Gỗ ‘máu’

Bạn đồng nghiệp của tôi cần mua nhà. Sau nhiều trưa nắng chạy vạy, cuối cùng cũng chốt được 50 m2 chung cư cách nơi làm ngót 30 km. Quá nửa số tiền là đi vay nhưng điều khiến anh băn khoăn lại không nằm ở số nợ bình quân đang chia đều hàng tháng.

Chung cư “máu” – đó là danh từ người trong nghề dùng để chỉ chung cho những khu đô thị mà quá trình triển khai dự án cũng là quá trình viết ra lịch sử một cuộc cưỡng chế. Chưa đầy 10 năm trước, hàng nghìn nông dân bị đẩy ra khỏi đất sinh nhai bằng những phát súng chỉ thiên, dùi cui, gạch, đá… của lực lượng có lúc tới 3.000 người. Mức đền bù cao nhất dành cho hộ giao đất đúng tiến độ là 135 ngàn đồng/m2 (giá bán trên bản vẽ từ 20 – 40 triệu đồng/m2). Đối với mỗi hộ bị thu hồi 100% đất nông nghiệp, chủ đầu tư sẽ nhận 1 lao động phổ thông vào làm việc, số lượng giới hạn 3.000 người.

Khu vực sinh thái rộng tới hơn 110 ha cây xanh, hồ nước (chưa bao gồm diện tích mặt nước tự nhiên) trong khu đô thị, nay là nơi làm việc của hàng nghìn người nông dân từng mất 100% đất ngày đó. Một mũi tên trúng nhiều đích. Không gian xanh trở thành điểm cộng cho dự án của chủ đầu tư. Nông dân mất đất vì để giữ miếng cơm đã thôi không còn tranh đấu. Nhưng ai đã một lần dạo bước trong khuôn viên đó, dễ dàng nhận thấy rất nhiều những thân lớn vài người ôm, rễ như móng rồng cuộn quanh gốc. Chúng không đơn thuần được đưa ra từ vườn ươm. Như những thợ làm vườn lầm lũi ngay trên đất mình, những cây gỗ xù xì cũng xa lạ với những ụ đất cố tình đắp nổi, trảng cỏ xanh mịn. Nơi hàng nghìn gốc xà cừ giữa phố còn bị đốn ngang nhiên, còn nơi nào còn nhiều gốc cổ thụ đến thế để cây có thể bị trảy về?

Tháng 4/2018, 3 cây đa “quái thú” bị bỏ lại Huế sau khi bị lực lượng chức năng kiểm tra. Theo trích xuất thiết bị giám sát hành trình, 3 chiếc xe chở cây khổng lồ (mỗi cây dài hơn 15m, chu vi 6m) đã dễ dàng vượt hơn chục trạm tuần tra, kiểm soát của 7 tỉnh trước khi bị giữ tại Huế. Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đắk Lắk nói chung chung vị trí cây gỗ là ở xã Tam Giang, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk, đợi xác minh mới biết là cây rừng hay cây nhà. Giám đốc công ty nhận chở cây xác nhận rồi lại bác bỏ thông tin cây được chở cho tướng Nguyễn Hữu Dánh, nguyên Phó Cục trưởng Cục CSGT (Bộ Công an).

Chở cho tướng hay chở cho chùa ngoài Hà Nội? Chỉ biết sau 3 tuần bị bắt giữ, truy vấn nguồn gốc rầm rĩ tới nỗi cả 3 Bộ: Bộ Công an, Bộ GTVT, Bộ NN&PTNT phải vào cuộc xác minh theo lệnh của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, thì cả ba cây được… trồng tạm ngay bên vệ đường tuyến QL1A đoạn tránh TP Huế.

“Bứng cổ thụ rừng về làm cảnh” đã không còn là đề tài xa lạ với báo chí từ hai chục năm trước. Có cầu ắt có cung. Thú vui sân si trị giá từ vài trăm triệu đến nhiều tỷ đồng bật đèn cho cơn sốt lùng sục cây đại thụ khắp các ngóc ngách rừng sâu. Trong bài viết “Vào rừng cấm bứng cổ thụ” do Tuổi trẻ đăng năm 2010, những cái tên vườn quốc gia Yok Đôn, vườn quốc gia Chư Yang Sin, Khu bảo tồn thiên nhiên Nam Ka (cùng ở Đắk Lắk) được nhắc đến. Những cây đa, sanh, sung, lộc vừng…, cây to nhất đường kính 2-3 người ôm, cao chục mét, cây nhỏ đường kính 30 cm, cao 3-4m được bứng ra khỏi rừng, đứng trơ trọi giữa lòng thành phố.

Lê Trai

Xem thêm: