Trung Quốc, Nga tăng cường quan hệ ‘ở mọi cấp độ’ vào năm 2023

Trung Quốc và Nga đã đưa ra một nghị quyết chung nhằm tăng cường hợp tác trên nhiều mặt trận trong năm mới.

Một tháng rưỡi sau cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 nhằm ổn định quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã điện đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào cuối tháng trước. Trong khi ông Tập nhấn mạnh lập trường “khách quan và chính đáng” của Trung Quốc đối với cuộc chiến của Nga ở Ukraine, một cuộc xung đột mà Bắc Kinh từ chối lên án hoặc ủng hộ, cả hai nhà lãnh đạo đều nhắc lại mong muốn phát triển hơn nữa mối quan hệ trong suốt năm 2023.

Về phần mình, ông Putin cũng mời ông Tập đến thăm Moscow vào mùa xuân này. Khi được hỏi về việc liệu những kế hoạch như vậy có đang được tiến hành hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning nói với các phóng viên hôm thứ Ba rằng, “với tư cách là đối tác phối hợp chiến lược toàn diện, Trung Quốc và Nga cam kết xây dựng một kiểu quan hệ nước lớn mới tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi”.

“Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin đã duy trì liên lạc chặt chẽ về quan hệ Trung Quốc – Nga và các vấn đề quốc tế và khu vực lớn, đồng thời đưa ra định hướng chiến lược cho quan hệ đối tác chiến lược phối hợp,” bà nói thêm. “Trong năm mới, hai bên sẽ tăng cường trao đổi ở tất cả các cấp và tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của quan hệ song phương.”

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Andrey Rudenko đã lập luận rằng quan hệ đối tác này rất quan trọng để củng cố việc bảo vệ tầm nhìn chung của họ về an ninh toàn cầu, đặc biệt là khi đối mặt với các mối đe dọa từ Mỹ và các đồng minh.

“Sự gia tăng đáng kể của nguy cơ xung đột trên thế giới, chính sách mới nhất của Hoa Kỳ và các đồng minh nhằm làm trật bánh hệ thống an ninh toàn cầu và sự tập trung của họ vào việc ngăn chặn sự phát triển của các quốc gia chúng ta đã cho thấy rõ nhu cầu đối với Nga và các đối tác Trung Quốc của chúng ta nhằm củng cố toàn diện mối liên kết chiến lược giữa Moscow và Bắc Kinh,” ông Rudenko nói với Thông tấn xã Nga TASS.

Ông lập luận rằng liên kết này đang được tạo ra “có khả năng vừa chống lại các hành động phá hoại của Washington vừa huy động các lực lượng mang tính xây dựng của cộng đồng quốc tế để phát triển các mối quan hệ quốc tế cởi mở và công bằng mới.”

Những nỗ lực này đã thể hiện thông qua các nền tảng như Tổ chức Hợp tác Thượng Hải do cả hai đồng lãnh đạo, mà ông Rudenko cho rằng tiềm năng của nó đang phát triển ở châu Á. Và “bất chấp việc gây áp lực của mình, phương Tây không thể ngăn chặn quá trình này”, nhà ngoại giao Nga cho biết.

Khối chín quốc gia này bao gồm Ấn Độ, Iran, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Pakistan, Tajikistan và Uzbekistan. Iran là thành viên mới nhất được bổ sung vào nhóm, đã được nâng cấp thành thành viên đầy đủ trong hội nghị thượng đỉnh gần đây nhất vào tháng 9, trong khi số lượng các đối tác đối thoại tiếp tục tăng.

Trong cuộc thảo luận trực tuyến với ông Putin, ông Tập nói rằng Trung Quốc và Nga “cần tiếp tục khuyến khích các bên của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tăng cường đoàn kết và tin tưởng lẫn nhau, thể hiện sự ủng hộ lẫn nhau nhiều hơn trong các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi của nhau và cùng nhau chống lại sự can thiệp và sự phá hoại của các thế lực bên ngoài.”

Ông Putin nói rằng sự tương tác giữa Trung Quốc và Nga thông qua SCO, cũng như các nền tảng đa phương khác như Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, BRICS và G20, “nhằm tạo ra một trật tự thế giới công bằng dựa trên luật pháp quốc tế.”

