Ukraine ‘khó có khả năng’ giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất – The Independent

Sau khi Tổng thống Trump thay đổi lập trường và nói rằng Ukraine với sự giúp đỡ của EU và NATO có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất về tay Nga, hôm 25/9 tờ báo Anh The Independent xuất bản bài viết “Liệu Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất vào tay Nga? Bản đồ cho thấy quy mô nhiệm vụ khổng lồ dù Trump kêu gọi ‘chiến đấu và chiến thắng“. Bài viết trích lời của 3 chuyên gia, cho rằng điều đó là “phi thực tế”.

Bài báo cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định Ukraine có thể lấy lại toàn bộ vùng đất bị Nga chiếm đóng kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào tháng 2/2022, đánh dấu sự thay đổi lớn trong quan điểm về cuộc chiến của ông.

Tổng thống Mỹ viết trên Truth Social rằng quân đội Kiev có thể “lấy lại tất cả Ukraine theo biên giới ban đầu”, đồng thời cho rằng ông Putin và Nga đang gặp “rắc rối kinh tế lớn”.

Tuy nhiên, The Independent đưa tin các chuyên gia quân sự cho rằng Ukraine có thể đẩy Nga lùi về đường biên năm 2022, và buộc ông Putin tìm kiếm thỏa thuận hòa bình – “nhưng chỉ khi tồn tại một chuỗi điều kiện nghiêm ngặt và gần như phi thực tế”.

Tờ báo này đã trao đổi với 3 chuyên gia am hiểu về quân đội Nga, nền kinh tế Nga và tuyến đầu Ukraine để xem liệu phát biểu của ông Trump có thể thành hiện thực hay không.

Điều kiện nào để Ukraine đẩy lùi được quân Nga?

Các chuyên gia nói rằng về lý thuyết, Ukraine luôn có khả năng giành lại 13% lãnh thổ bị Nga chiếm từ đầu cuộc chiến. Nhưng trong thực tế, điều đó đòi hỏi một chuỗi điều kiện cụ thể.

“Liệu họ có thể lấy lại một phần lãnh thổ đã mất kể từ tháng 2/2022? Tôi nghĩ là chắc chắn,” ông John Lough, trưởng chính sách đối ngoại tại Trung tâm Chiến lược Tân Âu Á nói. “Chúng ta đã thấy trong cuộc phản công cuối năm 2022 họ đã lấy lại rất nhiều lãnh thổ vào thời điểm đó.”

Ông Lough cho rằng lực lượng Ukraine “chiến đấu rất tốt” nếu so với quy mô quân đội của Nga. Ông nhấn mạnh các cuộc tấn công lặp lại của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu là chiến lược gây thiệt hại cho nền kinh tế Nga.

Nhưng để Ukraine vượt trội về mặt quân sự so với Nga, theo ông, còn cần “rất nhiều hỗ trợ hơn từ các đồng minh”, bao gồm một “lá chắn trên không” hiệu quả để bảo vệ khỏi các đợt không kích đêm, và nhiều vũ khí tầm xa hơn.

“Rất khó để thấy [Kiev] đạt được năng lực quân sự” để áp đảo lực lượng Moskva, ông Lough nói thêm. “Điều đó thực sự không có vẻ khả thi, trừ khi Nga bị tê liệt về kinh tế. Có lẽ đây là điều mà Trump đang nghĩ tới.”

Đột phá quân sự của Ukraine sẽ mất “hơn một năm”

Với sự thay đổi bền vững trong chính sách của Mỹ nhằm làm suy yếu và gây áp lực đối với nền kinh tế Nga, cùng với hỗ trợ quân sự mạnh mẽ, ông Lough cho rằng Ukraine có thể giành lại một phần lớn lãnh thổ và buộc ông Putin chấp nhận thỏa thuận hòa bình. Ông cảnh báo rằng điều này không thể thực hiện nhanh – sẽ mất ít nhất 12 đến 18 tháng.

Và trong khi thái độ của ông Trump có vẻ đã thay đổi, ông Lough cho rằng vẫn hoài nghi liệu điều đó có thực sự dẫn đến một sự thay đổi bền vững trong chính sách của Mỹ hay không.

Ông Keir Giles, chuyên gia quân sự Nga và nghiên cứu viên cao cấp trong chương trình Nga và Âu Á của Chatham House, cho rằng “Không có gì cho thấy sẽ có sự thay đổi khỏi chính sách nhất quán của chính quyền Trump là phó mặc [bỏ rơi] Ukraine”.

Ông nói rằng “Ukraine luôn có thể đánh bại Nga”, nhưng chỉ “nếu Mỹ thực sự quan tâm đến điều này xảy ra”. Dưới thời Trump và Joe Biden, theo ông, điều đó chưa từng xảy ra. “Điều cần là sự hỗ trợ từ liên minh các quốc gia ủng hộ Ukraine, chủ yếu là Mỹ, mà không đi kèm điều kiện,” ông nói thêm.

