Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol tuyên bố tình trạng thiết quân luật

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã gây chấn động dư luận Hàn Quốc khi tuyên bố trình trạng thiết quân luật được phát sóng trực tiếp vào lúc khuya hôm thứ Ba (3/12) trên đài YTN, viện dẫn lý do bảo vệ quyền tự do và trật tự hiến pháp của Hàn Quốc cũng như đối phó với các đảng đối lập mà ông cáo buộc là có hoạt động “chống phá nhà nước”, biến tiến trình nghị viện thành con tin. 

“Tôi tuyên bố thiết quân luật để bảo vệ Đại Hàn Dân Quốc khỏi mối đe dọa từ các lực lượng cộng sản Bắc Hàn, để loại bỏ các thế lực phản quốc thân Bắc Hàn đang cướp đoạt tự do và hạnh phúc của nhân dân, và để bảo vệ trật tự hiến pháp tự do“, ông Yoon tuyên bố. 

Trong bài phát biểu, Tổng thống Yoon không đề cập đến bất kỳ biện pháp cụ thể nào sẽ được thực hiện. 

Quân đội Hàn Quốc tuyên bố cấm mọi hoạt động của Quốc hội và các đảng chính trị, cũng như kiểm soát báo chí và các nhà xuất bản.

Theo tài khoản mạng xã hội X Mario Nawfal, lực lượng quân đội Hàn Quốc hiện đang chiếm giữ trung tâm thành phố. 

Theo hãng tin Yonhap, lối vào tòa nhà Quốc hội đã bị phong tỏa. 

Đồng thời quân đội đang cố gắng tiến vào khu vực Quốc hội với ý định áp đặt lệnh thiết quân luật nhưng đối mặt với sự kháng cự mạnh mẽ từ những trợ lý nghị viện sử dụng bình chữa cháy để đẩy lùi họ.

Động thái thiết quân luật lần này là cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất tại Hàn Quốc kể từ thập niên 1980, giai đoạn đầy biến động trong lịch sử gắn liền với chế độ độc tài tại quốc gia này.

Lập trường của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol cùng bối cảnh chính trường Hàn Quốc

Ông Yoon không ngần ngại cáo buộc Đảng Dân chủ tự do đối lập — kiểm soát Quốc hội đơn viện của Hàn Quốc kể từ khi ông Yoon nhậm chức tổng thống vào năm 2022 — đã làm tê liệt hệ thống chính quyền, đồng thời cho rằng những động thái gần đây của họ, chẳng hạn như nỗ lực luận tội một số công tố viên hàng đầu của đất nước và Quốc hội bác bỏ đề xuất ngân sách của ông Yoon, là một âm mưu lật đổ nền dân chủ tại Hàn Quốc.

Các nhà lập pháp thuộc Đảng Dân chủ đã đề xuất cắt giảm hơn 4 nghìn tỷ won (3,076 tỷ USD) từ kế hoạch ngân sách của chính phủ ông Yoon. Ông Yoon nhận xét rằng các khoản cắt giảm này sẽ làm suy yếu hoạt động thiết yếu của chính quyền.

“Quốc hội của chúng ta đã trở thành một nơi chứa chấp tội phạm. Họ đã làm tê liệt hệ thống hành chính và pháp lý bằng cách thông qua các dự luật do phe đối lập thúc đẩy và đang tìm cách lật đổ hệ thống dân chủ của chúng ta”, ông Yoon tuyên bố trong bài diễn văn.

Ông Yoon đã nhận định rằng các đảng đối lập đã biến tiến trình nghị viện thành con tin đồng thời cam kết sẽ loại trừ những “thế lực chống phá nhà nước ủng hộ Bắc Hàn trơ trẽn” và cho biết ông không còn lựa chọn nào khác ngoài việc ban hành lệnh thiết quân luật để bảo vệ trật tự hiến pháp Hàn Quốc.

