Dự án BOT Bắc Giang – Lạng Sơn dự toán sai tăng hơn 309 tỷ đồng

Kết luận thanh tra ngày 8/11 chỉ ra dự án BOT Bắc Giang – Lạng Sơn có nhiều vi phạm, dự toán sai tăng hơn 309 tỷ đồng tổng mức đầu tư, dự báo lưu lượng xe không chính xác dẫn đến hiệu quả thấp. Thanh tra kiến nghị kiểm điểm xử lý nghiêm và giảm trừ gần 99 tỷ đồng quyết toán.

• 11 dự án BOT vướng mắc cần 14.800 tỷ đồng để tháo gỡ
• Đồng Nai quyết định giảm 11 năm thu phí tại dự án BOT đường 768

Ngày 8/11, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra các dự án có khó khăn vướng mắc tại Bộ Xây dựng, trong đó dự án BOT Bắc Giang – Lạng Sơn tồn tại nhiều vi phạm.

Trước đó, năm 2015, Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư hơn 12.188 tỷ đồng. Nhà đầu tư huy động vốn chủ sở hữu và vốn vay, thu hồi vốn qua thu phí.

Thanh tra phát hiện Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt dự án khi chưa lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường, không đúng quy định Luật Bảo vệ môi trường. Bộ phê duyệt trước khi Bộ Tài chính có ý kiến về vị trí trạm thu phí trên quốc lộ 1, chưa phù hợp ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thời gian thực hiện phần xây dựng từ năm 2015 đến 2017 không phù hợp thực tế.

Một số chi phí xây dựng dự toán sai, làm tăng giá trị tổng mức đầu tư hơn 309 tỷ đồng (không tính lãi vay và giải phóng mặt bằng). Trách nhiệm thuộc tư vấn lập dự án, cơ quan thẩm định, Bộ Xây dựng và các tổ chức cá nhân liên quan.

Liên danh tư vấn thiết kế TEDI-VECC dự báo lưu lượng xe không chính xác, tăng đột biến từ năm 2020 (131-186% so năm 2019), trong khi tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2020-2040 chỉ 3,85-5,44%/năm. Việc dự báo sai là nguyên nhân dẫn đến khó khăn vướng mắc của dự án.

Bộ Giao thông Vận tải ký hợp đồng dự án với một số nội dung không phù hợp hồ sơ yêu cầu, hồ sơ đề xuất, kết quả đàm phán, quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư và dự án đầu tư được phê duyệt. Bộ ký hợp đồng khi nhà đầu tư chưa góp đủ vốn điều lệ, chưa đáp ứng yêu cầu tài chính, vi phạm Luật Đấu thầu.

Ngày 25/5/2018, Bộ Giao thông Vận tải bàn giao cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho UBND tỉnh Lạng Sơn. Sau đó, UBND tỉnh Lạng Sơn ký 6 phụ lục hợp đồng điều chỉnh nhưng chưa thực hiện đầy đủ quy trình theo Nghị định 15/2015 hoặc 150/2015 của Chính phủ.

Trong giai đoạn 2015-2018, nhà đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp thực hiện dự án không đúng quyết định phê duyệt, không góp đủ vốn điều lệ trong thời hạn quy định. Nguyên nhân chủ yếu do nội bộ nhà đầu tư không ổn định, liên tục thay đổi tỷ lệ góp vốn và thành viên liên danh, dẫn đến chậm tiến độ.

Các nhà đầu tư không ký được hợp đồng tín dụng với ngân hàng cam kết tài trợ vốn trong hồ sơ đề xuất, phải đàm phán lại với Ngân hàng VietinBank, gây chậm huy động vốn vay và chậm tiến độ dự án.

Doanh nghiệp dự án trình phê duyệt quyết toán vốn đầu tư 8.387 tỷ đồng, UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt 8.161 tỷ đồng. Thanh tra phát hiện dự toán hoàn thành tính sai tăng gần 80 tỷ đồng, doanh nghiệp tính không chính xác một số nội dung dẫn đến giảm trừ hơn 93 tỷ đồng.

Dự án không đạt mục tiêu ban đầu, hiệu quả thấp. Đến thời điểm thanh tra, doanh thu không đạt phương án tài chính trong hợp đồng BOT và các phụ lục, doanh nghiệp thu phí không đủ trả lãi gốc vay ngân hàng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lạng Sơn kiểm điểm xử lý trách nhiệm và xử lý nghiêm (bao gồm bồi thường thiệt hại nếu có) đối với lãnh đạo các cơ quan qua từng thời kỳ. Khi thực hiện kết luận, nếu phát hiện vi phạm pháp luật hình sự gây thiệt hại tiền tài sản nhà nước thì chuyển hồ sơ tài liệu cho cơ quan điều tra xem xét xử lý.

Về xử lý kinh tế, đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn, nhà đầu tư, Công ty Cổ phần BOT Bắc Giang – Lạng Sơn giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư gần 99 tỷ đồng. Tiến hành rà soát quyết toán đúng quy định một số hạng mục, trừ chi phí lãi vay tương ứng với chi phí xây dựng quyết toán không đúng.

Kim Long