Trung Quốc thắt chặt quy tắc xuất khẩu đối với các công nghệ nhạy cảm

Luật kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đã có hiệu lực hôm 1/12, được cho là nhằm mở rộng biện pháp trả đũa đối với những hạn chế thương mại do các nước khác áp đặt.

Luật được khởi thảo lần đầu năm 2017 và được chấp thuận vào cuối tháng 10 năm nay, có sự tương đồng với Quy định quản lý xuất khẩu của Mỹ, gồm một danh sách các mặt hàng cần kiểm soát như công nghệ nhạy cảm, hàng hoá quân sự, những mặt hàng lưỡng dụng trong dân sự và quân sự, và yêu cầu giấy phép đối với bất cứ ai có ý định xuất khẩu hay tái xuất những mặt hàng này.

Đây được xem như phản ứng trước việc Mỹ áp lệnh hạn chế đối với các công ty công nghệ Trung Quốc như Huawei hay TikTok.

“Tôi cho rằng Luật Kiểm soát Xuất khẩu rất quan trọng với Trung Quốc vì nó cung cấp [cho họ] khuôn khổ điều chỉnh toàn diện đầu tiên về hạn chế xuất khẩu các sản phẩm quân sự và sản phẩm lưỡng dụng, cũng như các mặt hàng công nghệ cho các lý do an ninh quốc gia và chính sách công,” Julien Chaise, giáo sư luật tại City University của Hồng Kông, cho biết.

Luật mới cho phép Trung Quốc trả đũa bất kỳ nước nào vi phạm kiểm soát xuất khẩu và gây nguy hại đối với an ninh quốc gia, dù các định nghĩa liên quan còn chưa rõ ràng.

Ông Chaise nói quy định này sẽ cho phép Bắc Kinh “áp dụng lập trường triệt để về xuất khẩu thương mại”. Chính phủ sẽ được uỷ quyền hạn chế xuất khẩu đối với các công ty nước ngoài được cho là đe doạ an ninh quốc gia hay lợi ích quốc gia của Trung Quốc, ông nói.

Luật cũng yêu cầu các nhà xuất khẩu phải xin giấy phép đối với những giao dịch xuất khẩu không nằm trong danh sách kiểm soát đã công bố và có khả năng gây thiệt hại cho Trung Quốc.

“Bộ luật mới có thể dọn đường cho lệnh cấm xuất khẩu kim loại đất hiếm do nhà nước chế tài, được [các nhà phân tích] miêu tả như một chiến thuật “không có chip, không có đất hiếm”, liên quan đến việc kiểm soát xuất khẩu của Mỹ chống công ty công nghệ Huawei của Trung Quốc,” theo một bài báo hiện đã bị xóa trên tờ Thời báo Hoàn Cầu phát hành hồi cuối tháng Mười, trích lời một số chuyên gia Trung Quốc.

Bộ Thương mại Trung Quốc đã công bố một danh sách mở rộng các công nghệ của Trung Quốc bị cấm xuất khẩu vào cuối tháng Tám. Danh sách cập nhật đã bổ sung thêm hai chục công nghệ, gồm công nghệ AI nhạy cảm, la-ze và thiết bị bay. Những mặt hàng này cần sự chấp thuận của chính phủ mới được bán ra nước ngoài.

Danh sách này được đưa ra khi Mỹ tăng sức ép về việc TikTok phải bán lại hoạt động của mình ở Hoa Kỳ cho một công ty Mỹ. Với việc Lệnh kiểm soát xuất khẩu chính thức có hiệu lực, ứng dụng này được cho là cũng nằm trong danh sách sẽ cần phải xin phép nếu muốn bán ra nước ngoài.

Luật mới cũng cho phép Bắc Kinh áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu tạm thời đối với hàng hoá, dịch vụ và công nghệ không nằm trong danh sách kiểm soát xuất khẩu chính thức lên tới hai năm, cho phép chính phủ có sự linh hoạt rộng rãi trong áp đặt các hạn chế.

Các công ty hay cá nhân vi phạm luật có thể bị tịch thu thu nhập bất hợp pháp và bị phạt gấp 20 lần giá trị giao dịch, còn có thể bị treo giấy phép kinh doanh và thu hồi giấy phép xuất khẩu.

Thanh Thuỷ (theo SCMP)

Xem thêm: