Trớ trêu: Phòng thí nghiệm Vũ Hán được đề cử giải thưởng Xuất sắc cho nghiên cứu COVID-19

Viện Virus học Vũ Hán (WIV) đã được liệt kê là một trong những ứng cử viên cho Giải thưởng Thành tựu Khoa học và Công nghệ Xuất sắc năm 2021 của Viện Khoa học Trung Quốc liên quan đến nghiên cứu COVID-19. Thông báo gây sốc trên được đưa ra trong bối cảnh Phòng thí nghiệm này đang bị quốc tế nghi ngờ là nơi rò rỉ virus Vũ Hán. 

Trong giai đoạn đầu của đại dịch, các nhà chức trách Trung Quốc đã liên hệ những ca nhiễm virus đầu tiên với một khu chợ ở Vũ Hán. Trung Quốc đưa ra giả thuyết rằng đợt bùng phát là do virus truyền từ động vật sang người.

Nhưng giờ đây, các quan chức Mỹ cho rằng có thể có bằng chứng cho thấy virus này vô tình bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Trung Quốc đã bác bỏ mạnh mẽ tuyên bố trên nhằm bảo vệ phòng thí nghiệm, và còn cáo buộc truyền thông phương Tây tung tin đồn và tham gia vào các chiến dịch bôi nhọ.

Hôm thứ Sáu (18/6), Viện Khoa học Trung Quốc đã công bố danh sách các ứng cử viên cho giải thưởng Thành tựu Khoa học và Công nghệ xuất sắc hàng năm, trong đó có phòng thí nghiệm Vũ Hán. Giải thưởng này thường được trao cho các nhà nghiên cứu đã “chứng minh được những thành tựu đáng kể trong 5 năm qua”, theo Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ.

Các giám đốc Phòng thí nghiệm An toàn Sinh học Quốc gia Vũ Hán của WIV, bao gồm Thạch Chính Lệ và Viên Chí Minh cũng được đề cử là những người có “đóng góp xuất sắc” trong số các thành viên của viện nghiên cứu.

“WIV đã xác định mầm bệnh COVID-19 và hoàn thành việc phân lập và giải trình tự bộ gen của virus một cách kịp thời, cũng như xác định rằng virus có chung thụ thể chức năng với virus SARS”, Viện này cho biết.

Nó cũng liệt kê một loạt thành tựu nghiên cứu khác của các nhà khoa học WIV, trước khi lưu ý rằng “nhóm nghiên cứu đã hoàn thành nghiên cứu xác định mầm bệnh toàn diện và có hệ thống nhất đối với COVID-19.”

Tháng trước, Tổng thống Joe Biden đã chỉ đạo các quan chức tình báo tăng cường nỗ lực điều tra nguồn gốc của virus corona, bao gồm cả lý thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán. Ông tiết lộ rằng cộng đồng tình báo của Mỹ vẫn chưa chắc liệu virus xuất hiện từ động vật hay một vụ rò rỉ ngẫu nhiên trong phòng thí nghiệm.

Các phương tiện truyền thông Hoa Kỳ đã từng loại bỏ giả thuyết được cựu Tổng thống Donald Trump và Ngoại trưởng Mike Pompeo cáo buộc về một vụ rò rỉ trong phòng thí nghiệm vào năm ngoái. 

Tuy vậy, gần đây, khi ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy giả thuyết này có cơ sở, nhiều phương tiện truyền thông tại Hoa Kỳ đã thay đổi thái độ. Họ cũng thừa nhận rằng đã ra sức bác bỏ các giả thuyết từ ông Trump vì không muốn tỏ ra đồng tình với cựu Tổng thống.

Trong cuộc họp báo hôm thứ Năm, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết các nhà khoa học của WIV xứng đáng được trao giải Nobel y học, nhưng thay vào đó lại bị các nước phương Tây đổ lỗi một cách sai lầm về virus corona.

Trong một tuyên bố với Newsweek, Liu Pengyu, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington D.C., nói rằng “quyết định của Viện Khoa học Trung Quốc về giải thưởng này không nên bị chính trị hóa”.

“Kể từ năm ngoái, WIV đã có các cuộc phỏng vấn chuyên sâu với nhiều hãng truyền thông, bao gồm cả các phương tiện truyền thông nước ngoài như Reuters, Science và NBC, và liên tục nhấn mạnh rằng virus corona không phải do con người tạo ra hoặc bị rò rỉ từ một phòng thí nghiệm,” ông Liu nói. 

Nhà nghiên cứu Shi Zhengli thuộc WIV, Học viện Khoa học Trung Quốc, còn tố cáo ‘lý thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm’ là vô căn cứ trong cuộc phỏng vấn vào ngày 14/6.

