Tổng Thống Đài Loan nhắm vào ảnh hưởng của Trung Quốc, trục xuất phần tử thân Bắc Kinh

Tổng thống Đài Loan, ông Lại Thanh Đức, đang phải đối mặt với thái độ thù nghịch công khai lẫn những mưu toan “ve vãn” kín đáo từ phía Trung Quốc. Vào cuối tháng Ba vừa qua, bốn binh sĩ Đài Loan — trong đó có ba người thuộc đơn vị đặc trách bảo vệ Phủ Tổng Thống Đài Loan — đã bị kết án bảy năm tù vì phạm tội buôn bán hình ảnh và tin tức nhạy cảm cho Bắc Kinh.

Các bản án này được tuyên ngay sau bài diễn văn hồi tháng trước, trong đó ông Lại đã lên án Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) bằng những ngôn từ gay gắt nhất từ trước tới nay mà một vị lãnh đạo Đài Loan từng sử dụng trong lịch sử hiện đại. Trong bài phát biểu, Tổng thống Lại tuyên bố Đài Loan sẽ không để bị “bắt nạt hoặc thao túng” và cam kết sẽ có biện pháp trừng phạt đối với những người “bày tỏ lòng trung thành với kẻ thù”.

Ông Lại, ý thức rõ chiến lược “củ cà rốt và cây gậy” của Bắc Kinh, đã cảnh báo người dân Đài Loan phải đề cao cảnh giác trước “Mặt trận Thống Nhất” của Trung Quốc, một chiến lược chính trị lâu đời do Trung Quốc sử dụng, trong đó họ, dưới vỏ bọc nụ cười và những khoản vốn “đầu tư”, len lỏi vào các tổ chức quốc tế và nhiều hội nhóm có ảnh hưởng khác nhau để cài cắm các điệp viên thực thụ. Những người này sau đó xây dựng liên minh với các cá nhân, đảng phái chính trị và các nhóm lợi ích khác.

Tuy nhiên, chính quyền Đài Loan hiện đang phải bơi ngược dòng chống lại làn sóng hoạt động ngầm đầy tinh vi, được hậu thuẫn bằng những khoản tài chính khổng lồ của Trung Quốc. Vào tuần trước, cố vấn Phủ Tổng Thống, ông Wu Shang-yu, cùng với hai thành viên khác thuộc đảng cầm quyền Dân Tiến (DPP) của Tổng thống Lại, được cho là đã bị bắt giữ vì tình nghi làm gián điệp cho ĐCSTQ. 

Đối với nhiều người dân Đài Loan, bài diễn văn [tuyên bố Đài Loan đã tới giới hạn chịu đựng] cùng những hành động cứng rắn tiếp theo của chính quyền Lại đã đem lại một làn gió mới được công chúng hoan nghênh sau một thời gian bị xem là [yếu thế] và dễ bị tổn thương. Nội bộ đảng Dân Tiến chia sẻ với Fox News rằng họ cảm thấy “Đài Loan đã ở thế phòng thủ quá lâu rồi” và rằng cử tri của họ “đã chán ngán khi thấy chúng tôi trở thành bao cát [của Trung Quốc]”.

Chính phủ Dân Tiến hiện cũng cam kết sẽ có lập trường cứng rắn hơn đối với cái gọi là hoạt động xâm nhập của Trung Quốc. Những công dân Đài Loan bị phát hiện đang nắm giữ thẻ căn cước của Trung Quốc đã bị tước quốc tịch Đài Loan, bởi theo luật pháp hiện hành, việc sở hữu hai quốc tịch Đài Loan và Trung Quốc hoặc sở hữu căn cước của cả Đài Loan và Trung Quốc là bất hợp pháp.

Trung Quốc không công nhận hộ chiếu Đài Loan, do đó, người Đài Loan muốn sang Trung Quốc bắt buộc phải xin hộ chiếu thông hành thay thế gọi là “Thẻ căn cước đồng hương Đài Loan”. Tuy nhiên, loại giấy này chỉ dùng để lưu trú ngắn hạn. Một số người Đài Loan đã tìm cách xin thẻ căn cước của Trung Quốc để dễ dàng sinh sống và làm ăn tại Trung Quốc, nhưng theo tuyên bố mới nhất của chính quyền Đài Bắc, thời kỳ của lòng trung thành chia đôi đã chấm dứt.

Ngay sau bài diễn văn của ông Lại, Cục Di trú Quốc gia Đài Loan đã thu hồi thị thực của một số công dân Trung Quốc vì đã đăng tải nội dung trực tuyến vi phạm luật pháp địa phương.

Đài Loan vốn nổi tiếng là một trong những quốc gia có bộ luật tự do ngôn luận cởi mở nhất tại châu Á. Ở đây, người ta có thể đứng gần các tòa nhà chính phủ, phất cờ Trung Quốc và công khai ủng hộ chủ nghĩa cộng sản mà không sợ bị bắt giữ. Tuy nhiên, theo Bộ Nội vụ Đài Loan, việc công khai kêu gọi “quân đội Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dùng vũ lực để lật đổ chính quyền Đài Loan” là lằn ranh đỏ mà chính quyền Đài Loan [không thể dung thứ] — điều mà một nhân vật nổi tiếng có tên “Yaya ở Đài Loan” đã vượt qua. “Yaya”, là một công dân Trung Quốc có tên thật là Liu Zhenya, sống tại Đài Loan theo diện kết hôn, có ba con với chồng là người Đài Loan. 

Nhưng thay vì coi thị thực cư trú của mình là một đặc ân, theo tuyên bố của chính quyền Đài Loan, bà “Yaya” đã công khai ủng hộ việc Trung Quốc thôn tính Đài Loan bằng vũ lực. Những người ủng hộ “Yaya” lập luận rằng bà và một số người khác bị trục xuất khỏi Đài Loan trong thời gian gần đây là nạn nhân của việc truy tố có chọn lọc.

Thế nhưng, một số người Đài Loan lại không tin vào những tuyên bố cứng rắn của ông Lại. Giáo sư Huang Kwei-bo, thuộc Khoa Ngoại giao của Đại học Chính Trị Quốc gia Đài Loan, chia sẻ với Fox News rằng tất cả những chính sách “mạnh tay với Trung Quốc” của chính quyền Lại phần lớn chỉ là màn kịch chính trị: “Những đề xuất chính sách đầy kịch tính của chính quyền Lại trước hết là những động thái nhằm giành lại quyền kiểm soát quốc hội Đài Loan, cũng như tạo động lực cho các cuộc bầu cử địa phương sắp tới vào cuối năm 2026”.

Ông Huang cũng cho rằng đảng cầm quyền Dân Tiến đang “kêu gọi sự chú ý của chính quyền Trump với hy vọng rằng các quan chức của ông Trump sẽ sẵn lòng ủng hộ đảng DPP cầm quyền và hợp tác hoặc đưa chính quyền Lại vào trong bất kỳ chính sách ‘kiềm chế Trung Quốc’ nào đó [của Hoa Kỳ]”.

Chuyên gia phân tích rủi ro chính trị và luật sư Ross Darrell Feingold, hiện làm việc tại Đài Bắc, cho rằng những động thái của ông Lại phù hợp với lập trường cứng rắn với Trung Quốc của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cùng các nhân vật khác theo đường lối cứng rắn với Bắc Kinh trong chính quyền Trump: “Chính quyền Trump sẽ muốn thấy một chính phủ tại Đài Loan có lập trường cứng rắn với Trung Quốc tương tự như Hoa Kỳ, dù trong lĩnh vực chính trị, thương mại hay quân sự”.

Một bộ phận lớn người dân Đài Loan dường như muốn có các biện pháp cứng rắn hơn đối với những hành vi đe dọa chủ quyền quốc gia của Đài Loan, nhưng một số nhà phân tích lưu ý rằng những phát biểu mạnh mẽ này xuất hiện đúng vào thời điểm thuận lợi cho đảng của ông Lại, khi đảng này đang nỗ lực loại bỏ các nghị sĩ thuộc đảng đối lập Quốc Dân Đảng thân Trung Quốc khỏi chức vụ, cũng như giành quyền kiểm soát các chính quyền địa phương trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2026 và xa hơn nữa là giúp ông Lại tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2028.

Thiên Vân, theo Fox News