Viện Lập pháp Đài Loan thông qua dự luật “mở rộng quyền lực”, hơn 70.000 người biểu tình

Ngày 28/5, Viện Lập pháp Đài Loan đã thông qua một số quy định của luật về thực thi quyền lực trong lần đọc thứ ba. Bên ngoài Viện Lập pháp, hàng chục ngàn người đã biểu tình. Đảng Dân Tiến cầm quyền cho biết họ sẽ yêu cầu giải thích theo hiến pháp về vấn đề này.

Theo thông tin từ báo chí Đài Loan, ông Hàn Quốc Du, Viện trưởng Viện Lập pháp Đài Loan, đã đập búa vào hôm thứ Ba và thông báo rằng “Đạo luật thực thi quyền lực của Viện Lập pháp” đã được thông qua trong lần đọc thứ ba.

Cái gọi là “Năm luật về cải cách quốc hội” do phe Xanh (Quốc dân đảng) và phe Trắng (Đảng Nhân dân) thúc đẩy thông qua lần này còn bao gồm cả việc “tổng thống đến Viện Lập pháp để báo cáo về tình hình đất nước” như một thông lệ thông thường, khi các nhà lập pháp đặt câu hỏi bằng miệng, tổng thống nên trả lời theo thứ tự; ngoài ra, quy định liên quan đến “tội khinh thường Quốc hội” quy định rằng người bị thẩm vấn không được từ chối trả lời, từ chối cung cấp thông tin hoặc thực hiện các hành vi khinh thường Quốc hội khác, và những người phạm tội sẽ bị phạt tiền; khi nhân viên chính phủ bị thẩm vấn tại Viện Lập pháp, những người khai man sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự; trong dự luật “Luật mở rộng về quyền điều tra và điều trần của Viện Lập pháp”, quy định rằng khi nhân viên quan hệ xã hội tham dự phiên tòa điều trần đưa ra lời khai, những người khai man sẽ bị phạt treo theo nghị quyết của Viện Lập pháp. Ngoài ra, nội dung của dự luật nói trên còn bao gồm việc “tăng cường quyền lực của Viện Lập pháp trong việc đồng ý các vấn đề nhân sự” và “ghi danh bỏ phiếu bầu viện trưởng và phó viện trưởng của Viện Lập pháp”, v.v.

Vì sao dự luật cải cách Quốc hội gây tranh cãi?

Trung tâm Kiểm tra Sự thật của Đài Loan đã đưa ra những tranh luận chủ yếu về các sửa đổi lập pháp đối với quyền lực của Viện Lập pháp: Đầu tiên, hầu hết những người hoài nghi đều tập trung vào thực tế là Cơ quan Lập pháp có quyền điều tra, bất kỳ cá nhân hoặc công ty nào cũng có thể bị thẩm vấn và yêu cầu cung cấp thông tin kinh doanh bí mật. Báo cáo dẫn lời Trần Chí Hùng, hiệu trưởng Trường Khoa học Công nghệ và Luật của Đại học Giao thông Dương Minh (National Yang Ming Chiao Tung University), phân tích rằng dưới sự bảo vệ của Hiến pháp, sẽ có phạm vi cốt lõi mà quyền điều tra lập pháp không được can thiệp, chẳng hạn như bí mật nhà nước, bí mật điều tra, quyền riêng tư cá nhân, cũng như quyền tự do tài sản, bí mật kinh doanh, v.v.

Một tranh cãi khác là những nhân sự có liên quan sẽ bị trừng phạt nếu không hợp tác điều tra. Ông Tô Nghiêm Đồ, nhà nghiên cứu tại Viện Luật thuộc Viện nghiên cứu Trung ương Đài Loan (Sinica), cho rằng những cải cách của Quốc hội, như sửa đổi luật về quyền hạn điều tra, là vấn đề được xã hội Đài Loan quan tâm. Thế giới bên ngoài sẽ hy vọng rằng các phán quyết và hình phạt liên quan sẽ được thông qua theo đúng thủ tục, thay vì chờ Viện Lập pháp quyết định và áp dụng hình phạt. Tình trạng lạm dụng quyền lực đã xảy ra và các bên liên quan chỉ có thể tìm kiếm sự giải quyết sau khi xảy ra.

