WSJ: Trung Quốc đã có bản đồ COVID-19 trước thời điểm công khai dịch bệnh 2 tuần

Theo nguồn tin WSJ hôm 17/1, các nhà nghiên cứu Trung Quốc vào cuối tháng 12/2019 đã phân lập và lập bản đồ virus gây ra COVID-19, sớm ít nhất 2 tuần trước khi Bắc Kinh công bố với thế giới thông tin chi tiết về loại virus chết người này. Vấn đề một lần nữa đặt ra câu hỏi về hiểu biết của Trung Quốc trong giai đoạn đầu quan trọng của dịch bệnh.

Các tài liệu mà Ủy ban Hạ viện Mỹ có từ Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ cho thấy, một nhà nghiên cứu Trung Quốc ở Bắc Kinh vào ngày 28/12/2019 đã tải chuỗi cấu trúc virus [COVID-19] gần như hoàn chỉnh lên cơ sở dữ liệu do Chính phủ Mỹ vận hành. Vào thời điểm đó, các quan chức Trung Quốc vẫn công khai mô tả tình hình dịch bệnh ở Vũ Hán là bệnh viêm phổi do virus “không rõ nguyên nhân”, cũng chưa cho đóng cửa chợ bán buôn hải sản Hoa Nam – một trong những địa điểm bùng phát ban đầu của COVID-19.

Theo dòng thời gian dịch bệnh của Chính phủ Mỹ, Trung Quốc đã không chia sẻ trình tự virus với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho đến ngày 11/1/2020.

Thông tin mới này không giải quyết được cuộc tranh luận về việc liệu COVID-19 mới có nguồn gốc từ động vật bị nhiễm bệnh hay rò rỉ trong phòng thí nghiệm, cho thấy thế giới vẫn chưa có lời giải thích đầy đủ về nguồn gốc của đại dịch.

Các chuyên gia cho rằng 2 tuần thêm này rất quan trọng để giúp cộng đồng y tế quốc tế có thể làm rõ cách lây lan của COVID-19, qua đó phát triển các biện pháp phòng vệ y tế và triển khai vắc-xin. Vào cuối năm 2019, các nhà khoa học và chính phủ trên khắp thế giới đang chạy đua để tìm hiểu về căn bệnh bí ẩn tiềm ẩn khả năng lây nhiễm giết chết hàng triệu người trên thế giới này.

Nhà virus học Jesse Bloom tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle – người đã xem xét các tài liệu và trình tự di truyền được phát hiện gần đây cho biết, vấn đề này “nhấn mạnh thận trọng về tính chính xác của thông tin do Chính phủ Trung Quốc đưa ra… Điều quan trọng là phải nhớ rằng chúng ta biết rất ít”.

Nhà nghiên cứu Trung Quốc, người đã tải trình tự virus [lên cơ sở dữ liệu mà Chính phủ Mỹ vận hành] là Tiến sĩ Nhậm Lệ Lệ (Ren Lili) thuộc Viện Sinh học mầm bệnh Bắc Kinh, đã không trả lời email yêu cầu bình luận. Viện này liên kết với Viện Khoa học Y tế Trung Quốc thuộc sở hữu nhà nước.

Sau khi gây áp lực sẽ triệu tập Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, người của Đảng Cộng hòa trong Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện (HHS) đã nhận được tài liệu mô tả dòng thời gian mới.

Trợ lý Bộ trưởng Pháp luật HHS là Melanie Egorin vào tháng trước đã viết thư cho Chủ tịch của HHS là Dân biểu Cathy McMorris Rodgers, nói rằng ngày 28/12/2019 trình tự virus đã được gửi tới cơ sở dữ liệu GenBank do Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) quản lý.

Vào ngày 11/1/2020, chính quyền Trung Quốc lần đầu tiên công bố trình tự của COVID-19 (virus Corona mới, SARS-CoV-2) sau khi chia sẻ thông tin về trình tự này với Tổ chức Y tế Thế giới. Ngoài ra, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh ở Atlanta cho biết, trình tự virus này đã được chia sẻ với Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Trung Quốc tại Trung Quốc vào ngày 5/1, nhưng không tiết lộ cho các nhà khoa học toàn cầu.

