Tướng Mỹ: Tại sao xảy ra vụ to tiếng tại phòng Bầu Dục

Vừa rồi Tổng thống Ukraine lại nói ông “sẵn sàng” ký thỏa thuận khai khoáng. Điều này khiến giới quan sát quay trở lại đặt câu hỏi, rằng thế thì những chuyện ầm ỹ hôm Thứ Sáu là chuyện gì? Tướng Keane của Mỹ cho rằng ông Zelensky kỳ thực muốn ký, nhưng đồng thời cũng muốn lợi dụng dịp tới Nhà Trắng cho mục đích riêng của mình. Chưa rõ ông Zelensky đã nhận được điều ông ta muốn hay chưa, nhưng ông ấy đã nhận được sự khó chịu từ chính quyền Trump và đông đảo dân chúng Mỹ. Năm 2022, ông Zelensky cũng từng khiến Tổng thống Mỹ Joe Biden tức giận, khiến ông Biden phải nói rằng ông Zelensky không có lòng biết ơn đầy đủ đối với người Mỹ.

Trả lời phỏng vấn BBC (Anh) như được công bố hơn nửa ngày trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng ông ấy “sẵn sàng” ký thỏa thuận khai khoáng, và rất vui lòng “nói chuyện có tính xây dựng” với Mỹ về thỏa thuận này.

Truyền hình Fox (Mỹ) đã đặt câu hỏi cho Jack Keane rằng vừa mới sau vụ to tiếng và “bị đá ra khỏi Nhà Trắng” (kicked out of the White House) hôm Thứ Sáu vậy mà bây giờ ông Zelensky lại nói vậy là nghĩa làm sao? Ông Keane là đại tướng về hưu và cũng là nhà phân tích chiến lược của Mỹ.

Ông Keane trước hết tường thuật sự kiện và chỉ ra rằng ông Zelensky rõ ràng muốn dùng cơ hội xuất hiện trước ống kính truyền thông Mỹ để nói tình hình Ukraine khó khăn thế nào khi phải đối mặt với Nga, ông ta lên lớp với Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng đàm phán với Nga sẽ có rủi ro như thế nào vì Nga không đáng tin, v.v. Ông Keane nói ông đã xem đi xem lại đoạn video đó 3 lần.

“Đến giờ phút này thì chúng ta đã có được hiểu biết rõ ràng hơn rất nhiều về chuyện này, so với thời điểm nó mới xảy ra [hôm Thứ Sáu],” ông Keane nói. “Điều chúng ta chứng kiến tại cuộc họp báo chính là tính toán của Tổng thống Zelensky cùng Chánh văn phòng Yermak của ông ta.”

Theo ông Keane, thì ngay từ đầu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhìn ra vấn đề này rồi. Biểu hiện qua các cử chỉ như cách ông ấy nghe, cách nhìn xuống sàn nhà, v.v.

Theo kế hoạch thì đây là sự kiện họp báo ngắn, một “ăn mừng” ký hợp tác, theo phong cách ngoại giao thông thường. Nhưng mà ông Zelensky muốn nhân dịp đó để đưa ra một thông điệp riêng của mình.

Về tình mà nói, từ góc độ nhận thức của người Ukraine mà nhìn nhận, thì cách làm đó là có thể thông cảm được, vì đất nước Ukraine đang trong thời điểm khó khăn, theo ông Keane phân tích.

Nhưng mà, từ góc độ người Mỹ mà nhận thức, thì đó là ông Zelensky đang tìm cách “thao túng” (manipulate) cả Tổng thống Mỹ lẫn người Mỹ, ngay trước ống kính truyền thông. Trên đời này không ai thích bị người khác lợi dụng theo cách đó cả.

Không những thế, ông Zelensky còn “lên lớp” cho Tổng thống Mỹ rằng Tổng thống Nga Putin là “không đáng tin đâu”. Cách làm này lập tức dẫn tới tranh luận, vì hiện nay phe Mỹ đang trong giai đoạn đàm phán với Nga. Khi ông Trump tỏ ý phản đối thì ông Zelensky tiếp đó lại cãi tiếp. Ông Keane kể rằng ông Trump đã nhìn ông Zelensky một lát rồi quay xuống và nhìn xuống sàn nhà. Đây là tín hiệu rõ ràng rằng ông Trump không muốn kiểu tranh luận như vậy vào thời điểm đó.

Nhưng ông Zelensky vẫn tiếp tục kế hoạch của mình. Và tình huống tiến triển dẫn tới tranh cãi với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance.

“Như vậy, mục đích của ông Zelensky khi dự cuộc họp này là hoàn toàn khác với mục đích mở họp báo của ông Tổng thống Trump,” ông Keane bình luận.

