“Tỷ phú Bitcoin” người TQ nhận tội tại Anh, quyền sở hữu số tiền khổng lồ gây tranh cãi

Doanh nhân Trung Quốc Tiền Chí Mẫn (tên khác: Trương Nhã Địch), từng được mệnh danh là “nữ tỷ phú Bitcoin”, đã thừa nhận tội rửa tiền liên quan đến 61.000 Bitcoin (khoảng 6,9 tỷ USD) tại Tòa án Southwark, London, Anh. Quyền sở hữu khoản tiền phi pháp khổng lồ thuộc về Anh hay Trung Quốc hiện đang gây tranh cãi.

Vụ án này liên quan đến 61.000 Bitcoin – theo giá hiện tại tương đương khoảng 49,3 tỷ nhân dân tệ (khoảng 6,9 tỷ USD) – được xem là “vụ rửa tiền tiền bằng tiền mã hóa lớn nhất trong lịch sử nước Anh”. Hiện toàn bộ tài sản đã bị Cơ quan Công tố Hoàng gia Anh (CPS) phong tỏa. Tâm điểm của vụ việc chuyển sang câu hỏi: Ai sẽ là chủ sở hữu cuối cùng của khoản tiền phi pháp khổng lồ này.

Theo thông báo của cảnh sát Thiên Tân ngày 30/10, bà Tiền Chí Mẫn là người kiểm soát thực tế của Công ty TNHH Công nghệ Điện tử Lam Thiên Cách Duệ (Blue Sky Gerui Electronics Technology) tại Thiên Tân.

Từ năm 2014 – 2017, công ty này đã lấy danh nghĩa “phát triển môi trường”, “chăm sóc người cao tuổi thông minh” và “đào Bitcoin” để huy động vốn trái phép từ hơn 120.000 nhà đầu tư trên toàn quốc, với tổng số tiền khoảng 40,2 tỷ nhân dân tệ (khoảng 5,6 tỷ USD), hứa hẹn lợi nhuận lên tới 300%. Sau khi chuỗi vốn đổ vỡ vào năm 2017, bà mang theo khối tài sản khổng lồ bỏ trốn ra nước ngoài.

Theo tạp chí “Tin tức Trung Quốc” và “Kinh tế Nhật báo”, tại Trung Quốc, bà Tiền Chí Mẫn dùng biệt danh “Hoa Hoa”, thường xuất hiện tại các hội nghị quảng bá dưới hình tượng “nữ doanh nhân khuyết tật mang mặt nạ”, được người hâm mộ hô vang khẩu hiệu: “Bạn cho Cách Duệ 3 năm, Cách Duệ sẽ cho bạn 3 đời phú quý.”

Trên thực tế, bà đã chuyển đổi toàn bộ tiền đầu tư của nạn nhân sang Bitcoin, rồi dùng hộ chiếu giả trốn sang Anh qua Lào vào năm 2017.

Sau khi đến London, bà tự xưng là “thương nhân trang sức và bất động sản”, thuê biệt thự hạng sang tại khu giàu có với giá 17.300 bảng mỗi tháng (khoảng 22.700USD), đồng thời thuê một trợ lý người Hoa tên Ôn Giản với mức lương 4.000 bảng/tháng để giúp xử lý tiền mặt và giao dịch mua sắm. Theo truyền thông Anh, bà Tiền Chí Mẫn thường nằm trên giường để giao dịch Bitcoin, trong khi Ôn Giản phụ trách mua sắm hàng xa xỉ, xe hơi và các thương hiệu nổi tiếng nhằm “rửa sạch” số tiền phi pháp.

Năm 2018, khi hai người cố gắng dùng Bitcoin để mua biệt thự trị giá 23,5 triệu bảng (khoảng 30,8 triệu USD), họ đã thu hút sự chú ý của cảnh sát Anh. Cảnh sát đột kích nơi ở của họ, thu giữ máy tính xách tay và ví lạnh, đồng thời phong tỏa 61.000 Bitcoin. Tuy nhiên bà Tiền Chí Mẫn lại biến mất nhiều năm.

Năm 2021, Ôn Giản bị bắt. Tháng 3/2024 ông bị kết án 6 năm 8 tháng tù. Tháng 4/2024, bà Tiền Chí Mẫn cuối cùng cũng bị bắt tại Yorkshire, Anh. Cảnh sát phát hiện trong túi quần thể thao của bà có một thiết bị ví điện tử khác.

Tại tòa án vào tháng Chín năm nay, bà nhận tội và giao nộp mật khẩu ví, tiết lộ trong đó vẫn còn khoảng 67 triệu bảng (khoảng 88 triệu USD) tiền mã hóa. Hiện Cơ quan Công tố Hoàng gia Anh đã kiểm soát hơn 5 tỷ bảng Anh tài sản phi pháp trong vụ án.

Theo tin tức, Bộ Tài chính Anh có ý định “sử dụng” khoản tiền này để bù đắp thâm hụt ngân sách, nhưng giới luật sư phản đối mạnh mẽ.

Luật sư William Glover thuộc hãng Fieldfisher, đại diện cho hàng nghìn nạn nhân Trung Quốc, cho rằng số tài sản này thuộc về các nhà đầu tư Trung Quốc, Chính phủ Anh không có quyền vượt lên trên quyền lợi tài sản của họ.

Cơ quan Công tố Hoàng gia Anh cho biết, họ sẽ xin lệnh dân sự để tiến hành “kế hoạch bồi thường” cho các nạn nhân Trung Quốc, nhưng vẫn chưa rõ việc bồi thường sẽ dựa theo giá Bitcoin hiện tại hay theo số tiền gốc đầu tư ban đầu.

Vào năm 2017, mỗi Bitcoin chỉ trị giá khoảng 750 bảng (khoảng 986 USD), trong khi hiện nay đã vượt 83.000 bảng (khoảng 109.000 USD). Nếu phân chia dựa theo số vốn gốc, phần lợi nhuận khổng lồ do giá tăng sẽ thuộc về Chính phủ Anh.

Nếu như tại thời điểm bị tịch thu, số Bitcoin này chỉ có giá trị khoảng 200 triệu USD, thì nay con số đó đã phình lên hơn 6,7 tỷ USD.

Một số nguồn tin cho biết Vương quốc Anh đang xem xét thiết lập chương trình bồi thường cho các nạn nhân, song có khả năng họ chỉ nhận được phần tiền đã được xác minh là bị lừa, chứ không phải mức tăng giá trị hơn 3.000% của Bitcoin trong những năm qua.

Trong nội bộ Chính phủ Anh, quan điểm cũng chia rẽ. Một số thành viên cho rằng Anh nên giữ lại phần lớn số Bitcoin bị tịch thu, chỉ hoàn trả giá trị gốc cho phía Trung Quốc hoặc cho các nạn nhân.

Tuy nhiên, phe phản đối cảnh báo rằng động thái này có thể làm gia tăng căng thẳng ngoại giao với Bắc Kinh và ảnh hưởng tiêu cực tới hình ảnh quốc tế của Anh.

Giới quan sát nhận định rằng một cuộc chiến pháp lý phức tạp và kéo dài gần như chắc chắn sẽ xảy ra, trước khi có bất kỳ khoản tiền nào được hoàn trả, dù cho người nhận là nạn nhân của vụ lừa đảo hay Chính phủ Anh.

Cảnh sát Thiên Tân cho biết, họ đang tiếp tục hợp tác với cảnh sát Anh trong việc truy thu tài sản xuyên quốc gia, nỗ lực tối đa để giảm thiểu thiệt hại cho nhà đầu tư, đồng thời cảnh báo người dân không tin vào các “đại lý truy thu xuyên biên giới” để tránh bị lừa đảo thêm lần nữa.

Theo truyền thông Trung Quốc, bà Tiền Chí Mẫn là nghi phạm chính trong vụ án huy động vốn trái phép của Công ty Lam Thiên Cách Duệ tại Thiên Tân năm 2017. Vụ án liên quan hơn 43 tỷ nhân dân tệ (khoảng 6 tỷ USD) và khoảng 130.000 nạn nhân, phần lớn là người cao tuổi ở 31 tỉnh, thành và khu tự trị trên khắp Trung Quốc.

Quan chức Mỹ: Các tổ chức rửa tiền Trung Quốc đã trở thành lực lượng chủ đạo toàn cầu

Ngày 30/4, tại phiên điều trần của Tiểu ban kiểm soát ma túy quốc tế thuộc Thượng viện Mỹ, quan chức Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI) ông Mayoral cho biết, các tổ chức rửa tiền Trung Quốc hiện đang giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động rửa tiền toàn cầu.

Những tổ chức này không chỉ hỗ trợ các tập đoàn buôn ma túy Mexico chuyển đổi lợi nhuận bất hợp pháp, mà còn cung cấp dịch vụ đổi ngoại tệ tại Mỹ, giúp các tổ chức tội phạm chuyển tiền bẩn thành tiền hợp pháp.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Nelson cho biết, Mỹ đã theo dõi sự trỗi dậy của các tổ chức rửa tiền Trung Quốc từ năm 2018. Tuy nhiên, do cấu trúc của các tổ chức này phân tán, không có trung tâm điều phối, và chủ yếu dựa vào cộng đồng người Hoa hải ngoại để hoạt động, nên rất khó bị xử lý theo pháp luật. Đây là thách thức lớn đối với cơ quan điều tra Mỹ.

Ngoài ra, quan chức Cục Phòng chống Ma túy (DEA) Kimbell cũng mô tả chi tiết các phương thức hoạt động của nhóm rửa tiền Trung Quốc: Họ có thể sử dụng tiền mã hóa, hệ thống ngân hàng ngầm, vận chuyển hàng hóa số lượng lớn hoặc mua bất động sản để che giấu hành vi rửa tiền.

Kết thúc phiên điều trần, các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng việc trấn áp các tổ chức rửa tiền Trung Quốc cần có sự hợp tác quốc tế, bao gồm chia sẻ tình báo và xây dựng luật pháp nghiêm ngặt hơn, nhằm bảo vệ sự ổn định và an toàn của hệ thống tài chính toàn cầu.