Chuyện xưa: Quốc gia diệt vong vì cúng tế Thần sai cách

Người hiện đại nhìn nhận việc tín Thần, kính Thần, cúng tế Thần linh bằng nhiều thái độ và cách nhìn khác nhau. Ngay cả những người còn có tín ngưỡng thì cũng tin rằng dâng cúng lễ lớn thì sẽ đổi được sự che chở của Thần. Dưới đây là hai câu chuyện cho thấy cách cổ nhân nhìn nhận về việc cúng tế Thần linh, được ghi chép lại trong sử sách.

Sách Quốc Ngữ có ghi chép câu chuyện rằng, năm Chu Huệ Vương thứ 15 (năm 662 TCN), có Thần giáng lâm ở đất Sân của nước Quắc.

Huệ Vương hỏi quan Nội sử Quá rằng: “Nguyên nhân là gì vậy? Trước đây đã xảy ra sự tình như thế này chưa?”.

Quan Nội sử Quá trả lời rằng:

“Có. Nếu quốc gia sắp hưng thịnh, thì quốc quân nước đó sẽ sáng suốt xem xét tất cả, trung chính vô tà, thành thật liêm khiết, nhân ái khiêm hoàn, nền chính trị nhân đức của ông ấy đủ để truyền đạt đến Thần linh, ân đức của ông ấy đủ để liên kết bách tính. Có thể khiến Thần linh tiếp nhận cúng tế và nhân dân thuận theo. Khi đó, Thần linh sẽ giáng lâm, quan sát nền chính trị nhân đức và ban cho phúc trạch.

Nếu quốc gia sắp bại vong, thì quốc quân nước đó nhất định là người tham lam tài lợi, tà vạy bất chính, phóng túng dục vọng dâm đãng, bỏ bê nghề nghiệp, triều chính, ngu dốt bạo ngược, chính sự của ông ta hủ bại nên không cách nào có thể khiến Thần linh công nhận; hình pháp của ông ta tàn ác trừng phạt người thiện lương, khiến bách tính có lòng chống lại. Lúc này, Thần linh cũng sẽ giáng lâm, nhưng là để quan sát sự tà ác và bạo ngược của quốc quân để giáng tai họa. Vì vậy, có khi xuất hiện Thần linh mà quốc gia hưng thịnh, có lúc thì quốc gia bại vong. Xưa khi các triều Hạ, Thương, Chu hưng thịnh và lúc suy vong, đều có ghi chép về Thần linh hiện thế.”

Huệ Vương hỏi: “Vậy lần này Thần linh hiện thế, thì ai sẽ gánh chịu tất cả những điều này?”

Quan Nội sử Quá trả lời rằng: “Trên lãnh thổ nước Quắc”.

Huệ Vương hỏi: “Vậy rốt cuộc là họa hay là phúc?”

Quan Nội sử Quá trả lời: “Thần nghe nói: Giữ vững đạo nhân nghĩa chính trực mà gặp Thần, gọi là nghênh phúc; thi hành dâm tà mà gặp Thần gọi là chịu họa. Ngày nay nước Quắc chính sự bỏ bê, e rằng sẽ bị diệt vong chăng?”

Huệ Vương hỏi: “Vậy trẫm nên làm gì?”

Quan Nội sử Quá nói: “Ngài có thể phái quan Thái chúc, Thái sử đến dâng lễ cúng Thần linh, nhưng không được cầu khẩn điều gì”.

Thế là Huệ Vương làm theo.

Quan Nội sử Quá đi theo đến nước Quắc, phát hiện vua nước Quắc cũng đã phái quan Thái chúc, Thái sử đi cúng tế, nhưng là để cầu xin Thần linh ban cho vua thêm đất đai.

Sau khi trở về, quan Nội sử Quá đem chuyện này nói với Huệ Vương rằng:

“Nước Quắc nhất định sẽ diệt vong, họ không thành tâm tế tự mà là cầu Thần ban phúc, Thần nhất định sẽ giáng họa. Giống như không yêu thương người dân mà lại sử dụng sức dân quá độ, thì người dân nhất định sẽ xa rời ông ta. Thành tâm tế Thần là cúng tế hết lòng thành. Nhân từ bảo vệ nhân dân là yêu thương dân. Ngày nay, vua nước Quắc sử dụng sức dân quá độ để thỏa mãn dục vọng cá nhân, trái ngược với lòng dân như thế này, khiến Thần linh phẫn nộ, mà lại muốn cầu phúc cầu lợi, chẳng phải là quá khó đó sao!”

Quả thật, năm Chu Huệ Vương thứ 19 (năm 658 TCN), nước Bắc Quắc bị nước Tấn tiêu diệt.

Sách Tả Truyện có ghi chép một câu chuyện khác rằng năm Lỗ Hi Công thứ 5 (năm 655 TCN), Tấn Hiến Công vì để tấn công nước Nam Quắc, đã lần thứ 2 mượn đường nước Ngu.

Đại phu nước Ngu là Cung Chi Kỳ nói “nước Ngu và nước Quắc như môi với răng nương tựa lẫn nhau, môi mất thì răng lạnh” để khuyên can.

Nhưng vua nước Ngu tham lam tiền tài của nước Tấn, cho rằng nước Tấn cùng dòng tộc với ông ta, sẽ không làm hại ông ta. Ông ta còn nói: “Lễ vật cúng tế Thần của ta nhiều và sạch sẽ, Thần linh nhất định sẽ bảo hộ ta”.

Cung Chi Kỳ nói rằng:

“Thần nghe nói, Thần linh không thân cận với cá nhân, mà căn cứ vào đức hạnh. Do đó sách Chu Thư có nói rằng: Thượng Thiên đối với con người, không có sự phân biệt thân sơ, người có đức thì Thượng Thiên mới bảo hộ.

Ngũ cốc thờ cúng không có hương thơm, hương thơm của đức hạnh mới được Thần tiếp nhận. Những thứ mà mọi người đem cúng tế, trong mắt Thần đều là giống nhau, chỉ có lễ vật của người có đức hạnh mới là lễ vật chân chính. Như thế có thể thấy, không có nền chính trị nhân đức, bách tính không hòa mục, Thần cũng sẽ không đến hưởng lễ vật cúng tế. Điều mà Thần căn cứ vào chỉ có đức hạnh.”

Vua nước Ngu không nghe lời can gián của Cung Chi Kỳ, đã đồng ý với sứ giả nước Tấn là cho Tấn mượn đường đánh Quắc.

Cung Chi Kỳ bèn dẫn người trong gia tộc mình bỏ trốn, và nói: “Nước Ngu sẽ không qua được lễ tế Lạp năm nay. Sau khi mượn đường lần này, nước Tấn không cần xuất quân nữa rồi”.

Mùa đông năm đó, nước Tấn đã diệt được nước Nam Quắc. Trên đường quân đội nước Tấn trở về cũng tiêu diệt luôn nước Ngu.

Người hiện đại coi việc kính Thần là mê tín, cũng có người coi thờ cúng Thần linh là để cầu tiền tài, cầu phúc, rất ít người kính Thần một cách thuần tịnh. Người xưa cho rằng Thần linh ban phúc và cũng giáng họa, mà căn cứ để ban phúc hay giáng họa không phải lễ vật có nhiều, có ngon, có đẹp hay không, mà là phẩm đức có cao thượng hay không.

Dựa theo “Có nhân có quả, Thần Phật ban phúc cũng giáng họa“
Đăng trên Minghui.org
Tác giả: Khởi Huệ

Xem thêm:

• Cát lễ: Lễ tế quan trọng nhất của vương triều cổ đại
• Tư tưởng “kính Thiên tín Thần” trong kiến trúc của Thiên Đàn

Mời xem video: