Người quân tử kết giao đạm nhạt như nước

Từ xưa đến nay, người đến với người vì lợi ích thì khi nghèo túng hay lúc hoạn nạn sẽ dễ dàng bỏ nhau, thậm chí vì chút lợi nhỏ mà làm hại nhau. Nhưng người quân tử vì thiên tính, vì chân thành mà kết giao, nên đến khi nghèo túng, hoạn nạn, họ lại quên mình vì nhau, từ đó về sau cũng lại không bao giờ nhắc công kể thưởng. Người xưa có câu “Người quân tử kết giao đạm nhạt như nước”, câu nói này có hàm ý gì?

Cổ nhân giảng: “Quân tử chi giao đạm nhược thủy, tiểu nhân chi giao cam nhược lễ; quân tử đạm dĩ thân, tiểu nhân cam dĩ tuyệt”. Người quân tử khi kết giao thì đạm nhạt như nước, còn tình cảm giao hảo của kẻ tiểu nhân lại ngọt ngào như rượu. Kết giao của người quân tử tuy nhạt nhưng lâu dài thân thiết, tình cảm của kẻ tiểu nhân tuy ngọt ngào, vồ vập nhưng rồi lại dẫn đến tuyệt giao. Câu nói “Người quân tử kết giao đạm nhạt như nước” có liên quan đến một điển cố thời nhà Đường.

Tiết Nhân Quý là danh tướng thời Đường, từ nhỏ đã chuyên tâm luyện văn luyện võ nhưng gia cảnh lại vô cùng bần hàn khó khăn. Thời điểm chưa được công thành danh toại, vợ chồng Tiết Nhân Quý sống trong cảnh cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc.

Tiết Nhân Quý kết nghĩa anh em với Vương Mậu Sinh. Vợ chồng Vương Mậu Sinh không chê gia cảnh Tiết Nhân Quý, mà còn thường xuyên tiếp tế cho họ, dù bản thân cũng không phải giàu có gì.

Về sau, Tiết Nhân Quý đi theo Đường Thái Tông chinh chiến nhiều năm, lập được chiến công hiển hách, nhờ đó mà được phong làm Bình Liêu Vương.

Ngày Tiết Nhân Quý nhậm chức, văn võ bá quan trong triều đến chúc mừng ông, nhưng Tiết Nhân Quý đều khước từ không nhận quà của mọi người. Duy chỉ có hai vò “rượu ngon” mà Vương Mậu Sinh gửi đến là Tiết Nhân Quý nhận lấy.

Vừa mở vò rượu ra thì quan chấp sự Khải Phong giật mình sợ hãi, bởi ông phát hiện ra vò rượu bên trong lại toàn là nước lã.

Tiết Nhân Quý nghe chuyện, chẳng những không tức giận mà còn lệnh cho quan chấp sự mang bát ra, trước mặt mọi người uống ba bát nước trong mà Vương Mậu Sinh đưa tới.

Văn võ bá quan thấy vậy, lấy làm khó hiểu, Tiết Nhân Quý liền nói:

“Lúc trước, khi ta khốn khó, tất cả đều nương nhờ vào sự giúp đỡ của vợ chồng Vương huynh. Nếu không có sự giúp đỡ của họ sẽ không có vinh hoa phú quý của ta ngày hôm nay. Hiện giờ hậu lễ của các vị, ta không nhận, lại cố tình nhận lấy nước trong do Vương huynh đưa tới, bởi vì ta biết Vương huynh bần hàn. Tặng ta nước trong cũng là tâm ý tốt của Vương huynh, đây gọi là người quân tử kết giao đạm nhạt như nước.”

Từ đó về sau, mối quan hệ giữa Tiết Nhân Quý và Vương Mậu Sinh càng thêm gắn bó thắm thiết hơn. Giai thoại “Quân tử chi giao đạm nhược thủy” cũng vì thế mà được lưu truyền.

Lão Tử giảng: “Thượng thiện nhược thủy”, cái Thiện cao thượng thì giống như nước vậy. Nước trong thuần khiết, hễ bị trộn lẫn với thứ bẩn gì thì liền nhìn thấy được ngay. Tình bạn hễ mang vào những tạp niệm về lợi ích vật chất ở nơi thế tục và tình cảm riêng tư thì không còn thuần tịnh nữa. Người quân tử kết giao là giữa tâm với tâm, mối liên hệ của họ là dựa trên đạo nghĩa, do đó nó thuần khiết và cao thượng giống như nước trong vậy. Có như thế thì mới có thể gắn bó lâu dài, thậm chí là bất tận, mãi trường tồn cùng thời gian như điển cố giữa Tiết Nhân Quý và Vương Mậu Sinh vậy.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Người quân tử biết Thiên mệnh, kính Thiên mệnh, thuận Thiên mệnh

Mời xem video: