Hội nghị Bắc Đới Hà kết thúc, hệ thống ngoại giao ĐCSTQ có sự xáo trộn lớn

Theo cơ quan truyền thông của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tân Hoa Xã đưa tin, ngày 15/8/2025, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ, Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Cường đã tham dự lễ khai mạc và tọa đàm Ngày Sinh thái Toàn quốc 2025 tại Bắc Kinh, đánh dấu việc kết thúc kỳ họp kéo dài hai tuần ở Bắc Đới Hà. Trước đó, kể từ ngày 1/8/2025, toàn thể Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ đồng loạt “ẩn thân”, điều này được cho là họ đang tham dự kỳ nghỉ và hội nghị bí mật ở Bắc Đới Hà.

Tối ngày 15/8/2025 (giờ Bắc Kinh), Tân Hoa Xã cũng đưa tin, Tổng Bí thư Tập Cận Bình, theo quyết định của Ủy ban Thường vụ Nhân đại Toàn quốc, đã bổ nhiệm và miễn nhiệm 20 đại sứ tại nước ngoài. Đại sứ ĐCSTQ tại mười quốc gia gồm Cameroon, Guinea, Cape Verde, Liên minh Comoros, Tajikistan, Turkmenistan, Burkina Faso, Jamaica, Barbados, Thái Lan đồng loạt được thay đổi

Trong số này, Cameroon, Guinea, Cape Verde, Liên minh Comoros và Burkina Faso là các quốc gia châu Phi; Tajikistan và Turkmenistan là quốc gia Trung Á; Jamaica và Barbados là các quốc đảo thuộc khu vực Caribe, châu Mỹ; Thái Lan là quốc gia Đông Nam Á.

Trong số các đại sứ được điều chuyển, Đại sứ ĐCSTQ tại Tajikistan Cát Thụ Dân chuyển sang làm đại sứ tại Turkmenistan; Đại sứ tại Comoros Quách Chí Quân chuyển sang làm đại sứ tại Tajikistan; Đại sứ tại Jamaica Trần Đạo Giang chuyển sang làm đại sứ tại Mexico; Đại sứ tại Kuwait Trương Kiến Vệ chuyển sang làm đại sứ tại Thái Lan.

Hầu hết các đại sứ bị miễn nhiệm đều trong độ tuổi 60–62. Trong đó có: Đại sứ tại Cameroon Vương Anh Vũ (sinh tháng 4/1964), Đại sứ tại Guinea Hoàng Nguy (sinh tháng 2/1965), Đại sứ tại Cape Verde Từ Kiệt (sinh tháng 6/1964), Đại sứ tại Turkmenistan Tiền Nãi Thành (sinh tháng 5/1965), Đại sứ tại Thái Lan Hàn Chí Cường (sinh tháng 11/1963). Riêng Đại sứ tại Burkina Faso Lư Sơn (sinh tháng 1/1971) mới 54 tuổi, hiện chưa rõ hướng đi chính trị tiếp theo.

Đương nhiệm Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Công tác Đối ngoại Trung ương Vương Nghị từng giữ chức Ngoại trưởng ĐCSTQ liên tục hai nhiệm kỳ từ tháng 3/2013 đến tháng 12/2022. Ngày 25/7/2023, ông Tần Cương – người chỉ mới làm Ngoại trưởng hơn nửa năm – bị miễn nhiệm, và ông Vương Nghị được tái bổ nhiệm vào vị trí này.

Hầu hết các đại sứ ĐCSTQ bị miễn nhiệm lần này đều là thuộc cấp dưới cũ của ông Vương Nghị. Trong đó, Đại sứ tại Thái Lan Hàn Chí Cường từng là Chủ nhiệm Văn phòng Bộ Ngoại giao từ năm 2016 đến 2018, được coi là “quản gia” thân cận nhất của ông Vương Nghị khi ông còn là Ngoại trưởng. Đại sứ tại Barbados Nghiêm Tú Sinh từng giữ chức Bí thư Ủy ban Kiểm tra kỷ luật cơ quan Bộ Ngoại giao từ năm 2013 đến 2018.