“Ông Zelensky đã được bảo rằng đây không phải là cuộc nói chuyện dài, đây là ăn mừng thỏa thuận sắp được ký, và tỏ rõ với người Mỹ rằng [thỏa thuận] này là có gì tốt cho Ukraine, và tại sao nó cũng có chỗ tốt cho Mỹ cũng như cho người Mỹ. Đó chính là dự kiến của nhóm Trump,” ông Keane nói về phương thức ngoại giao thông thường mà cả thế giới vẫn thường làm vậy. “Nhưng mà, ông Zelensky có ý định hoàn toàn khác hẳn. Vì thế ông ta cứ làm như thế.”

“Nhóm ông Trump nhận ra điều đó,” ông Keane nói sau khi chỉ ra rằng ông Vance đã có lời nhắc nhở rất nặng với ông Zelensky rằng ông Zelensky cần có những lời ngoại giao cảm ơn gì đó.

“Cho nên họ tức giận, không phải bởi vì [nội dung] ông [Zelensky] nói cái gì, mà là vì cách mà ông ta nói, là vì thời điểm mà ông ta nói, là vì ông ta cứ muốn theo đuổi ý đồ thao túng người Mỹ.”

Tướng Keane nói rằng, sau vụ to tiếng này, có một số người Ukraine trong nước, và một số chính khách Châu Âu đã bày tỏ ủng hộ ông Zelensky. Không rõ rằng điều đó có nằm trong kế hoạch của Zelensky/Yermak hay không, nhưng mà theo tướng Keane, thì các chính khách Châu Âu bề ngoài là nói thế thôi, chứ kỳ thực đang tận lực khuyên ông Zelensky hãy đi làm lành (reconcile) với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Có thể làm lành được không? Khó nói trước. Nhưng ông Trump đã tuyên bố rằng theo ông Trump nhận định, thì là ông Zelensky không muốn hòa đàm, không muốn chiến tranh kết thúc bằng hòa bình. Cho nên chỉ chừng nào ông Zelensky, hoặc Kiev cử người khác, tới mang theo thiện chí muốn chiến tranh Ukraine kết thúc, thì mới làm việc tiếp.

• Năm 2022, theo báo cáo của NBC, ông Zelensky cũng từng làm Tổng thống Mỹ Joe Biden tức giận. Lúc đó là tháng 6/2022, ông Biden thông báo rằng 1 tỷ USD viện trợ đã được duyệt chi cho Ukraine. Nhưng không đợi ông Biden nói hết, thì ông Zelensky lại nói về khó khăn và muốn có thêm. Lúc đó ông Biden đã nổi nóng và nhắc nhở rằng ông Zelensky cần có lời cảm ơn vì hỗ trợ của Mỹ:

https://twitter.com/DefiyantlyFree/status/1896201823834493344?ref_src=twsrc%5Etfw” target=”_blank” rel=”noopener

• Để phản đối những lời chỉ trích, thì phe ủng hộ Zelensky thậm chí đã tập hợp và tung lên mạng xã hội đoạn video với miêu tả rằng ông Zelensky đã cảm ơn Mỹ tận 94 lần lận! Không rõ là họ không hiểu hay giả vờ không hiểu. Đây không phải là vấn đề cảm ơn bao nhiêu lần, mà là cách thức ứng xử trong ngoại giao. Người ta cung cấp hỗ trợ cho mình, và mình bày tỏ lời cảm ơn. Thông lệ nó là như thế. Tổng thống Mỹ không thể cứ đưa hàng trăm tỷ tiền bạc và súng đạn cho ai đó, rồi sau đó bị dân Mỹ, những người đóng thuế, chế giễu rằng ông tổng thống đang làm việc dại dột, vừa mất tiền vừa mất công thế mà người ta cũng chẳng lĩnh tình. Đây là vấn đề thường thức trong ngoại giao:

https://twitter.com/JayinKyiv/status/1896275308325847082?ref_src=twsrc%5Etfw” target=”_blank” rel=”noopener

Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà Thượng nghị sỹ Mỹ Lindsey Graham, người tự nhận trước đó vẫn là “fan của Zelensky”, thì nay đã kết luận rằng “Hầu hết tất cả người Mỹ nào mà chứng kiến những gì diễn ra hôm nay sẽ không muốn làm ăn với Zelensky nữa đâu, trong đó gồm cả tôi. Mà tôi là người đã đích thân tới Ukraine 9 lần kể từ khi chiến tranh khởi phát ở đó.”

• Bà đại sứ Ukraine trong cuộc họp lúc đó đã coi như bật khóc khi chứng kiến Zelensky cãi vã và thỏa thuận khai khoáng chìm dần vào đổ bể:

Nhật Tân