Quỹ bảo hiểm gần 1,3 triệu tỷ đồng đầu tư vào trái phiếu: ‘Khả năng bảo toàn và sinh lời ra sao?’

Ba quỹ bảo hiểm gồm Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và Quỹ Bảo hiểm y tế do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý hiện có số dư gần 1,3 triệu tỷ đồng, chủ yếu đầu tư vào trái phiếu Chính phủ.

Vấn đề trên được đại biểu Quốc hội nêu trong buổi thảo luận của Quốc hội về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025, ngày 5/11.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) bày tỏ lo lắng khi quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách chưa được quan tâm thấu đáo

Ông Đồng cho biết đối với định chế Bảo hiểm xã hội Việt Nam, theo Báo cáo 647 ngày 15/10/2024 của Chính phủ, tổng số dư đầu năm 2024 của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do Trung ương quản lý là khoảng 1,42 triệu tỷ đồng. Ước tính đến cuối năm 2024, số dư nguồn các quỹ tăng khoảng 56.000 tỷ đồng so với đầu năm.

Số dư của ba quỹ do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý, gồm Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và Quỹ Bảo hiểm y tế, là khoảng 1,3 triệu tỷ đồng, chiếm gần như tuyệt đối trên 91% tổng số dư các quỹ.

“Số dư chủ yếu được sử dụng để đầu tư vào trái phiếu Chính phủ. Vấn đề là cơ cấu và chất lượng sử dụng vốn của khối nguồn vốn gần 1,3 triệu tỷ đồng trên thế nào, khả năng bảo toàn và sinh lời của chúng ra sao, theo đó là sứ mệnh bảo đảm an sinh xã hội của cơ quan bảo hiểm xã hội có hoàn thành không? Báo cáo của Chính phủ cũng chưa làm rõ điều này, kể cả các vấn đề đại biểu khác đề cập, như tình hình nợ đọng bảo hiểm xã hội hiện nay”, vị đại biểu nêu vấn đề.

Ông Đồng cho biết theo các chuyên gia, chiếm hầu hết trong cơ cấu sử dụng vốn của Bảo hiểm xã hội là khoản mục tài sản trái phiếu Chính phủ Việt Nam, trong khi có rủi ro thanh khoản và rủi ro thị trường nhưng chưa từng được các cơ quan phụ trách, cũng như chính bản thân cơ quan Bảo hiểm xã hội nhận diện, đo lường và công bố.

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) đề cập thêm về việc đánh giá hiệu quả của các quỹ ngoài ngân sách.

“Hiện nay chúng ta có khoảng hơn 20 quỹ, trong đó có một số quỹ chuẩn bị đóng cửa, như quỹ Vắc-xin COVID-19, và một số quỹ chuẩn bị mở, theo các luật mới, như luật Trật tự đường bộ, luật Công nghiệp quốc phòng. Nhưng các quỹ này hoạt động đến đâu? Báo cáo chính phủ đã nêu nhưng chưa có một đánh giá cụ thể”, ông Huân nói.

Ông Huân đề nghị nên có một cơ quan chuyên môn của Quốc hội tiến hành giám sát các quỹ. Báo cáo 647 của Chính phủ có đưa ra đánh giá hiệu quả của các quỹ, “nhưng chủ yếu ở bước thu – chi thế nào, dương hay âm”, ông Huân cho hay.

Đưa ra ví dụ về tình trạng bất cập trong quản lý quỹ, ông Huân nêu như Quỹ Khoa học Công nghệ hiện nay thuần túy là vốn ngân sách nhà nước, hàng năm được đầu tư 300 tỷ đồng. Hiện nay quỹ này được giao cho Bộ Khoa học Công nghệ quản lý.

“Nhưng có một số khoản chi chi sang cả nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước. Đã là quỹ thì nằm ngoài ngân sách nhà nước, nhưng quản lý quỹ này cho hoạt động thật sự hiệu quả thì hiện nay chưa có đánh giá cụ thể”, ông Huân nói.

“Chúng ta có những quỹ rất lớn như Quỹ Bảo hiểm xã hội, hiện nay có hơn 1 triệu tỷ đồng vẫn đang dư. Quỹ Hỗ trợ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, Quỹ đổi mới sáng tạo…, nhưng hiệu quả tới đâu? Chúng ta không nên đánh giá hiệu quả bằng số lượng dự án, mà phải đánh giá hiệu quả quỹ tới đâu. Khi quỹ hoạt động thì giúp cho tăng trưởng bao nhiêu phần trăm GDP”, theo ông Huân.

Nguyễn Quân