“Chúng tôi chia sẻ quan điểm giống nhau về nguyên nhân, tiến trình và logic của sự biến đổi đang diễn ra trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu”, nhà lãnh đạo Nga khi đó cho biết. “Trước áp lực và sự khiêu khích chưa từng có từ phương Tây, chúng tôi bảo vệ các lập trường nguyên tắc của mình và bảo vệ không chỉ lợi ích của chúng tôi mà còn cả lợi ích của tất cả những người đấu tranh cho một trật tự thế giới dân chủ thực sự và quyền của các quốc gia được tự do quyết định vận mạng của mình”. 

Ông Putin cũng lưu ý rằng hợp tác quốc phòng và công nghệ quân sự “có một vị trí đặc biệt trong toàn bộ phạm vi hợp tác Nga – Trung và quan hệ của chúng ta”, đồng thời nói thêm rằng mục tiêu của Điện Kremlin là “tăng cường hợp tác giữa các lực lượng vũ trang của Nga và Trung Quốc”.

Các quan chức Hoa Kỳ đã liên tục đưa ra những lo ngại về mối quan hệ ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Nga trên nhiều mặt, bao gồm các vấn đề quân sự, chính trị và kinh tế.

Những lo ngại này đã được nêu rõ trong các tài liệu chiến lược do chính quyền Biden công bố trong những tháng gần đây. Chiến lược An ninh Quốc gia, xuất bản vào tháng 10, tuyên bố rằng “Hoa Kỳ lần đầu tiên sẽ cần phải ngăn chặn hai cường quốc hạt nhân lớn” trong thập kỷ tới, trong khi bản Đánh giá vị thế hạt nhân (Nuclear Posture Review) đã thảo luận về cách thức “một cuộc xung đột gần như đồng thời với hai quốc gia trang bị vũ khí hạt nhân sẽ tạo thành một tình huống cực đoan” trong đó vũ khí hạt nhân có thể được sử dụng để đáp trả các cuộc tấn công thông thường.

Bất chấp việc Bắc Kinh không sẵn sàng công khai ủng hộ các hành động của Moscow ở Ukraine, hai cường quốc vẫn tiếp tục tăng cường sự phối hợp của họ, bao gồm cả trong lĩnh vực quân sự. Binh sĩ Trung Quốc và Nga đã huấn luyện cùng nhau với tần suất ngày càng tăng, bao gồm cả cuộc tập trận hải quân bắn đạn thật “Joint Sea-2022” được tổ chức vào tuần trước ở Biển Hoa Đông.

Về mặt ngoại giao, Trung Quốc và Nga cũng ngày càng hình thành một khối thống nhất tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc trong những năm gần đây, trong đó động thái mới nhất là cùng nhau phủ quyết các biện pháp trừng phạt đối với Triều Tiên vì các vụ thử tên lửa. Bình Nhưỡng là một trong số ít quốc gia hoàn toàn đứng về phía Moscow trong cuộc chiến Ukraine, và các quan chức Mỹ tuyên bố Triều Tiên đã bắt đầu cung cấp vũ khí cho Nga để sử dụng trong cuộc xung đột, bất chấp sự phủ nhận của cả hai bên.

Sự phối hợp ở Thái Bình Dương giữa Trung Quốc và Nga cũng đã khiến các đồng minh của Hoa Kỳ là Nhật Bản và Hàn Quốc lo lắng.

Nga đã trở thành mục tiêu của một chiến dịch trừng phạt quốc tế chưa từng có do Hoa Kỳ dẫn đầu, khiến mối quan hệ kinh tế của nước này với Trung Quốc ngày càng trở nên quan trọng. Cả hai quốc gia đã nhiều lần đưa ra kế hoạch tăng cường khối lượng thương mại song phương và ông Rudenko nói rằng những nỗ lực đang được tiến hành để khôi phục lưu lượng hàng không và hành khách, ngay cả khi Trung Quốc đang trải qua đợt bùng phát COVID-19 nghiêm trọng.

Ngân Hà (theo Newsweek)