Ngoài ra, Đại sứ tại Turkmenistan Tiền Nãi Thành và Đại sứ tại Thái Lan mới được điều động từ Kuwait – Trương Kiến Vệ – đều từng làm việc lâu năm tại Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương.

Ông Tiền Nãi Thành từng là Thư ký thứ nhất và Trợ lý Cục trưởng Cục 6 Ban Liên lạc, năm 2007 làm Phó cục trưởng Cục 6, từ 2016 đến tháng 12/2020 giữ chức Cục trưởng Cục 6. Ông Trương Kiến Vệ từng là Phó cục trưởng, Cục trưởng Cục 3 (Tây Á – Bắc Phi) Ban Liên lạc đối ngoại Trung ương; đến tháng 5/2022 mới được bổ nhiệm làm Đại sứ ĐCSTQ tại Kuwait.

Trong khi đó, Bộ trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương Lưu Kiến Siêu – người từng được cho là ứng viên sáng giá cho chức Ngoại trưởng – có vẻ đang gặp rắc rối. Truyền thông ngoài Trung Quốc tiết lộ, trong thời gian diễn ra hội nghị bí mật Bắc Đới Hà, sau khi kết thúc chuyến thăm Singapore, Nam Phi và Algeria ngày 30/7/2025, ông Lưu Kiến Siêu trở về nước thì đầu tháng Tám ông bị triệu tập thẩm vấn. Nhà riêng của ông cũng bị khám xét đầu tháng Tám.

Ông Lưu Kiến Siêu sinh ngày 23/2/1964, quê ở Đức Huệ, Cát Lâm. Năm 1982, ông tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh; năm 1986 học chuyên ngành Quan hệ quốc tế tại Đại học Oxford (Anh); năm 1987 về nước làm chuyên viên Phòng Phiên dịch Bộ Ngoại giao. Sau đó, ông lần lượt đảm nhiệm Phó Vụ trưởng rồi Vụ trưởng Vụ Thông tin, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao, Đại sứ tại Philippines, Đại sứ tại Indonesia, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, và hai lần làm Vụ trưởng Vụ Thông tin.

Sau năm 2015, ông vào làm việc tại Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật cấp tỉnh, từng giữ chức Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tham nhũng quốc gia, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế của Trung ương. Từ tháng 3/2018 đến tháng 5/2022, ông là Phó Chủ nhiệm Văn phòng Công tác Đối ngoại Trung ương; tháng 6/2022 chính thức trở thành Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương.

Đáng chú ý, Đại sứ tại Turkmenistan bị miễn nhiệm – Tiền Nãi Thành – từng làm việc lâu năm ở Ban Liên lạc, là đồng hương Cát Lâm với ông Lưu Kiến Siêu. Còn Đại sứ Burkina Faso vừa bị miễn nhiệm, Lư Sơn, mới 54 tuổi, lại là bạn đồng môn Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh của ông Lưu Kiến Siêu, hai người từng có thời gian dài cộng tác trong Bộ Ngoại giao.

Sau khi hội nghị Bắc Đới Hà kết thúc, ĐCSTQ cũng phải đối mặt với những sự kiện ngoại giao quan trọng. Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) sẽ được tổ chức tại Thiên Tân từ ngày 31/8 đến 1/9/2025. Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thăm Trung Quốc tham dự hội nghị, sau đó dự lễ duyệt binh “9.3” của ĐCSTQ.

Trong bối cảnh nhạy cảm, Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương Lưu Kiến Siêu – người được ông Tập Cận Bình trọng dụng và đề bạt – có khả năng “ngã ngựa”; cùng lúc, Bộ Ngoại giao do ông Vương Nghị – cánh tay phải lâu năm của ông Tập – nắm quyền chứng kiến sự thay đổi hàng loạt đại sứ, trong đó có cả tâm phúc cũ, từng là “quản gia” của ông. Những biến động trong Bộ Ngoại giao và Ban Liên lạc Đối ngoại ĐCSTQ, cùng với thay đổi trong cục diện quốc tế và đấu đá nội bộ cấp cao ĐCSTQ, đều đáng tiếp tục theo dõi.