Ý, Tây Ban Nha chưa sẵn sàng ủng hộ tăng viện trợ quân sự cho Ukraine

Ý và Tây Ban Nha hôm thứ Hai (17/3) đã tuyên bố rõ ràng rằng họ chưa sẵn sàng ủng hộ một đề xuất của Liên minh châu Âu (EU) nhằm cam kết cung cấp đến 40 tỷ EUR (tương đương 43,67 tỷ USD) viện trợ quân sự cho Ukraine trong năm 2025 này, trong đó mỗi quốc gia sẽ đóng góp theo quy mô nền kinh tế của mình.

Đề xuất do Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại và an ninh của EU, bà Kaja Kallas, đưa ra này có thể dẫn đến việc tăng gấp đôi mức hỗ trợ quân sự của EU dành cho Ukraine trong cuộc chiến tranh với Nga, trong bối cảnh khi mà khối này và các quốc gia thành viên đã tài trợ cho Ukraine khoảng 20 tỷ EUR vào năm 2024.

Các quan chức EU nhấn mạnh rằng quyết định tiếp tục hỗ trợ Ukraine trên chiến trường là điều quan trọng, nhất là trong bối cảnh ngoại giới vẫn chưa rõ liệu Hoa Kỳ có tiếp tục viện trợ Ukraine dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump hay không. Chính quyền Trump đã chấm dứt tình trạng cô lập ngoại giao Nga đồng thời cũng đang thúc đẩy cả hai bên tiến hành đàm phán.

Tổng thống Trump tuyên bố rằng ông sẽ có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Putin vào thứ Ba (18/3) để thảo luận về việc chấm dứt cuộc chiến tranh Nga-Ukraine.

Sau cuộc họp vào thứ Hai (17/3) của các ngoại trưởng từ 27 quốc gia thành viên EU tại Brussels, bà Kallas cho biết đề xuất của bà đã nhận được “sự ủng hộ chính trị rộng rãi” và các cuộc thảo luận hiện đang đi vào chi tiết cụ thể.

Đề xuất này nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ các quốc gia Bắc Âu và Đông Âu, theo các nhà ngoại giao.

Tuy nhiên, một số các quốc gia ở Nam Âu lại tỏ ra do dự hơn, phản ánh sự chia rẽ giữa các quốc gia có vị trí địa lý gần Nga, vốn đã viện trợ nhiều hơn cho Ukraine, và những quốc gia ở xa hơn đã viện trợ ít hơn, xét theo tỷ lệ nền kinh tế của họ.

Estonia, Đan Mạch và Litva dẫn đầu châu Âu, khi đã viện trợ hơn 2% GDP của họ cho Kiev kể từ tháng 1 năm 2022 đến tháng 12 năm 2024, theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel của Đức. 

Ý, Slovenia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hy Lạp và đảo Síp nằm trong nhóm những quốc gia viện trợ ít nhất, với mức đóng góp chưa đến 0,5% GDP.

Hungary, quốc gia có chính phủ thân Nga nhất trong EU, đứng cuối bảng xếp hạng viện trợ cho Ukraine. 

Trước thềm cuộc họp, các ngoại trưởng của Ý và Tây Ban Nha – hai nền kinh tế lớn thứ ba và thứ tư trong EU – cho biết còn quá sớm để đưa ra lập trường dứt khoát về đề xuất của bà Kallas. Các nhà ngoại giao cho biết Pháp cũng đã nêu lên một số câu hỏi về kế hoạch viện trợ này.

Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani nói rằng đề xuất này cần được thảo luận sâu rộng và phải xét đến các diễn biến sắp tới.

“Chúng tôi đang chờ đợi cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin để xem liệu có bất kỳ bước tiến nào hướng tới một lệnh ngừng bắn hay không“, ông Tajani nói, đồng thời nhấn mạnh rằng Ý cũng cần tìm thêm nguồn ngân sách để tăng cường chi tiêu quốc phòng của chính mình.

“Có rất nhiều khoản chi tiêu cần phải cân nhắc“, ông Tajani cho biết.

Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Manuel Albares tuyên bố: “Chúng tôi sẽ xem cuộc thảo luận diễn ra như thế nào, nhưng tại thời điểm này vẫn chưa có quyết định nào được đưa ra về vấn đề này”. 

Ông Albares nói rằng Tây Ban Nha đã cam kết viện trợ quân sự trị giá 1 tỷ EUR cho Ukraine trong năm nay. Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng Madrid không cần phải “chờ Đại diện Cấp cao (Kallas) đưa ra bất kỳ đề xuất nào” để thể hiện rằng Kiev có thể trông cậy vào sự hỗ trợ của Tây Ban Nha.

Trong cuộc thảo luận của các ngoại trưởng EU về vấn đề viện trợ Ukraine, Slovakia đã báo hiệu rằng họ sẽ không cản trở kế hoạch này nhưng cũng sẽ từ chối đóng góp, theo ba nhà ngoại giao EU

Cả Hungary và Slovakia đều không cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine, nhưng các quan chức EU cho biết họ không thể ngăn cản đề xuất này vì các khoản đóng góp sẽ là tự nguyện.

“Chúng tôi sẽ không bị lôi kéo vào việc này, cũng như không cho phép tiền thuế của người dân Hungary bị sử dụng để tài trợ cho việc cung cấp vũ khí cho Ukraine“, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto tuyên bố trên mạng xã hội X.

Thiên Vân, theo Reuters