Ukraine cấm biển số xe chứa các chữ “Z” và “V” vì liên quan đến quân Nga

Chính phủ Ukraine hôm 28/4 đã ban hành hướng dẫn triển khai lệnh cấm các biển số xe chứa các chữ “Z” và “V” vì chúng liên quan đến quân đội Nga. Trong phong trào “chống Nga” hiện đang lên cao ở Ukraine, thì các chữ này vẫn được coi là liên quan đến quân đội Nga, và từ tháng 4/2022 Quốc hội Ukraine đã ban lệnh cấm sử dụng những chữ này trong một số tình huống.

Nội các Bộ trưởng Ukraine đã có văn bản hướng dẫn cấm sử dụng và cấp phép cho các biển số xe mang các chữ nhạy cảm.

Quy định của chính phủ có quy tắc khá rắc rối chứ không phải cứ dính chữ “Z” hay “V” liền cấm. Và cũng không chỉ liên quan đến biển số xe, mà cả một số các biển hiệu hay nhãn hiệu nữa. Lưu ý rằng tên của tổng thống đương nhiệm của quốc gia này (Volodymyr Zelensky) có mang cả chữ “V” và chữ “Z”, cho nên chắc hẳn là cái tên này không bị cấm theo quy tắc của chính phủ.

Như hình minh họa bên trên (lấy từ văn bản hướng dẫn của chính phủ) thì các từ như VICTORY, ZORRO, và PIZZA là không bị cấm, trong khi đó các từ như KUZVAS, ZAPOBEDU, hay ZAPRAVDU là bị cấm.

Ngoài ra, tiếng Nga và tiếng Ukraine thực ra không chỉ dùng chữ cái Latin, mà dùng bộ chữ Cyrillic. Tức là lệnh này không chỉ liên quan chữ “Z” và “V” trong bộ chữ cái Latin, mà còn liên quan đến một số chữ cái loằng ngoằng trong bộ chữ Cyrillic.

Ngoài ra, theo quan điểm của Chính phủ Ukraine, thì thế lực thù địch là không chỉ có Nga, cho nên trong công văn nói trên của chính phủ còn viết: “lệnh cấm này áp dụng cho cả các chữ khắc và hình ảnh, biểu tượng của chế độ toàn trị cộng sản, chế độ toàn trị quốc gia xã hội chủ nghĩa (Nazi).”

Nếu có những từ hay biểu tượng xuất phát từ tôn giáo hay chủng tộc, hoặc thương phẩm hay nhãn hiệu, nhất là từ nước ngoài, nếu trót dính vào những chữ hoặc hình tượng ‘nhạy cảm’ đối với Chính phủ Ụkraine, thì phải làm sao? Văn bản của chính phủ cũng có hướng dẫn liên quan đến tình huống này.

• Ukraine phản đối Louis Vuitton dùng chữ V màu cờ Nga — Đầu tháng 3 vừa rồi, Mikhailo Podolyak, cố vấn tổng thống Ukraine, đã chỉ trích gay gắt Louis Vuitton vì hãng Pháp này dùng chữ “V” và bộ màu giống màu cờ Nga, bất chấp biểu tượng này đã được Louis Vuitton dùng tới tận 120 năm nay rồi.

Có tờ báo chỉ ra, biểu tượng quân sự của Nga không chỉ có chữ “Z” và “V”, mà còn có chữ “O”. Không rõ sau này Chính phủ Ukraine có bổ sung thêm chữ “O” hay ký hiệu hình tròn vào trong danh sách những gì bị cấm hay không.

Chữ “Z” còn có một diễn giải khác —zwastika— tức là một nửa của dấu hiệu thập ngoặc mà Đức quốc dùng năm xưa, cho nên chữ này đặc biệt nhạy cảm ở Ukraine hiện nay.

• Ukraine thúc đẩy đưa thêm chủ đề giới tính vào trường học
• Nga thắt chặt kiểm soát tuyên truyền tình dục phi truyền thống
• Tổng thống Zelensky ký luật cấm các tên địa lý liên quan đến Nga
• Chính quyền Ukraine đổi ngày lễ Giáng sinh

Kể từ phong trào bạo động Maidan những năm 2013–2014 lật đổ vị tổng thống được cho là thân Nga, tư tưởng ‘chủ nghĩa dân tộc’ phát triển khá mạnh ở Ukraine, nhất là tư tưởng ‘chống Nga’. Năm 2015, chính quyền mới của Tổng thống Petro Poroshenko đã ban luật mang tên “phi Xô viết hóa” khiến hàng vạn tên đường phố hay địa danh phải thay đổi.

Đặc biệt là vào thời điểm chiến tranh Nga-Ukraine đang diễn ra hiện nay, ‘chủ nghĩa dân tộc’ này trở nên rất mạnh, thậm chí tượng đài của danh nhân Nga trong lịch sử cũng bị phá dỡ. Những gì liên quan đến dân tộc Nga, văn hóa Nga, v.v. đều có thể bị bài xích.

Như tin đã đưa, hôm 23/4, ông Zelensky đã ký đạo luật mang tên “phi thực dân hóa” (phi đế quốc hóa), trong đó các tên và biểu tượng hay hình ảnh ở nơi công cộng mà liên quan đến văn hóa Nga đều bị cấm. Ví như tượng đài, tên đường phố, v.v. là bị liên quan. Trong 3 tháng kể từ ngày ký luật cho tới ngày luật bắt đầu có hiệu lực, các ban ngành chính phủ phải lên kế hoạch và bắt đầu triển khai.