Ông nói thêm: “Tháng 1 năm ngoái, phái đoàn chung Trung Quốc – WHO đã thực hiện các chuyến đi thực tế đến các cơ quan bao gồm Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh tỉnh Hồ Bắc, Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Vũ Hán và Viện Virus học Vũ Hán. Họ cũng đã đến thăm các phòng thí nghiệm an toàn sinh học và tìm hiểu kỹ càng, trao đổi thẳng thắn với các chuyên gia tại đó. Thông qua các chuyến đi thực tế và thâm nhập sâu này, các thành viên của phái đoàn đã nhất trí kết luận rằng giả thuyết về rò rỉ phòng thí nghiệm là cực kỳ khó xảy ra.”

Nghiên cứu của 2 nhà khoa học Anh – Na Uy đã chỉ ra bằng chứng cho thấy virus được chế tạo trong phòng thí nghiệm

Tuy vậy, một nghiên cứu của hai nhà khoa học Anh và NaUy được thực hiện từ năm ngoái nhưng gần đây mới được chú ý đã tuyên bố rằng các nhà khoa học Trung Quốc đã tạo ra COVID-19 trong phòng thí nghiệm và sau đó đã tìm cách ngụy trang để virus này trông có vẻ đã được tiến hóa tự nhiên từ loài dơi.

Giáo sư người Anh Angus Dalgleish và nhà khoa học NaUy, Tiến sĩ Birger Sørensen trong nghiên cứu của mình viết rằng họ đã thấy bằng chứng sơ bộ về “làm nhái [virus] tại Trung Quốc” từ năm ngoái, nhưng các học viện và các tạp chí y khoa đã phớt lờ nghiên cứu này, Daily Mail đưa tin hôm 29/5.

Ông Dalgleish là Giáo sư về ung thư tại Đại học St George ở London, vốn nổi tiếng với nghiên cứu đột phá về vắc-xin HIV. Trong khi, ông Sørensen là nhà virus học; chủ tịch và có cổ phần trong hãng dược phẩm Immunor, công ty này đã đang phát triển một ứng viên vắc-xin được gọi là Biovacc-19.

Hai nhà khoa học nêu trên khẳng định năm ngoái khi phân tích các mẫu COVID-19 để phát triển vắc-xin, họ nhận thấy “dấu vết độc nhất” chỉ có thể do thao tác trong phòng thí nghiệm.

Sau khi nghiên cứu sâu hơn, Giáo sư Dalgleish và Tiến sĩ Sørensen đưa ra báo cáo dài 22 trang và kết luận “SARS-Cov-2 không hẳn có nguồn gốc tự nhiên” và virus này được tạo ra trong một phòng thí nghiệm là “nghi ngờ chính đáng“.

“Dấu vết độc nhất” mà hai nhà khoa học phát hiện được là: dãy 4 axit amin tích điện dương ở SARS-Cov-2. Axit amin phát ra điện tích dương và gắn vào các tế bào người có điện tích âm.

Các nhà khoa học cho biết rất hiếm khi tìm thấy dãy ba axit amin trong tự nhiên, nên là “cực kỳ khó” để tìm thấy dãy 4 trong sinh vật tự nhiên.

“Theo các định luật vật lý, không thể có 4 axit amin tích điện dương liên tiếp. Cách duy nhất bạn có được điều này là sản xuất nhân tạo“, Daily Mail dẫn lời Giáo sư Dalgleish.

Hai nhà khoa học cũng lần theo các nghiên cứu của Trung Quốc đã được xuất bản, một số được làm trong khi hợp tác cùng các nhà khoa học Mỹ, để chỉ ra các công cụ tạo ra virus corona đã được chế tạo như thế nào.

“Nếu đại dịch do virus tự nhiên gây ra, nó sẽ biến đổi dần và trở nên dễ truyền nhiễm hơn, nhưng ít khả năng gây bệnh hơn. Đó là điều nhiều người dự đoán về xu hướng của đại dịch COVID-19, nhưng dường như đã không xảy ra“, hai nhà khoa học viết trong nghiên cứu.

Nghiên cứu cũng tuyên bố sau khi đại dịch bùng phát, các nhà khoa học Vũ Hán, Trung Quốc đã cố che dấu vết để làm virus trông có vẻ đã tiến hóa tự nhiên. Họ cũng tuyên bố đã có “sự cố ý phá hủy, che giấu hoặc làm hỏng dữ liệu” trong các phòng thí nghiệm của Trung Quốc và “các nhà khoa học Trung Quốc muốn chia sẻ kiến thức đã không thể công bố thông tin hoặc đã biến mất”.

Tiến sĩ Sørensen tin rằng virus đã thoát khỏi các khu vực có cấp độ an toàn sinh học thấp hơn trong Viện Virus học Vũ Hán. “Chúng tôi từng thấy những rò rỉ trong phòng thí nghiệm và chúng tôi biết điều đó đang xảy ra“, ông Sørense cho biết.

Tiến Minh (t/h)

Xem thêm: