‘Cuộc đua sinh tử’ của 200 hãng ô tô điện Trung Quốc

Vào thứ Năm (ngày 25/4), Triển lãm ô tô quốc tế Trung Quốc đã khai mạc tại Bắc Kinh và các nhà sản xuất xe điện lớn đã trưng bày những mẫu xe mới nhất của họ. Tại Trung Quốc, thị trường xe điện (EV) lớn nhất thế giới, một “cuộc đua sinh tử” đã bắt đầu.

Tesla, Li Auto và nhiều hãng xe khác tung ra đợt giảm giá mới chưa từng có trong tháng Tư. Trung Quốc có hơn 200 nhà sản xuất ô tô điện, hiện đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa sản lượng rất lớn, các chuyên gia dự đoán rằng nhiều công ty nhỏ hơn sẽ không thể tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

Cho dù đó là cuộc chiến giá cả tàn khốc trong nước, hay doanh số bán hàng chậm lại do nền kinh tế yếu kém, các nhà máy sản xuất xe điện Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Sự nhiệt tình dành cho xe điện ở các thị trường toàn cầu khác đang suy yếu, đây cũng là một tin rất xấu đối với các nhà sản xuất Trung Quốc đang mong muốn xuất khẩu ra nước ngoài để giảm bớt áp lực trong nước.

Cuộc chiến giá cả khốc liệt

Giảm giá mạnh là một vấn đề đau đầu.

Cuộc chiến giá xe điện của Trung Quốc bắt đầu vào tháng 10/2022. Vào thời điểm đó, nhà sản xuất ô tô điện Tesla của Mỹ đã hạ giá xe Model 3 và Model Y tại Trung Quốc tới 9%. Ba tháng sau, công ty này lại giảm giá tiếp, gây ra làn sóng giảm giá lan rộng khắp ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc vào năm 2023, bao gồm cả các nhà sản xuất ô tô chạy xăng.

Trung Quốc là thị trường nước ngoài lớn nhất của Tesla.

Vào năm 2024, áp lực càng lớn hơn.

Vào tháng Tư, Tesla một lần nữa hạ giá khởi điểm của 4 mẫu xe bán ra ở Trung Quốc Đại Lục xuống 14.000 nhân dân tệ. Tiếp theo là các thương hiệu ô tô Trung Quốc Xpeng và Li Auto cũng đưa ra các chương trình giảm giá hoặc trợ cấp sâu để thu hút người mua.

Việc giảm giá đã làm giảm lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô. Số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cho thấy, vào năm 2023, tỷ suất lợi nhuận trung bình của ngành ô tô Trung Quốc đã giảm xuống 5%, mức thấp nhất trong 10 năm.

Năm 2023, chỉ có 3 nhà sản xuất ô tô điện ở Trung Quốc có lãi là Tesla, BYD và Li Auto. Tỷ suất lợi nhuận gộp của hai công ty BYD và Li Auto lần lượt là 20% và 22,2% và tỷ suất lợi nhuận gộp toàn cầu của Tesla là 18,2%.

Tờ Wall Street Journal đưa tin, nhà phân tích Qu Ke của CCB International cho biết, với tình trạng dư cung hiện tại trên thị trường và việc người tiêu dùng Trung Quốc không muốn chi tiêu nhiều, ông dự đoán sự cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà kinh doanh xe điện sẽ tiếp tục sang quý 3.

Nhà phân tích Joel Ying của Nomura Securities thậm chí còn ước tính rằng tình hình cạnh tranh có thể kéo dài từ 2 đến 3 năm trước khi thị trường bước vào giai đoạn ổn định mới. Khi đó, số lượng đối thủ cạnh tranh trên thị trường có thể giảm đi rất nhiều, chỉ còn lại một số ít hãng xe còn tồn tại được.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính trong tuần này rằng 60% ô tô điện bán ở Trung Quốc đã rẻ hơn xe chạy bằng xăng. Các quốc gia khác dự kiến ​​phải đến khoảng năm 2030 mới đạt được mức giá ngang bằng giữa phương tiện sử dụng năng lượng mới và phương tiện sử dụng nhiên liệu truyền thống.

Ô tô điện Xiaomi SU7 được trưng bày tại Triển lãm ô tô Bắc Kinh, ngày 25/4/2024. (Ảnh: Jade Gao/AFP qua Getty Images)

Quá nhiều người chơi

Tình trạng quá nhiều nhà sản xuất là một vấn đề lớn khác đang gây khó khăn cho ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc.

