Washington Post: Ngừng bắn Ukraine có thể sẽ không có trước 2026

Trong khi sáng kiến ngừng bắn 30 ngày cho Ukraine đang đợi sự chấp thuận của Nga trước khi nó có chính thức có hiệu lực, thì Washington Post đưa tin rằng theo một tài liệu mật của Nga từ tháng trước mà họ có được cho rằng “một phương án hòa bình cho khủng hoảng Ukraine không thể diễn ra trước năm 2026.” Theo tờ báo, thì vấn đề “tháo dỡ toàn bộ” chính phủ hiện nay của Ukraine cũng được đề cập đến. Nga có thể đưa ra phương án là Nga ngừng triển khai tên lửa chiến thuật Oreshnik tại Belarus, đổi lại, phương Tây từ bỏ vũ trang hóa Ukraine. Trước khi diễn ra đàm phán Jeddah, Điện Kremlin đã cảnh báo rằng báo chí phương Tây hiện đang trong chiến dịch tung tin đồn và tin giả để phá hoại hoạt động của chính quyền Donald Trump, trong đó gồm cả tiến trình hòa bình mà ông Trump muốn dành cho Ukraine.

• Tướng Keane bình luận rằng với sáng kiến 30 ngày ngừng bắn, thì quả bóng đã được đá sang phía Nga. Qua đó sẽ thấy liệu Nga có làm theo điều họ vẫn tuyên bố rằng họ muốn hòa bình hay không. Theo ông, Zelensky chắc chắn hài lòng về cách làm này. Lưu ý rằng hiện nay quân Nga đang trên đà thắng lợi ở chiến trường, đặc biệt là tại tỉnh Kursk. Jack Keane là tướng về hưu, hiện là cố vấn và phân tích chiến lược, thường xuất hiện trong phỏng vấn của FoxNews:

Washington Post (Mỹ) đưa tin hôm nay (Thứ Tư theo giờ Mỹ) rằng họ đã được xem một tài liệu “được viết vào tháng 2 bởi cơ quan đầu não cố vấn trụ sở tại Moskva và gần gũi với cơ quan an ninh FSB của Nga, đưa ra các yêu sách tối đa hóa.”

Theo tài liệu này, Nga nên bác bỏ sáng kiến ngừng bắn 100 ngày mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đề cập tới vào thời điểm đó, rằng đó là “không thể thực hiện được” và “một phương án hòa bình cho khủng hoảng Ukraine không thể diễn ra trước năm 2026.”

Tài liệu này, theo WaPo, cũng cho rằng Nga nên bác bỏ mọi kế hoạch NATO đưa quân vào Ukraine, kể cả dưới danh nghĩa “gìn giữ hòa bình”. Đây là công thức hòa bình mà EU đang nói chuyện trong những ngày qua.

Với lý do thiết quân luật do chính mình định ra, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã khiến bầu cử đại biểu Quốc hội mà lẽ ra diễn ra vào năm 2023 đã bị hủy, và bầu cử tổng thống mà lẽ ra diễn ra vào năm 2024 cũng bị hủy. Theo luật của nước này, thì đảng cầm quyền (đảng Người Đầy tớ của Nhân Dân của ông Zelensky) đã không đủ số ghế trong Quốc hội (do một số người đã chuyển sang đảng khác và một số người vắng mặt vì các lý do khác nhau như rời bỏ đất nước), cho nên chính phủ hiện thời đã là không hợp hiến. Tuy nhiên, chính phủ và tổng thống vẫn không thay đổi được bởi vì không có chính phủ khác thay thế và không có tổng thống khác thay thế.

Có tiếng nói tại Kiev, ví như tiếng nói của Cựu Tổng thống Petro Poroshenko, đã đề nghị Ukraine nếu không bầu cử, thì cũng phải có một cách nào đó cải cách để có được một chính phủ lâm thời, đảm bảo tính dân chủ.

Theo WaPo, thì tài liệu mà họ có được nói trên, đã đề cập đến khả năng chính phủ hiện thời của Ukraine bị “tháo dỡ toàn bộ” (complete dismantling), và cho rằng điều đó là cần thiết. Và nếu “chế độ Kiev” vẫn không thể tự “thay đổi từ bên trong quốc gia” thì cần có tác động từ bên ngoài. Nhưng không nói rõ đó là tác động bằng vũ lực hay bằng sức ép ngoại giao.

Hiện nay, Ukraine đã đồng ý với Mỹ về sáng kiến ngừng bắn 30 ngày. Đương nhiên, cần Nga đồng ý trước khi ngừng bắn trở thành hiện thực. Phía Nga đã nói rằng họ cần làm việc chi tiết với Mỹ trước khi có kết luận chính thức.

Người Nga “không quan tâm đến giải pháp sớm cho khủng hoảng Ukraine đâu,” tờ báo WaPo trích dẫn lời của Thomas Graham, từng là quan chức cao cấp thời chính quyền George W. Bush. “Họ thường xuyên nhấn mạnh về nguyên nhân gốc, mà như mọi người đều biết, đó là tình hình chính trị nội bộ Ukraine (ám chỉ vấn đề phát xít mới và đàn áp người huyết thống Nga) và quan trọng hơn nữa, là kiến trúc an ninh của EU cùng với vai trò của NATO. Một thỏa thuận ngừng bắn đơn giản thì làm sao khiến họ quan tâm.”

Theo WaPo, tài liệu này là từ phe hiếu chiến (hawkish) trong giới tinh hoa Nga, những người đang thúc ép chính quyền Putin kéo dài chiến tranh, khuyên Tổng thống Nga Vladimir Putin hãy “lợi dụng tình hình hiện nay để tiến tiếp”. Theo WaPo cũng tồn tại các tiếng nói khác ở Nga, rằng nên có “giải pháp ngừng bắn”.

Tài liệu cho rằng Nga không cần phải nhấn mạnh vấn đề gỡ bỏ một phần các lệnh trừng phạt kinh tế. “Chưa rõ được làm vậy sẽ có lợi gì cho Nga” tờ báo WaPo trích dẫn, “hiệu quả của nhân tố trừng phạt kinh tế [nhắm vào Nga] hiển nhiên đã bị phóng đại.”

Theo tài liệu thì Nga có thể lợi dụng mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc, giữa Mỹ và EU. Nga có thể đồng ý dừng kế hoạch triển khai tên lửa chiến thuật Oreshnik tại Belarus, đổi lại thì phương Tây từ bỏ việc tiếp tục vũ trang hóa Ukraine.

Tên lửa chiến thuật Oreshnik

Oreshnik là tên lửa đời mới có thể mang nhiều đầu đạn hạt nhân, theo Nga miêu tả, là tên lửa siêu thanh Mach 10 tầm trung. Các đầu đạn có thể được điều khiển độc lập để tấn công các mục tiêu khác nhau. Dù đầu đạn không mang bất kỳ chất gây nổ nào, thì với tốc độc siêu thanh Mach 10 kèm nhiệt độ siêu cao cũng đủ để gây sức công phá và đánh xuyên mọi hầm trú ẩn nếu không có gia cường cực kỳ đặc thù. Tác dụng mỗi đầu đạn như một viên đạn khổng lồ của súng bắn tỉa từ xa.

Một số phân tích của phương Tây, căn cứ sau vụ Nga phóng thử một quả Oreshnik vào năm ngoái để tấn công mục tiêu tại Dnipro, cho rằng tốc độ của Oreshnik là Mach 11 chứ không phải Mach 10, và phỏng đoán rằng Oreshnik là tên lửa xuyên lục địa có khả năng từ Nga bắn tới toàn cầu, chứ không phải chỉ là tên lử tầm trung như Nga công bố. Phân tích cũng khẳng định rằng quỹ đạo của mỗi đầu đạn là bay theo đường cong rắc rối được lập trình ngẫu nhiên để đảm bảo cực kỳ khó bắn chặn.

Tổng thống Nga Vladimir Putin vào năm ngoái đã đưa ra “thách đấu công nghệ thế kỷ 21” mà trong đó phương Tây chọn mục tiêu chọn địa điểm chọn thời gian, và Nga sẽ bắn Oreshnik vào mục tiêu đó, tuyên bố rằng phương Tây không thể bắn chặn được Oreshnik.

Cho đến nay phương Tây vẫn không ai tiếp nhận thách đấu này, ngoài việc Zelensky đứng ra chỉ trích bằng lời nói.

