Ngoại trưởng Tần Cương “mất tích”, vợ ông Triệu Lập Kiên đăng “một ngày tốt lành”

Là tâm phúc được ông Tập Cận Bình thăng chức 3 cấp, Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã ẩn thân trong một thời gian dài, khiến tin đồn lan truyền khắp nơi. Vợ ông Triệu Lập Kiên – người phát ngôn của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, đã bị giáng chức đẩy ra rìa vào đầu năm – gây chú ý khi đăng một bài viết nói rằng “hôm nay là một ngày tốt lành“, được coi là để ám chỉ.

Theo trang web của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, kể từ khi gặp Ngoại trưởng Sri Lanka, Việt Nam và Thứ trưởng ngoại giao Nga tại Bắc Kinh hôm 25/6, ông Tần Cương đã không xuất hiện trước công chúng trong 18 ngày. Hơn nữa nhiều hoạt động ngoại giao mà ông vốn cần xuất hiện thì đều bị hủy bỏ.

• Chuyến thăm TQ của ông Borrell bị hủy có thể liên quan đến việc ông Tần Cương “mất tích”

Ngày 11/7, trong cuộc họp thường kỳ, Bộ Ngoại giao ĐCSTQ cho biết ông Tần Cương vắng mặt tại cuộc họp ASEAN tổ chức tại Jakarta, Indonesia tuần này vì “lý do sức khỏe”. Trước đó, truyền thông Hồng Kông “Sing Tao Daily” đã đưa tin, rằng lý do ông Tần Cương ẩn thân trong một thời gian dài là do ông bị nhiễm căn bệnh viêm phổi virus corona mới (COVID-19, viêm phổi Vũ Hán), dự kiến không lâu ông sẽ xuất hiện trở lại. Tuy nhiên thông tin này chưa được ĐCSTQ chứng thực.

Bà Cao Du (Gao Yu), một người làm truyền thông kỳ cựu ở Bắc Kinh, đã tweet vào ngày 13/7 rằng các kênh truyền thông tự phát trong và ngoài Trung Quốc hôm nay đang đồn thổi về Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương, làm loãng thái độ chính thức của chính quyền.

Theo bài đăng trên mạng xã hội mà bà đăng lại: “Ông Tần Cương xảy ra chuyện, vào ngày 25/6, bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương tìm đến nói chuyện, chủ yếu là về việc sinh con với một người phụ nữ. Người phụ nữ này đã bị bắt vì việc khác trước đó, nên đã nói ra chuyện với ông Tần Cương. Có rất nhiều người dự đoán rằng ít nhất ông Tần Cương không được trọng dụng nữa.” Bài đăng còn đính kèm các bình luận từ cư dân mạng và thông tin hình ảnh về một MC của một kênh truyền hình.

Ngay khi nhiều tin đồn tiêu cực về ông Tần Cương được lan truyền khắp nơi, bà Thang Thiên Như (Tang Tianru), vợ của ông Triệu Lập Kiên, cựu phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, bất ngờ lên tiếng trên Weibo. Ngày 10/7, bà Thang đã đăng liên tiếp 2 tin nhắn trên Weibo “Đại Thông và Nha đầu thối” của cá nhân mình, tin nhắn đầu tiên là “Hôm nay là một ngày tốt lành, mượn đăng một video nhỏ để dùng” và đính kèm nhiều video của ông Triệu Lập Kiên trong các trường hợp công khai trước đó.

Một giờ sau, tài khoản Weibo này đăng tin thứ hai, khoe một là cờ thi đua, khen ngợi ông Triệu Lập Kiên là “quan tốt liêm chính vì nước, vì dân”. Tuy nhiên, việc chúc mừng “ngày tốt lành” vào thời điểm nhạy cảm khi cấp trên của ông Triệu Lập Kiên là ông Tần Cương đang gặp rắc rối, bị coi là hành động có ám chỉ.

Ông Triệu  Lập Kiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, được mệnh danh là nhà ngoại giao “chiến lang“, đầu năm nay đã được điều động để đảm nhận chức vụ mới là Phó Vụ trưởng Vụ Biên giới và Đại dương của Bộ Ngoại giao. Thông tin này đã làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi của cư dân mạng, trong các cuộc thảo luận không thiếu những suy đoán và phân tích về lý do chuyển công tác, là thăng chức hay giáng chức. Vài ngày sau, vợ ông Triệu đăng bài viết trên tài khoản Weibo với nội dung “Hãy ghi nhớ sứ mệnh, không bao giờ quên mục đích ban đầu, tiến lên phía trước không sợ vinh nhục”. Điều này khiến dư luận lại dậy sóng, có người hỏi: “Tại sao phải nhục? Có phải vì không hài lòng với sự sắp xếp của tổ chức?”

Ông Triệu Lập Kiên sinh vào tháng 11/1972 trong một gia đình lao động ở thị trấn Diêu Vương Trang, huyện Loan Nam, thành phố Đường Sơn, tỉnh Hà Bắc. Ông đã trú tại Pakistan với tư cách là một nhà ngoại giao trong nhiều năm. Vào đầu năm 2020, ông Triệu Lập Kiên chủ trì các cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao với tư cách là người phát ngôn của Bộ. Cho đến ngày 9/1 năm nay, ông được điều chuyển công tác.

Trước đây có thông tin cho rằng Triệu Lập Kiên bị giáng chức là do tân Ngoại trưởng Tần Cương coi thường phong cách “chiến lang” của ông Triệu.

Một người nổi tiếng trong giới truyền thông, ông Akio Yaita từng tiết lộ trong một bài đăng trên Facebook, rằng khi còn là phóng viên truyền thông ở Bắc Kinh, ông thường qua lại với ông Tần Cương. Theo quan sát của bản thân ông, từ góc độ ông Tần Cương, người đã giữ chức vụ người phát ngôn của Bộ Ngoại giao trong hai nhiệm kỳ, thì “một người phát ngôn như Triệu Lập Kiên chỉ biết nói lời cay nghiệt và đắc tội mọi người ở khắp nơi, nên không đủ tư cách làm người phát ngôn.”

Ông Triệu Lập Kiên thường đưa ra phong cách đấu tranh, thỉnh thoảng chỉ trích nước ngoài với lời lẽ khinh miệt và thẳng thừng, điều này làm dấy lên sự phẫn nộ của phương Tây. Tại cuộc họp báo thường kỳ đầu tiên, ông Triệu đã chỉ trích một bài bình luận của Wall Street Journal về dịch bệnh ở Trung Quốc là “xúc phạm và bôi nhọ” Trung Quốc một cách ác ý. Hai tuần sau khi nhậm chức, ông Triệu đã đăng trên tài khoản Twitter của mình gợi ý rằng chủng virus corona mới đã được quân đội Mỹ mang đến Vũ Hán, nói rằng Mỹ nợ Trung Quốc một lời giải thích. Trong suốt 3 năm xảy ra dịch bệnh, ông Triệu Lập Kiên liên tục lan truyền các thuyết âm mưu, đặt nghi vấn rằng virus đến từ Fort Detrick của Mỹ.

Vào tháng 12/2021, khi chủng Omicron đang lây lan nhanh chóng trên khắp thế giới ngoại trừ Trung Quốc, ông Triệu Lập Kiên đã nói với các phóng viên nước ngoài rằng họ có thể sống ở Trung Quốc trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh và “hãy vui vẻ“. Tuy nhiên, những nhận xét này đã tát vào mặt ông Triệu Lập Kiên vào tháng 4 năm sau. Vào thời điểm đó, Thượng Hải, thành phố giàu có nhất Trung Quốc, đã bị phong tỏa hoàn toàn và nhiều người đã bị giày vò vì thiếu nguồn cung cấp vật tư thiết yếu cho sinh hoạt. 

Ngoài ra, ông Triệu Lập Kiên đã trả lời tuyên bố chung do “Liên minh Ngũ nhãn” (Mỹ, Úc, Canada, New Zealand và Vương quốc Anh) đưa ra về vấn đề Hồng Kông, rằng: “Dù họ có 5 mắt hay 10 mắt, chỉ cần dám làm tổn hại đến chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của Trung Quốc, hãy cẩn thận kẻo mắt của họ bị chọc mù!”