Trung Quốc dừng thuế ECFA để ảnh hưởng bầu cử Đài Loan? Chuyên gia chỉ ra tác động

Trước cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan vào tháng Một năm sau, chính quyền Trung Quốc bất ngờ tuyên bố dừng ưu đãi thuế quan đối với một số sản phẩm theo “Hiệp định khung hợp tác kinh tế xuyên eo biển” (ECFA). Giới chính trị Đài Loan chỉ trích đây là hành động gây ảnh hưởng bầu cử trắng trợn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và kêu gọi cộng đồng quốc tế bày tỏ quan ngại nghiêm trọng và lên án hành động này. Tuy nhiên chuyên gia chỉ ra rằng tác động là rất nhỏ.

Ngày 21/12, quan chức Trung Quốc tuyên bố tạm dừng ưu đãi thuế quan đối với một số sản phẩm theo Hiệp định khung hợp tác kinh tế xuyên eo biển (ECFA), hầu hết các dự án đều liên quan đến ngành hóa dầu, trong đó có 12 sản phẩm gồm xylene, propylene copolymer, propylene, và vinyl clorua. Sau khi hủy bỏ thuế ưu đãi, các sản phẩm này sẽ phải đối mặt với mức thuế 1%-10% tại Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/1/ 2024.

Đáp lại, Tập đoàn nhựa Formosa (Formosa Plastics) đã đưa ra tuyên bố vào ngày 22 rằng thỏa thuận ECFA được hai bên ký kết trên cơ sở Đồng thuận năm 1992 kể từ tháng 6/2010 đã đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế của cả hai bên eo biển Đài Loan và Trung Quốc Đại Lục, nhưng điều đáng tiếc là Trung Quốc sắp chấm dứt thuế quan ưu đãi đối với các sản phẩm hóa dầu trong danh mục ECFA. Điều này đã tác động lớn đến nhiều ngành công nghiệp ở Đài Loan.

Tập đoàn nhựa Formosa chỉ ra rằng họ hy vọng rằng trao đổi và hợp tác kinh tế, thương mại xuyên eo biển nên được tăng cường thay vì đối đầu hoặc gián đoạn, mối quan hệ hai bờ eo biển có thể quay trở lại quỹ đạo phát triển hòa bình, các chính phủ hai bờ eo biển có thể đối thoại để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau trong quan hệ kinh tế và thương mại xuyên eo biển càng sớm càng tốt.

Cộng đồng doanh nghiệp lo ngại tác động tới thị trường việc làm Đài Loan

Thông tấn xã Trung ương Đài Loan (CNA) đưa tin, Bộ trưởng Kinh tế Đài Loan Vương Mỹ Hoa hôm nay cho biết Trung Quốc đã thông báo hủy bỏ một số thuế ưu đãi, nghĩa là tất cả các mức thuế sẽ trở lại mức thuế WTO, dao động từ 1% đến 6,5%. Đánh giá từ 1,8 tỷ USD xuất khẩu các sản phẩm hóa dầu có liên quan sang Trung Quốc từ tháng 1 đến tháng 11 năm nay, biện pháp của Trung Quốc có tác động hạn chế. Chính phủ Đài Loan sẽ hợp tác chặt chẽ với ngành và thực hiện các biện pháp ứng phó cần thiết. Hiện tại, việc làm chưa bị ảnh hưởng. Chính phủ cũng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành tăng giá trị cho ngành của họ.

Bà Vương Mỹ Hoa nhấn mạnh thêm rằng so với vấn đề ECFA, ngành hóa dầu hiện nay quan trọng hơn khi phải đối mặt với sự mở rộng ồ ạt của ngành hóa dầu Trung Quốc và lo ngại sẽ xuất hiện nhiều vấn đề bán phá giá, vì vậy bà tin rằng ngành công nghiệp Đài Loan phải có sự khác biệt hóa tốt hơn và tăng giá trị hơn, đây là con đường chúng ta phải đi.

Ông Củng Minh Hâm (Kung Ming-hsin), Chủ tịch Hội đồng Phát triển Quốc gia Đài Loan, chỉ ra rằng hiện nay các sản phẩm công nghiệp của Đài Loan được bán sang Trung Quốc, thuế quan chủ yếu tập trung vào ngành hóa dầu và máy móc, hầu hết các ngành điện tử hoặc bán dẫn đều không có thuế quan, cho nên sẽ không bị ảnh hưởng.

Viện trưởng Viện hành chính Đài loan Trần Kiến Nhân cũng cho biết, sự ép buộc kinh tế của Trung Quốc thực tế không ảnh hưởng nhiều đến Đài Loan, Bộ Kinh tế đã liên hệ với các công ty liên quan để tìm hiểu tác động đối với họ và sẽ cung cấp hỗ trợ và hướng dẫn cần thiết, để người dân yên tâm.

Ông Trần Kiến Nhân một lần nữa lên án cáo buộc vô lý và phiến diện của Trung Quốc rằng Đài Loan đã vi phạm các quy định của WTO và ECFA, ông tin rằng việc chèn ép kinh tế như vậy có mục đích chính trị rất cao. Ông kêu gọi Trung Quốc đàm phán thông qua các cơ chế và quy chuẩn của WTO để giải quyết hiệu quả các tranh chấp thương mại giữa hai bên.

Ứng cử viên tổng thống thuộc Quốc dân đảng Hầu Hữu Nghi cho rằng vụ việc này không những không giúp trao đổi thiện chí giữa hai bên eo biển Đài Loan mà còn làm tổn hại nghiêm trọng đến tình cảm của người dân Đài Loan. Ông chủ trương cần nhanh chóng tiến hành trao đổi bàn bạc trong khuôn khổ ECFA có tranh cãi, nếu không ngành nghề liên quan sẽ bị ảnh hưởng. Ông giải thích thêm rằng đã có những dấu hiệu cảnh báo khi Trung Quốc gần đây điều tra các rào cản thương mại, công chúng biết rằng ECFA có thể bị đình chỉ, tuy nhiên trong 8 tháng qua, Chính phủ Đảng Dân tiến vẫn chưa đưa ra kế hoạch cụ thể nào để đối mặt hay giải quyết vấn đề.

Liên Hợp Báo của Đài Loan đưa tin, người phát ngôn của Đảng Dân tiến Trương Chí Hào đã chỉ ra rằng chính quyền ĐCSTQ muốn sử dụng hoạt động kinh doanh thương mại để chèn ép chính trị, dùng kinh tế để bao vây chính trị, nhằm đạt được mục tiêu chính trị là gây ảnh hưởng đến kết quả bầu cử theo hướng có lợi cho họ (ĐCSTQ). Ông chỉ trích việc ĐCSTQ chèn ép chế kinh tế để can thiệp trắng trợn vào cuộc bầu cử ở Đài Loan. Thay vì đứng lên phản đối hành động man rợ của ĐCSTQ, ông Hầu Hữu Nghi đã nhiều lần hợp tác với sự can thiệp kinh tế và thương mại của ĐCSTQ, nhiều lần nhấn mạnh sự cần thiết phải khởi động lại thương mại dịch vụ và hàng hóa, đồng thời đã trở thành bàn tay đen của ĐCSTQ trong việc làm tổn hại đến hệ thống dân chủ của Đài Loan.

Ông Trương Chí Hào một lần nữa kêu gọi chính quyền ĐCSTQ giải quyết các tranh chấp kinh tế và thương mại xuyên eo biển thông qua trao đổi bàn bạc với Đài Loan hoặc thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp WTO, thay vì liên tục hạn chế trao đổi kinh tế và thương mại xuyên eo biển bình thường vì lý do chính trị, đồng thời cố gắng gây ảnh hưởng cuộc bầu cử ở Đài Loan. Hành vi xấu như vậy không nào nhận được sự công nhận của người dân Đài Loan.

Bộ Ngoại giao Đài Loan kêu gọi cộng đồng quốc tế đặc biệt chú ý đến rủi ro khi trao đổi kinh tế với Trung Quốc, việc sử dụng kinh tế làm vũ khí này nêu bật ý nghĩa chiến lược của việc đẩy nhanh giảm thiểu rủi ro kinh tế, vả cả tầm quan trọng của hợp tác quốc tế để cùng nhau chống lại chèn ép kinh tế.

Ông Tạ Kim Hà: Ít ảnh hưởng đến Đài Loan

SET News đưa tin rằng liên quan đến việc Trung Quốc thông báo hủy bỏ một số thuế ưu đãi ECFA, chuyên gia kinh tế tài chính Tạ Kim Hà (Hsieh Chin-ho) cho biết trong một cuộc phỏng vấn ngày 22/12 rằng, xuất siêu của Đài Loan với Trung Quốc trong 11 tháng đầu năm là 72,8 tỷ USD, nếu chỉ đơn thuần nói về xuất siêu thì Trung Quốc tất nhiên là rất quan trọng đối với Đài Loan, nhưng nhiều người hiện nay nói rằng chúng tôi kiếm được 170 tỷ USD từ Trung Quốc mỗi năm. Đây là những lời nói quá, về cơ bản nguồn gốc lớn nhất của xuất siêu chính là chất bán dẫn và các linh phụ kiện. Nếu cộng tất cả danh mục liên quan đến ECFA của Đài Loan sang Trung Quốc vào năm ngoái, xuất khẩu của Đài Loan sang Trung Quốc là 20,5 tỷ USD, nhưng linh kiện dựa trên chất bán dẫn lên tới 1.160 USD tỷ. Chất bán dẫn chiếm 63,8% kim ngạch xuất khẩu, nếu cộng thêm 73,4% thì tỷ lệ này là cao nhất, rõ ràng nguồn gốc của xuất siêu của Đài Loan đối với Trung Quốc hầu như đến từ các linh kiện liên quan.

“Trong những năm qua, tốc độ suy giảm của các ngành liên quan đến nhận danh sách sớm của ECFA thật đáng kinh ngạc!” Ông Tạ Kim Hà đưa ra một ví dụ, tốc độ suy giảm của ngành dệt may và công nghiệp hóa dầu đã vượt quá 30%. Những ngành này đã suy thoái từ lâu. Formosa Plastics là rõ ràng nhất với mức giảm hơn 30%, rất đáng sợ khi các ngành công nghiệp của Trung Quốc liên quan đến ECFA đang dư thừa năng lực sản xuất. Sự xâm nhập của Trung Quốc đã ảnh hưởng đến toàn thế giới, nhiều ngành công nghiệp không có khái niệm về chi phí vốn bỏ ra, từ ngành hóa dầu, ngành dệt may đến ngành thép, cuối cùng mọi thứ sẽ bị ngành công nghiệp Trung Quốc “nghiền nát” thành biển đỏ.

Ông nhấn mạnh rằng các ngành công nghiệp liên quan đến ECFA của Đài Loan thực sự đang suy thoái: “Hiện giờ có ECFA hay không thực sự không có gì khác biệt. Giá trị của sự tồn tại của ECFA bằng như mối quan hệ dây rốn giữa hai bên eo biển Đài Loan, nó cũng là một dấu hiệu cho thấy sự thù địch hoặc thiện chí trong tương tác giữa hai bờ eo biển.” Nếu bây giờ chấm dứt ECFA, sự ảnh hưởng thực chất là rất nhỏ, nhưng nó có thể gây ra áp lực tâm lý. Tức là, một số người thuộc phe Quốc Dân đảng ở Đài Loan sẽ hát cùng với ĐCSTQ, họ nói rằng ECFA sẽ tạo ra rất nhiều thất nghiệp, “thực sự mà nói thì chính là nhắm vào Formosa Plastics trước”, nhưng Formosa Plastics cũng đủ lớn, và tin rằng tập đoàn này có thể hấp thụ làn sóng tác động này.

Ông tin rằng mối liên hệ sâu sắc nhất giữa hai bờ eo biển Đài Loan chính là chất bán dẫn, nếu cắt hết chất bán dẫn, hàng nhập khẩu của Trung Quốc có thể còn một nửa mạng sống, 30 năm qua Đài Loan phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc, nhưng giờ đây kết cấu đã có sự thay đổi. Hầu hết các ngành công nghiệp của Đài Loan liên quan đến hàng rào thuế quan đều đã dịch chuyển ra ngoài Trung Quốc: “Nếu Trung Quốc muốn áp đặt lệnh trừng phạt đối với Đài Loan, bạn sẽ biết rằng khi con dao phản lại, quả bóng pelota chắc chắn sẽ đâm vào bạn”. 

Về tác động của lệnh trừng phạt ECFA đối với Đài Loan rốt cuộc lớn đến đâu? Ông Tạ Kim Hà cho biết: “Tác động rất nhỏ!” Ngành công nghiệp hóa dầu từ lâu đã phải đối mặt với áp lực giảm giá đối với các sản phẩm của Trung Quốc và đây không phải là một hiện tượng cá biệt ở Đài Loan. “Điều này không liên quan gì đến thái độ của chính phủ. Ngành này vẫn còn cần phải suy nghĩ làm thế nào để thay đổi”.