Nga bắn 1 quả Oreshnik đã phá vỡ mưu đồ leo thang chiến tranh Ukraine vào những ngày cuối cùng của chính quyền Joe Biden, khi phương Tây cho dùng tên lửa tầm xa bắn vào lãnh thổ Nga.

Tuy rằng việc công bố Oreshnik khiến giới quan sát bất ngờ, nhưng các bằng chứng cho thấy Tổng thống Putin chỉ đơn thuần là thực hiện điều mà ông đã tuyên bố mà thôi.

Năm 2007, trong hội nghị an ninh tại Munich, Đức, ông Putin đã nói rằng để bảo đảm an ninh cho Nga, quốc gia thua xa phương Tây về năng lực kinh tế, nhưng lại có được công nghệ không gian tiên tiến, thì ông sẽ đặt trọng tâm vào phát triển vũ khí phi hạt nhân chiến lược đặc thù. Sau đó, trong nhiều phát biểu khác nhau, ông đã nhiều lần nói về vũ khí siêu thanh.

Ông Putin đơn giản chỉ là làm những gì ông nói. Phương Tây cảm thấy bất ngờ chính là vì họ không tin điều mà ông Putin nói. Suốt cho đến “chiến dịch phản công mùa Hè 2023” của Ukraine được triển khai và thất bại, thì truyền thông phương Tây vẫn theo nhau miêu tả ầm ỹ rằng Nga là lạc hậu về quân sự, rằng Nga phải nhổ chip từ máy giặt và máy rửa bát ra để làm vũ khí, rằng xe tăng Nga là loại xe tồn kho từ Đại Thế chiến II, v.v.

Chính quyền Trump của Mỹ đã có các cải cách về quân sự. Trong chiến dịch cắt bỏ nhân sự và giảm chi phí, hàng loạt tướng lãnh được cho nghỉ. Đặc biệt là những quân nhân nhưng giới tính không phù hợp cho chiến tranh, hậu quả của cách tuyển nhân sự của thời Đảng Dân chủ nắm quyền, cũng được cho nghỉ hàng loạt.

Ông Trump muốn đầu tư vào công nghệ, giống cách làm của Elon Musk đầu tư vào công nghệ tên lửa và Internet vệ tinh, chứ không phải vung tiền đi đầu tư vào các chương trình chuyển giới hay đồng tính gì đó vốn không đem lại sức mạnh cho Mỹ.

–/–

Chiến tranh Ukraine cho đến hôm nay đã đánh dấu sự thất bại cả về chiến lược và chiến thuật của chính quyền Joe Biden trong vấn đề đối đầu Mỹ-Nga tại Ukraine. Chính quyền mới của Donald Trump quyết định từ bỏ quyết sách leo thang chiến tranh, chuyển sang phương án đàm phán.

Kỳ thực, không chỉ về vấn đề Ukraine, mà chính quyền Trump còn thay đổi rất nhiều quyết sách của chính quyền Biden. Ví như vấn đề biên giới và chống nạn nhập cư phi pháp. Đặc biệt là DOGE (Bộ Hiệu quả Chính phủ) được thành lập chuyên để cắt giảm chi tiêu phung phí và tham nhũng trong bộ máy chính quyền liên bang. Các cải cách này hiện tuy được dân Mỹ ủng hộ, nhưng gặp nhiều phản đối từ truyền thông cánh tả.

Như tin đã đưa, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã đưa ra dẫn chứng cho thấy rằng phương Tây đang tiến hành việc tung ra các thông tin sai lệch, để công kích chính quyền mới. Kỳ thực, ông Trump vẫn bị truyền thông cánh tả công kích suốt từ 2016 đến nay, khi nhiều khi ít.

Không rõ bài báo này của WaPo có bị hiềm nghi là như vậy không. Nhưng trong bài có nhiều đoạn nói rằng rất có thể Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ làm theo những điều giống như Nga mong muốn, ám chỉ rằng ông Trump là thỏa hiệp với Nga, tiếp tục luận điệu ám chỉ rằng Donald Trump bán bạn phản đồng minh được truyền thông cánh tả tuyên truyền suốt thời gian qua.

Nhật Tân