Ông Yoon không tuyên bố rõ ràng bất kỳ mối đe dọa cụ thể nào từ phía Bắc Hàn sở hữu vũ khí hạt nhân, mà thay vào đó chỉ tập trung chỉ trích các đối thủ chính trị trong nước. 

Đảng Dân chủ đối lập đã nhiều lần ngăn chặn các chính sách của ông Yoon, khiến tổng thống đối mặt với rất nhiều khó khăn và tỷ lệ tín nhiệm thấp.

Ngoài sự kháng cự mạnh mẽ từ các đảng đối lập, Chính quyền Yoon cũng đang phải đối mặt với các vụ bê bối, chẳng hạn như cáo buộc phu nhân của ông Yoon, Đệ nhất Phu nhân Kim Keon Hee, dính líu đến một vụ thao túng giá cổ phiếu.

Ngoài ra, hình ảnh từ máy quay giấu kín cho thấy bà Kim đã nhận một chiếc túi xách xa xỉ từ một mục sư người Mỹ gốc Hàn. 

Vào hôm thứ Bảy (30/11), các đảng đối lập tại Hàn Quốc đã tổ chức biểu tình, kêu gọi Tổng thống Yoon cho phép một công tố viên đặc biệt điều tra các cáo buộc gian lận liên quan đến Đệ nhất Phu nhân Kim.

Vào tháng Mười, các tờ truyền đơn tuyên truyền do Bắc Hàn sản xuất chỉ trích ông Yoon và phu nhân, đã được phát hiện nằm rải rác trên các đường phố tại thành phố Seoul, dường như được phân phát qua biên giới Nam Bắc Hàn bằng bóng bay, theo tờ Reuters. 

Vào đầu năm nay, Tổng thống Yoon đã phải chịu một thất bại chính trị nặng nề khi cử tri Hàn Quốc gia tăng số ghế của Đảng Dân chủ tại Quốc hội. Một nhà phân tích chính trị Hàn Quốc bình luận với hãng tin AP rằng kết quả bầu cử đã khiến ông Yoon trở thành “một con vịt què [không còn đủ quyền lực để thúc đẩy các chính sách hoặc lãnh đạo đất nước Hàn Quốc hiệu quả]“, không chỉ làm suy yếu vị thế chính trị của Tổng thống Yoon trước các đảng đối lập mà còn làm lung lay quyền lực của ông trong nội bộ đảng cầm quyền.

Phản ứng của của các đảng phái chính trị cùng Quốc hội Hàn Quốc

Chỉ vài giờ sau, bất chấp lệnh thiết quân luật của Tổng thống Yoon, Chủ tịch Quốc hội Woo Won Shik đã thẳng thắn tuyên bố lệnh thiết quân luật không có hiệu lực, và các nhà lập pháp, trong một cuộc bỏ phiếu với kết quả áp đảo 190-0, đã dứt khoát bác bỏ quyết định này.

Chủ tịch Quốc hội Woo Won Shik tuyên bố rằng các nhà lập pháp “sẽ bảo vệ nền dân chủ [Hàn Quốc] và người dân”, đồng thời kêu gọi lực lượng cảnh sát và quân đội rút khỏi khu vực Quốc hội, theo tờ AP.

Ngay cả ông Han Dong-hoon, lãnh đạo đảng cầm quyền của tổng thống Yoon cũng công khai đứng cùng chiến tuyến với Chủ tịch quốc hội, phản đối quyết định của ông Yoon. Ngoài ra, ông Han cũng nhiều lần bất đồng với ông Yoon về cách xử lý các vụ bê bối gần đây.

Lãnh đạo phe đối lập Lee Jae-myung, trong một buổi phát sóng trực tiếp, lên tiếng cảnh báo về hậu quả khôn lường đối với nền kinh tế và dân chủ Hàn Quốc nếu lệnh thiết quân luật được thực thi.

“Xe tăng, xe bọc thép, và binh lính mang theo súng và dao sẽ cai trị đất nước. Nền kinh tế của Cộng hòa Hàn Quốc sẽ sụp đổ không thể cứu vãn. Hỡi đồng bào, xin hãy đến Quốc hội” lãnh đạo phe đối lập Lee Jae-myung phát biểu. 

Cựu Tổng thống Moon Jae-in, thuộc Đảng Dân chủ, đã bày tỏ lo ngại sâu sắc, kêu gọi Quốc hội nhanh chóng hành động cũng như nhân dân đoàn kết bảo vệ nền dân chủ đang trên bờ vực lâm nguy.

“Tôi hy vọng Quốc hội sẽ hành động nhanh chóng để bảo vệ nền dân chủ khỏi sự sụp đổ. Tôi kêu gọi người dân đồng lòng bảo vệ và cứu lấy nền dân chủ, giúp Quốc hội hoạt động bình thường”, ông Jae-in phát biểu trên mạng xã hội X, cảnh báo rằng nền dân chủ của đất nước đang gặp khủng hoảng. 

Phản ứng của cử tri Hàn Quốc

Ngay sau khi lệnh thiết quân luật của Tổng thống Yoon được phát sóng trên truyền hình, dòng người biểu tình bùng nổ tập trung bên ngoài tòa nhà Quốc hội hô vang các khẩu hiệu như “Hủy bỏ thiết quân luật khẩn cấp!” và “Bắt giữ Yoon Suk Yeol”. 

Phản ứng của Hoa Kỳ

Hoa Kỳ, đồng minh chiến lực của Hàn Quốc tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, không lên án lệnh thiết quân luật của ông Yoon. 

Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết, “Chính quyền Hoa Kỳ đang liên lạc với chính phủ Hàn Quốc và theo dõi sát sao tình hình”.

Thứ trưởng Ngoại trưởng Kurt Campbell, với bề dày kinh nghiệm sâu rộng về châu Á sau khi từng giữ cương vị Phó Trợ lý Tổng thống và Điều phối viên về các vấn đề Ấn Độ-Thái Bình Dương tại Hội đồng An ninh Quốc gia, đã nhanh chóng bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc”, đồng thời nhấn mạnh cần hóa giải những bất đồng sâu sắc trong nội bộ chính trị Hàn Quốc thông qua hòa bình, tuân thủ pháp luật.

“Chúng tôi đang theo dõi sát sao những diễn biến gần đây tại ROK [từ viết tắt chỉ Hàn Quốc] với mối quan ngại sâu sắc. Chúng tôi đang tìm cách hợp tác với các đối tác phía Hàn Quốc ở mọi cấp độ, cả tại đây [Hoa Kỳ hoặc cơ sở của Hoa Kỳ tại Hàn Quốc] và tại Seoul“, ông Campbell phát biểu. 

Ông Campbell cũng tiết lộ rằng Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, và Ngoại trưởng Antony Blinken cũng đang theo dõi sát sao cập nhật về diễn biến lệnh thiết quân luật tại Hàn Quốc, và rằng liên minh giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc vẫn vững chắc như “sắt đá“, không bị ảnh hưởng bởi tình hình hiện tại. 

Khoảng 28.500 binh sĩ Hoa Kỳ hiện đang đóng quân tại Hàn Quốc để bảo vệ Hàn Quốc trước các mối đe dọa từ Bắc Hàn. Tuy nhiên, một phát ngôn viên của bộ chỉ huy quân sự Hoa Kỳ đã không trả lời các cuộc gọi liên lạc.

Tác động lên kinh tế Hàn Quốc

Đồng won của Hàn Quốc đã giảm mạnh so với đồng đô la Mỹ, buộc Ngân hàng Trung ương phải chuẩn bị các biện pháp can thiệp khẩn cấp nhằm ổn định thị trường.

Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp về tác động lên kinh tế do bất ổn chính trị.