Phản ứng của 3 chính đảng

Ông Phó Côn Kỳ (Fu Kun-chi), người triệu tập của Quốc dân đảng tại Viện Lập pháp, đảng lớn nhất trong Quốc hội Đài Loan, cho biết sau lần đọc dự luật lần thứ ba rằng Đài Loan cuối cùng đã bắt kịp xu hướng dân chủ của thế giới sau khi tụt hậu hàng chục năm, và có được cơ chế điều trần và quyền điều tra mà nghị viện nước ngoài có: “Liên quan đến tất cả các loại vụ lừa đảo liên quan đến tiền thuế của người dân, sẽ lần lượt bị phanh phui trong tương lai. Đảng Nhân dân và Quốc dân đảng cũng sẽ thành lập một đội điều tra đặc biệt của các đảng đối lập để điều tra lừa đảo.”

Ông Hoàng Quốc Xương, người triệu tập của Đảng Nhân dân Viện Lập pháp, và là người đã bắt tay với Quốc dân đảng để thúc đẩy thông qua dự luật, nói rằng việc thông qua dự luật cải cách Quốc hội là một chiến thắng cho nền dân chủ Đài Loan: “Người dân Đài Loan kỳ vọng rằng Quốc hội sẽ đứng về phía nhân dân và giám sát, kiểm tra, cân bằng quyền hành pháp một cách hiệu quả. Theo trật tự hiến pháp dân chủ, cần phát huy chức năng phân lập quyền lực, cân bằng hiến chính.”

Đảng Dân Tiến cầm quyền đã thua liên minh Xanh và Trắng về số người biểu quyết, người triệu tập của Đảng Dân Tiến tại Viện Lập pháp – ông Hà Kiến Minh (Ker Chien-ming) chỉ trích: “Hôm nay, ngày 28/5, là một ngày nhục nhã của quốc gia.” Ông chỉ trích Viện trưởng Viện Lập pháp Hàn Quốc Du không hề trung lập về mặt hành chính và không tuân theo công lý thủ tục, là một tội nhân lịch sử.

Ông Hà Kiến Minh nói, “Việc giải thích hiến pháp chắc chắn sẽ được đề xuất. Việc giải thích hiến pháp chỉ có thể được đề xuất sau khi tổng thống tuyên bố. Đây là một thủ tục không thể tất nhiên. Đảng Dân tiến sẽ tuân thủ các yêu cầu và thủ tục pháp lý để giải thích hiến pháp.”

Người dân kêu gọi xem xét lại

Khi Cơ quan lập pháp của Đài Loan xem xét các dự luật liên quan vào ngày 17, 24 và 28 tháng này, các tổ chức dân sự của Đài Loan đã phát động các cuộc biểu tình phản đối việc mở rộng quyền lực của Quốc hội. Vào ngày đọc thứ ba, khoảng 70.000 người đã tập trung bên ngoài Viện Lập pháp và thả quả bóng “Công dân bảo vệ dân chủ” và “Khởi động lại đối thoại xã hội” vào Viện lập pháp, với hy vọng truyền tải được tiếng nói của người dân.

Ba yêu cầu được các nhóm công dân đưa ra bao gồm: Thứ nhất, yêu cầu Viện Hành chính của Đài Loan tiến hành xem xét lại, cho phép Viện Lập pháp có không gian xem xét lại và cân nhắc lại; thứ hai, có những lo ngại rõ ràng về tính vi hiến của nhiều điều khoản trong dự luật, kêu gọi Viện Hành chính và Đảng Dân tiến tiến hành tố tụng theo hiến pháp; thứ ba, các nhóm dân sự yêu cầu gặp mặt Viện trưởng Viện Lập pháp Hàn Quốc Du, trao đổi việc Viện Lập pháp cần tuân thủ trình công chính và duy trì tính minh bạch.

Ông Lại Trung Cường (Lai Chung-chiang), người triệu tập tổ chức nghiên cứu Dân chủ Kinh tế Thống nhất, kêu gọi: “Nếu các nhà lập pháp lạm dụng quyền lực dừng bước trước bờ vực, người dân sẽ dùng phiếu bầu của mình để trừng phạt họ”.