Thành công quân sự sẽ đòi hỏi “sự kiệt quệ của nền kinh tế Nga”

Ông Emil Kastehelmi, nhà phân tích quân sự của nhóm chuyên gia OSINT Black Bird (Phần Lan), cũng hết sức nghi ngờ khả năng Ukraine áp đảo quân đội Nga ở mức độ cần thiết để đẩy họ trở về đường biên 2022.

“Có thể họ phản công ở mức cục bộ; thực tế họ đã làm điều đó trong mùa hè và vào mùa thu,” ông Kastehelmi nói. “Nhưng Nga cũng đang tiến lên, và tôi không cho rằng trong điều kiện hiện nay, Ukraine có thể lấy lại toàn bộ đất đai của mình.”

Một điều kiện tiên quyết để lực lượng Nga bị đẩy lùi và ông Putin bị buộc vào hòa bình là “sự kiệt quệ của nền kinh tế và xã hội Nga,” ông bổ sung. Nhưng sự sụp đổ của quân đội Nga theo cách khiến họ phải rút lui trên diện rộng là “vô cùng khó xảy ra,” ông Kastehelmi nói.

Việc đánh bại quân đội Nga nhiều lần trong khi liên tục vạch kế hoạch đột phá chiến lược là một “nhiệm vụ đồ sộ” chỉ có thể nếu các quốc gia phương Tây tham gia sâu hơn vào nỗ lực kháng chiến của Ukraine, ông giải thích.

Phản công Donetsk của Ukraine có ý nghĩa ra sao?

Ông Zelensky khẳng định Ukraine đang đạt được những tiến triển lớn ở vùng Donetsk, nơi Nga đã tiến lên trong hơn một năm khi tìm cách chiếm thị trấn chiến lược Pokrovsk.

“Chính tại đó có một trong các hướng tấn công quan trọng nhất của Nga, và họ không thể mở một cuộc tấn công toàn diện ở đó. Quân đội chúng ta đang tiêu diệt lực lượng họ,” ông nói trong bài phát biểu video đêm muộn cuối tuần trước. “Người Nga đã chịu tổn thất đáng kể, và ‘quỹ trao đổi tù binh’ của chúng ta được bổ sung đáng kể – mỗi ngày có thêm tù nhân Nga bị bắt.”

Nhưng Kastehelmi nói ông không hoàn toàn hiểu “Zelensky thực sự đang nói gì”. Ông cho rằng lực lượng Ukraine đã thực hiện một số cuộc phản công cục bộ, chiếm lại một vài làng và vùng đất, nhưng những nơi này sau đó đã đổi tay “vài lần”.

Ông Kastehelmi nghi ngờ tuyên bố của ông Zelensky rằng Ukraine đã giành được tiến triển đáng kể ở Donetsk.

“Khoảng đất mà ông ấy nói đã bị chiếm lại có vẻ bị thổi phồng, và thường Zelensky rất mơ hồ khi nói về những điều này, nên khó nói ông ấy thực sự muốn nói gì.”

“Tôi nghĩ đó giống như thông điệp chiến lược gửi phương Tây, đặc biệt là gửi ông Trump, để củng cố những tuyên bố này một chút so với tình hình thực tế.”

Giáo sư Mearsheimer: Ông Trump muốn “rửa tay” khỏi cuộc chiến

Như Trí Thứ VN đã đưa tin, Giáo sư Mearsheimer khi bình luận về phát ngôn mới của ông Trump liên quan đến cuộc chiến Nga – Ukraine đã nói đây là một tuyên bố khó tin, vì Ukraine đang ở trong tình thế vô vọng, và ông Trump cũng không giải thích Ukraine làm thế nào để có thể đảo ngược tình hình trên chiến trường, cũng như ông Trump không đề cập đến việc Hoa Kỳ sẽ làm gì để đạt được điều này. Thay vào đó, Trump giao trách nhiệm này lại cho EU và Ukraine, nói rằng Mỹ sẽ cung cấp vũ khí qua NATO nhưng NATO sẽ quyết định cách sử dụng chúng.

Ông Mearsheimer diễn giải rằng Tổng thống Trump đang “rửa tay” khỏi cuộc xung đột để tự bảo vệ mình khi Ukraine thua trận, tránh bị đổ lỗi là đã cắt viện trợ.

Mặc dù ông Zelensky đã phản ứng một cách ngoại giao, cho rằng tuyên bố của ông Trump “tích cực” và cho thấy Mỹ sẽ hỗ trợ Ukraine “đến cùng”. Tuy nhiên, ông Mearsheimer tin rằng ông Zelensky hiểu rõ ông Trump không cung cấp đủ phương tiện để Ukraine giành lại lãnh thổ đã mất.

Trái ngược với tuyên bố của ông Trump gọi Nga là “hổ giấy”, Bộ Quốc phòng Nga trong những tháng gần đây liên tục báo cáo các đợt tiến công ổn định, đặc biệt ở khu vực Cộng hòa Nhân dân Donetsk.

Lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát 4.700 km² và 205 khu định cư trong năm nay, cơ quan này báo cáo hôm thứ Năm (25/9).

Đầu tháng này, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, ông Aleksandr Syrsky, cũng thừa nhận rằng Nga đang chiếm ưu thế ở tiền tuyến, khi quân đội nước này đang áp đảo ở tất cả các khu vực then chốt.