Ông Egorin viết rằng trình tự mà bà Nhậm Lệ Lệ cung cấp vào tháng 12/2019 chưa bao giờ được công bố, đến ngày 16/1/2020 bị xóa khỏi cơ sở dữ liệu, trước đó NIH căn cứ theo điều lệ yêu cầu tiến sĩ Nhậm Lệ Lệ cung cấp thêm những chi tiết liên quan nhưng không có phản hồi.

Vào ngày 12/1, NIH đã nhận được tài liệu trình tự SARS-CoV-2 từ một nguồn khác và đã cho công bố.

Ông Egorin trình bày với HHS: “Trình tự được công bố vào ngày 12/1/2020 gần giống với trình tự do tiến sĩ Nhậm tải lên cơ sở dữ liệu.”

Một nhà nghiên cứu tại một phòng thí nghiệm của nhà nước Trung Quốc đã phân lập và lập bản đồ virus từ rất lâu trước khi nó được Bắc Kinh tiết lộ công khai, ông Egorin nhận định về phát hiện này rằng “không thể tin tưởng vào Trung Quốc và bất kỳ cái gọi là ‘sự thật’ hoặc dữ liệu nào do nhà chức trách Trung Quốc cung cấp. Điều này đặt ra một vấn đề nghiêm trọng về tính hợp lệ của bất kỳ lý thuyết khoa học nào dựa trên thông tin như vậy”.

HHS đã dành nhiều tháng để điều tra COVID-19 liên quan các vấn đề như nguồn gốc, tài trợ của Chính phủ Mỹ cho nghiên cứu ở nước ngoài cùng nhiều vấn đề liên quan khác.

Nhà sinh học phân tử Richard Ebright tại Đại học Rutgers cho biết, việc có thông tin về virus sớm hơn 2 tuần “sẽ hữu ích trong giai đoạn đầu của đợt bùng phát”, đặc biệt là trong việc phát triển các quy trình xét nghiệm hiệu quả hơn.

Nhà virus học tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson là Bloom đã viết trên nền tảng GitHub rằng, “Việc công khai ngay lập tức trình tự [virus COVID-19] ở giai đoạn đầu này có thể đẩy nhanh quá trình phát triển vắc-xin COVID-19 sớm hơn giúp cứu sống hàng ngàn người mỗi tuần chỉ riêng ở Mỹ”.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) và Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) đã không trả lời yêu cầu bình luận về lý do tại sao họ không công khai sớm hơn những thông tin mà họ có được.

Trước đây tiến sĩ Nhậm đã viết nghiên cứu về nguyên nhân gây ra COVID-19. Trong một bài báo tháng 5/2020 trên ấn phẩm khoa học Tạp chí Y học Trung Quốc, bà Nhậm và các đồng nghiệp đã mô tả cách thu thập mẫu từ 5 bệnh nhân tại bệnh viện Vũ Hán trong khoảng thời gian từ ngày 18 – 29/12/2019. Họ viết trình tự gen cho thấy sự hiện diện của một loại virus Corona mới “có liên quan đến bệnh hô hấp nghiêm trọng và gây tử vong ở người”.

Tài liệu hợp đồng cho thấy tiến sĩ Nhậm là cộng tác viên trong một chương trình do Mỹ tài trợ để nghiên cứu cách thức COVID-19 truyền từ động vật sang người. Công việc này bao gồm việc thu thập các mẫu dơi ở Trung Quốc và được giám sát bởi tổ chức phi lợi nhuận EcoHealth Alliance.

Trước đó WSJ đã đưa tin việc các chuyên gia Trung Quốc đã gặp Tổ chức Y tế Thế giới tại Bắc Kinh vào ngày 3/1/2020, nhưng không tiết lộ rằng căn bệnh mới là do COVID-19 gây ra, mặc dù các quan chức Trung Quốc đã biết về sự thật này.

Nhà virus học Jesse Bloom cho hay, “Việc đệ trình [cơ sở dữ liệu] này cho thấy, trên thực tế ít nhất là tính đến ngày 28/12/2019 các nhà khoa học ở Trung Quốc đã biết bệnh viêm phổi này là do một loại virus Corona mới gây ra”.