Hiện nay, ngày càng có nhiều công ty tham gia vào lĩnh vực đông đúc này.

Vào tháng Ba, thương hiệu điện thoại thông minh Trung Quốc Xiaomi đã ra mắt mẫu xe điện SU7. Giám đốc điều hành Xiaomi Lei Jun cho biết ông hy vọng ra mắt mẫu xe cao cấp mới có giá khởi điểm 215.900 nhân dân tệ này để cạnh tranh với Tesla và Porsche.

Vào tháng 11/2023, một nhà sản xuất điện thoại thông minh khác là Meizu tuyên bố sẽ hợp tác với Geely Automobile, đồng thời sẽ ra mắt chiếc ô tô điện đầu tiên Meizu DreamCar MX vào năm 2024.

Cùng tháng đó, Huawei ra mắt mẫu sedan điện đầu tiên mang tên Luxeed S7. Chiếc xe được phát triển cùng với Chery Automobile và được thiết kế để thách thức Model S của Tesla.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc dự đoán tổng doanh số bán xe du lịch của Trung Quốc vào năm 2024 sẽ vào khoảng 26,8 triệu chiếc. Nhưng mục tiêu tổng doanh số hiện tại của các nhà sản xuất lớn là gần 30 triệu xe.

Nguồn cung dư thừa có nghĩa là các công ty cần tăng tốc độ bán hàng, bao gồm tăng xuất khẩu – điều này có khả năng làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Bắc Kinh và các đối tác thương mại lớn. Nhưng nếu không làm như vậy có thể dẫn đến các vấn đề về dòng tiền và khiến các nhà sản xuất rơi vào khủng hoảng.

Đối với các nhà sản xuất nước ngoài, cuộc chiến cũng trở nên khó khăn.

Quý 4 năm 2023, BYD thay thế Tesla trở thành thương hiệu xe điện bán chạy nhất thế giới. Mẫu xe thấp nhất của BYD có giá 95.800 nhân dân tệ tại Trung Quốc. Để so sánh, mẫu xe rẻ nhất của Tesla, Model 3, hiện được bán với giá ít nhất 231.900 nhân dân tệ sau đợt giảm giá mới nhất.

Những chiếc xe điện mới đậu ở một bãi đậu xe dưới cầu cạn ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, ngày 22/5/2017. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)

Cuộc đua đào thải

CEO các hãng xe điện Trung Quốc liên tiếp cho biết, cùng với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn, nhiều hãng ô tô sẽ phá sản trong những tháng tới.

Giám đốc điều hành Geely Automobile Kiềm Gia Dược (Gan Jiayue) cho biết tại cuộc họp cổ đông của công ty vào tháng Ba: “Vào năm 2024, vòng loại trực tiếp của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc sẽ bắt đầu một cách toàn diện và ngành này sẽ bước vào thời kỳ tổ hợp lại và cải tổ toàn diện”.

Chủ tịch BYD Vương Truyền Phúc (Wang Chuanfu) cũng dự đoán vào tháng Ba rằng một “cuộc đua đào thải tàn khốc” sắp diễn ra.

Ông nói tại một diễn đàn ở Bắc Kinh: “Sau hai thập kỷ phát triển, ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã bước vào giai đoạn điều chỉnh mang tính chu kỳ.”

Những người trong ngành dự đoán rằng việc hợp nhất hơn nữa trong ngành có nghĩa là sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ bị đào thải.

Chủ tịch Chery Automobile Doãn Đồng Dược (Yin Tongyue) cho biết các nhà sản xuất ô tô điện đang bước vào “cuộc đua sinh tử”. Ông cho biết vào tháng Ba rằng họ sẽ tung ra 39 mẫu xe thuần điện và hybrid mới vào năm 2024 và 2025 để chiếm vị trí dẫn đầu trên thị trường xe điện.

Nhưng đối với những hãng xe xe còn tồn tại, tương lai không hoàn toàn ảm đạm. Nhưng tiền đề là làm thế nào để đảm bảo có thể tồn tại tiếp được, đặc biệt là đảm bảo có đủ thanh khoản để hỗ trợ, hoặc khả năng chống chọi với việc giá cả sụt giảm mạnh.