực cho những người theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu trên khắp châu Âu.

Hà Lan sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo NATO tại The Hague trong ba tuần nữa.