Ukraine và EU sợ Hungary tìm cách nới lỏng trừng phạt Nga

Lại sắp đến ngày EU gia hạn các lệnh bao vây kinh tế Nga, theo truyền thông Ukraine, thì có thể Thủ tướng Hungary Viktor Orban sẽ không đồng ý gia hạn các lệnh trừng phạt này, toàn bộ hoặc một phần. Nếu hòa bình trở về với nhân dân Ukraine, và nếu các lệnh trừng phạt cũng gỡ bỏ, thì việc đóng băng khối tài sản Nga sẽ thế nào?

Ngày 15/3 tới là ngày EU bắt đầu phải cân nhắc gia hạn các lệnh trừng phạt kinh tế nhắm vào Nga. Cụ thể là nhắm vào 2.400 cá nhân và doanh nghiệp Nga.

Theo các con số trong báo cáo nói trên của truyền thông Ukraine, trong tổng số khối tài sản Nga đang bị phong tỏa, thì phần nằm trong Ngân hàng Euroclear Bỉ là lớn nhất, 190 tỷ euro. Các phần khác nằm rải rác trong các nước thành viên EU và Mỹ.

Cơ sở pháp lý khiến ngân hàng hạ lệnh đóng băng tài sản của khách hàng (những người vì đã tin vào ngân hàng nên mới để tiền ở đó), ấy là các lệnh trừng phạt do chính phủ ban hành với lý do chiến tranh Ukraine. Phía Nga không thừa nhận cái gọi là “cơ sở pháp lý” ấy, và gọi đó là hành động trộm cướp.

• Các lệnh trừng phạt EU áp đặt lên Nga về cơ bản là căn cứ theo 3 sự kiện chủ yếu như sau.
• Lần đầu áp lệnh trừng phạt là từ tháng 3/2014, sau khi bán đảo Crimea được Liên bang Nga sáp nhập. Phương Tây không thừa nhận tính hợp pháp của việc này. Còn phía Nga tuyên bố đây là do đảo chính Maidan Kiev dẫn đến Crimea cùng những tỉnh phía Đông Ukraine muốn ly khai khỏi Kiev, và theo đúng luật pháp quốc tế định ra bởi Hiến chương Liên Hợp Quốc, người dân Crimea bầu cử và đồng ý trở về Đất Mẹ Nga.
• Đợt tiếp theo EU gia tăng các lệnh trừng phạt là sau sự cố tháng 7/2014 chuyến bay MH17 của Malaysia Airline bị bắn rụng ở không phận gần nơi giao tranh quân sự, khiến toàn bộ 298 người mất mạng, trong đó 283 người là hành khách, chủ yếu là người mang quốc tịch Hà Lan, 193 người, trong số 211 người mang quốc tịch EU. Phương Tây kết luận rằng máy bay bị bắn rụng bởi tên lửa bắn ra từ quân ly khai Donetsk do Nga hậu thuẫn. Sau đó, có xuất hiện một điều tra độc lập cho ra kết quả trái chiều rằng tên lửa đó là loại tên lửa mà chỉ Ukraine mới có.
• Đợt thứ ba là sau tháng 2/2022, phương Tây cáo buộc Nga tiến hành chiến tranh xâm lược nước láng giềng Ukraine. Nga tuyên bố rằng đó là “hoạt động quân sự đặc biệt” nhằm bảo vệ người Nga, phi phát xít hóa, và gọi đó là chiến tranh ủy nhiệm do phương Tây núp sau chính quyền Kiev.
• Trong bối cánh chiến tranh Ukraine tiến tới hòa bình hoặc ngừng bắn theo công thức nào đó, thì các lệnh trừng phạt này có thể sẽ được gỡ bỏ, tất cả hoặc một phần.

Theo cơ chế của EU, cứ 6 tháng 1 lần thì các lệnh trừng phạt này cần được xét duyệt lại, và gia hạn nếu thấy chúng vẫn còn phù hợp với tình hình thực tế. Cần bỏ phiếu đồng thuận 100% của các thành viên EU.

“Họ (Hungary) muốn thay đổi mọi thứ thông qua cái gọi là đàm phán hòa bình do Mỹ đề xướng,” một quan chức EU nói với truyền thông Ukraine, than phiền việc Thủ tướng Viktor Orban của Hungary có thể sẽ dùng quyền phủ quyết cho lần gia hạn sắp tới.

Nếu không thể tiếp tục đóng băng khối tài sản của Nga, thế thì EU sẽ phải giảm đi các khoản viện trợ cho Ukraine.

Việc lo lắng này là có cơ sở, theo tờ báo phân tích, là vì trong cái gọi là “hội nghị thượng đỉnh” vừa qua diễn ra tại Kiev, thì ông Orban “đã tuyên bố rằng Hungary không có trách nhiệm buộc phải gia hạn các lệnh trừng phạt nhắm vào Nga”, theo lời kể của một nhà ngoại giao EU, tờ báo Ukraine không nêu tên.

Tờ báo cũng cho hay, phía Hungary đã không có câu trả lời khi được tờ báo chất vấn về việc này.

Nhật Tân